Ministerie van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 90801
2509 LV Den Haag
der Staten-Generaal Anna van Hannoverstraat 4
Binnenhof 1a Telefoon (070) 333 44 44
2513 AA `s-GRAVENHAGE Telefax (070) 333 40 33
Uw brief Ons kenmerk
1 augustus 2003 SV/A&L/03/60914
Onderwerp Datum 9 september 2003
Kamervragen van het lid Bussemaker over het
niet uitkeren van loon bij ziekte (20200315480)
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het lid Bussemaker (PvdA) over het niet
uitkeren van loon bij ziekte.
De Minister van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
(mr. A.J. de Geus)
---
2020315480
Vragen van het lid Bussemaker (PvdA) aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
over het niet uitkeren van loon bij ziekte. (Ingezonden 31 juli 2003)
Vraag 1
Is het u bekend dat een werkgever te weten Baan Succes loon van een werknemer bij ziekte
niet uitbetaalt, ook nadat de rechtbank heeft uitgesproken dat dit wel dient te gebeuren? (Het hart
van Nederland, 27 juli jl.)
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2
Komt het vaker voor dat een werkgever weigert loon door te betalen bij ziekte, ook als hij hiertoe
wettelijk wél verplicht is? Welke gegevens zijn hierover bekend?
Vraag 3
Wat is uw oordeel over het gedrag van de werkgever?
Vraag 4
Wat is uw oordeel over de gevolgen voor de werknemer? Deelt u de mening dat dit zeer
schrijnende situaties oplevert, die niet in overeenstemming zijn met de gedachte die ten grondslag
ligt aan de Nederlandse sociale zekerheid?
Vraag 5
Vindt u het een redelijke oplossing indien in dergelijke gevallen de overheid de uitkering aan de
werknemer voorschiet, en vervolgens weer verhaalt op de werkgever? Of ziet u alternatieve
oplossingen? Zo ja, welke?
Antwoorden 2, 3, 4 en 5
Na het televisiebericht in `Het hart van Nederland' bekeken te hebben, is mij niet duidelijk
geworden wat er exact gespeeld heeft in het geval van de betrokken familie. Uit het bericht heb ik
wel begrepen dat de betrokkene al enige tijd ziek was toen zijn werkgever het loon op een
gegeven moment niet meer uitbetaalde. Uit de mededeling van de werkgever in deze uitzending heb
ik voorts begrepen dat de werkgever de loonbetaling stopzette omdat hij van mening was dat de
betrokkene niet meewerkte aan zijn reïntegratie. Hiermee kon de betrokkene zich kennelijk niet
verenigen waarop hij juridische stappen heeft ondernomen. Tot slot leid ik uit het bericht af dat de
rechter de betrokken werknemer in het gelijk heeft gesteld, maar dat de werkgever desondanks
het loon niet heeft betaald.
In het Burgerlijk Wetboek (BW) is geregeld dat de werkgever gedurende het eerste ziektejaar ten
minste 70% van het loon moet doorbetalen aan de zieke werknemer met wie hij een
arbeidsovereenkomst heeft. Op grond van het BW heeft de werkgever de mogelijkheid om het
loon te weigeren als de werknemer zonder deugdelijke grond weigert mee te werken aan
voorschriften of maatregelen gericht op werkhervatting (1. Indien de werkgever om deze reden het
loon niet uitbetaalt en de werknemer zich hier niet mee kan verenigen, dan kan de werknemer een
loonvordering instellen bij de kantonrechter. Deze vordering van de werknemer is gebaseerd op de
uit de arbeidsovereenkomst voortvloeiende civielrechtelijke verplichting van de werkgever om het
loon te betalen. Als daartoe aanleiding is, wijst de kantonrechter in zijn vonnis de vordering toe en
verklaart hij het vonnis bij voorraad uitvoerbaar. De werknemer verkrijgt aldus een executoriale
titel waarmee hij al dan niet via beslaglegging het (achterstallige) loon alsnog uitbetaald kan
krijgen indien de werkgever niet uit zichzelf betaalt. Wanneer de werkgever dus ondanks het
vonnis weigert het loon te betalen, dan kan de werknemer zijn vordering via deze weg te gelde
maken en het loon alsnog uitbetaald krijgen.
Ondanks het vonnis, heeft de werkgever in het onderhavige geval het loon blijkbaar niet betaald.
Wat hiervan de achtergrond is geweest, is mij niet duidelijk geworden. Wel kan het in de praktijk
wel eens voorkomen dat executie van het vonnis niet mogelijk is omdat er aan werkgeverszijde
sprake is van gebrek aan geld en goederen. Mede gelet op het faillissement van Baan Succes kan
dit in dit geval een rol hebben gespeeld. Mij hebben geen signalen bereikt dat hier sprake zou zijn
van een structureel probleem. Dit neemt niet weg dat het in incidentele gevallen voor een
werknemer schrijnend kan zijn dat hij, hoewel hij door de rechter in het gelijk is gesteld, het vonnis
niet geëxecuteerd kan krijgen. Ik zie echter geen aanleiding om een afzonderlijke regeling te treffen.
Het betalen van loon is immers een door het civiele recht beheerste private verantwoordelijkheid
waarmee de overheid geen bemoeienis heeft. En, hoewel er sprake is van ziekte, verschilt de
situatie waarin de werkgever het loon niet betaalt in wezen niet van de situatie waarin de werkgever
het loon niet betaalt aan de werkende. In beide gevallen is de werkgever immers op basis van de
arbeidsovereenkomst (c.q. het BW) verplicht om het loon te betalen. Het ligt niet voor de hand dat
de overheid de private verplichting van een nalatige werkgever overneemt. Ik zie dan ook niets in
de voorgestelde regeling, waarbij de overheid het loon voorschiet en verhaalt op de werkgever.
Zo'n regeling, waarbij werkgevers zich dus in feite aan hun wettelijke betalingsverplichtingen
kunnen onttrekken, druist in tegen de private verantwoordelijkheid.
Deze verdeling van verantwoordelijkheden tussen het publieke en private domein geldt sinds
19962. Niet de overheid, maar de werkgever is sindsdien (financieel) verantwoordelijk voor het
eerste ziektejaar. Het eerste ziektejaar is daarmee niet zozeer een sociale zekerheidskwestie doch
veeleer een private aangelegenheid geworden. Pas als de arbeidsovereenkomst tijdens het eerste
ziektejaar is geëindigd en werkgever en werknemer elkaar dus niet meer wederzijds kunnen
aanspreken op basis van hun arbeidsverhouding heeft de overheid weer een rol en biedt het
publieke vangnet van de Ziektewet soelaas. Als de arbeidsovereenkomst met de zieke werknemer
eindigt, heeft de werknemer recht op ziekengeld. Daarnaast kent onze sociale zekerheid nog het
vangnet van de bijstand. Als de betrokken werknemer als gevolg van het feit dat de werkgever het
loon niet betaalt in financiële problemen raakt en geen middelen van bestaan heeft, dan kan een
beroep op de bijstand worden gedaan.
1 Deze mogelijkheid bestaat sinds de inwerkingtreding van de Wet verbetering poortwachter (1 april 2002).
2 Inwerkingtreding van de Wet uitbreiding loondoorbetalingsverplichting bij ziekte (WULBZ) (Stb. 1996, 134).