Amnesty International
Persbericht Amsterdam, 9 september 2003
Nederland
Opvang in de regio - Amnesty publiceert boek Niemandsland
Amnesty International presenteert vandaag het boek Niemandsland, over
opvang van vluchtelingen in de regio. Het afgelopen jaar zijn
verschillende voorstellen gelanceerd, die voornamelijk als doel hebben
om vluchtelingen in de regio op te vangen. Amnesty International acht
deze voorstellen ondoordacht en vindt dat teveel wordt uitgegaan van
beheersing van vluchtelingenstromen in plaats van bescherming van
vluchtelingen.
West-Europese regeringen lijken meer en meer geobsedeerd door het
terugbrengen van aantallen asielzoekers. Dit jaar deden de Britse
regering, de Europese Commissie en de UNHCR voorstellen voor de opvang
van vluchtelingen in de buurt van het land van herkomst. De
Nederlandse regering heeft in een notitie van 28 mei jl. haar plannen
omtrent opvang in de regio kenbaar gemaakt. Hoewel de voorstellen
onderling verschillen, lijken ze een gemeenschappelijk uitgangspunt te
hebben: asielzoekers zoveel mogelijk terugsturen naar de regio van
herkomst en voorkomen dat zij een asielverzoek indienen in Europa.
Opvang in de regio betekent in de praktijk dat vluchtelingen langdurig
in kampen zullen verblijven waar hun fysieke en juridische bescherming
onduidelijk geregeld is. Opvang in de regio betekent opvang in een
juridisch niemandsland, aldus Lars van Troost, hoofd afdeling
vluchtelingen van Amnesty Nederland.
Amnesty Internat ional heeft onder meer de volgende kritiekpunten op
de huidige voorstellen voor opvang in de regio:
Asielzoekers die naar de regio worden toegestuurd zullen geruime
tijd in een kamp moeten verblijven, waar zij feitelijk gevangen worden
gehouden. Opvang in kampen leidt tot een langdurig verblijf in een
uitzichtloze situatie. De fysieke en juridische bescherming is op zijn
minst onduidelijk en vaak gebrekkig. De huidige voorstellen bevatten
geen plannen om dit probleem op te lossen.
In de huidige vo orstellen wordt nauwelijks ingegaan op de
toegankelijkheid tot een zorgvuldige asielprocedure in de regio.
Amnesty International is bezorgd dat in de regio geen voorwaarden voor
een zorgvuldige asielprocedure aanwezig zijn. Zo bestaat
onduidelijkheid ten aanzien van het toepasselijk recht en is in de
plannen nauwelijks aandacht voor rechtshulp en voor bezwaar- en
beroepsmogelijkheden.
Amnesty International acht het een zorgelijke ontwikkeling dat aan
de UNHCR steeds meer een rol in de beoordeling van asielverzoeken
lijkt te worden toegedicht. Amnesty vindt dat staten hun eigen
verantwoordelijkheid voor het voeren van zorgvuldige asie lprocedures
niet mogen ontlopen. De UNHCR is een toezichthoudend orgaan dat moet
toezien of staten verplichtingen van het Vluchtelingenverdrag naleven.
Haar toezichthoudende rol komt in het geding indien de UNHCR ook zelf
asielprocedures doet.
In Niemandsland gaan verschillende (voormalige) medewerkers van
Amnesty International in op uiteenlopende aspecten van opvang in de
regio. In het boek wordt onder meer ingegaan op bovengenoemde
kritiekpunten, de verhouding van de voorstellen tot het internationaal
recht en de rol van de UNHCR.
Met Niemandsland wil Amnesty International een bijdrage leveren aan
het debat over opvang in de regio. Amnesty benadrukt het belang de
leefomstandigheden van vluchtelingen die nu al in de regio worden
opgevangen te verbeteren. Amnesty acht het echter weinig realistisch
dat de beoordeling van asielverzoeken in de buurlanden geld zal
vrijmaken voor ontwikkeling van de regio.
De huidige voorstellen lijken vooral ingegeven door de wil
asielzoekers uit Europa te weren. Wat de regio zelf vindt van opvang
in de regio blijft daardoor geheel buiten beschouwing., aldus Lars van
Troost.