Partij van de Arbeid

Den Haag, 10 september 2003

Samenvatting van de bijdrage van Luuk Blom (PvdA) aan het algemeen overleg diverse materieelprojecten - 10 september 2003

Waar gaat het over?
Bij het verzamel AO materieelbeleid komen vijf projecten aan bod. Het gaat om de projecten BMS, Nimcis, TACTIS, vervanging M577 / YPR en Fennek. Bij het project TACTIS gaat het om een zogenaamde D-brief, de feitelijke aankoopbeslissing.

Algemeen
Aangezien binnenkort het Integraal Defensie Plan zal worden besproken, willen wij de absolute garantie dat beslissingen over materieelprojecten die wij nu nemen (m.n. pilotfase BMS en D-brief besluit TACTIS) 'IDP-proof' zijn. Tegelijk met de totstandkoming van het IDP wordt gewerkt aan de nieuwe structuur van de krijgsmacht (o.a. commissie Fransen). Dat betekent, dat materieelprojecten hoe dan ook in een Defensiebrede strategie moeten passen en niet het product (meer) kunnen zijn van competitie tussen de krijgsmachtdelen. Het geld moet daar uitgegeven worden waar het nodig is en waar het operationele effect (optimale uitrusting voor onze mensen + vergroting inzetbaarheid in het algemeen) van de investering het hoogst is.

Battlefield Management System (BMS)
Net als Nimcis heeft dit project ondanks de bezuinigingsplannen prioriteit gekregen vanwege de behoefte aan Command en Control systemen. Beide projecten betekenen volgens Defensie een belangrijke verbetering van de kwaliteit en inzetbaarheid van de krijgsmacht. Het kabinet wil graag snelle goedkeuring van een pilotfase (waarvoor reeds geld gereserveerd is) die de toegevoegde waarde van BMS moet duidelijk maken en waarna een Programma van Eisen kan worden opgesteld. Een snelle beslissing is nodig, vanwege het testen onder operationele omstandigheden binnen het oefenprogramma van de 13 (digitale) mechbrig en het niet langer kunnen vasthouden van ervaren (project) medewerkers. We nemen aan, dat we op basis van de pilot-ervaringen opnieuw een afweging kunnen maken.

Nieuwe generatie Mariniers Communicatie en Informatie Systeem (Nimcis) Nimcis behelst introductie van taktische HF-, VHF- en UHF-communicatieapparatuur ter vervanging van de apparatuur uit de jaren zeventig, die momenteel alleen tegen zeer hoge kosten in bedrijf kan worden gehouden. Het kabinet heeft kenbaar gemaakt de Marinetoestemming te willen verlenen tot uitvoering van voorstudie en studiefase van het project.

TACTIS (tactisch indoorsimulatiesysteem)
Het betreft hier een zogenaamde D-brief, waarmee de beslissing tot daadwerkelijke verwerving wordt genomen. Het maakt, zo schrijft de minister, deel uit van het IDP (hoofdlijnen 30 juni) en de maatregelen die een flexibele en kwalitatief hoogwaardige krijgsmacht in de toekomst garanderen. TACTIS beoogt een belangrijke kwaliteitsverbetering in opleiding en training bij de KL te bewerkstelligen.

Er zijn uiteindelijk twee offertes overgebleven die voldoen aan de technische eisen. Thales (F) en STN Atlas (D), waarbij Siemens (NL) samenwerkt met STN Atlas en het Duitse bedrijf als hoofdleverancier optreedt. Ook bij de risicoanalyse bleek geen verschil tussen beide aanbieders. Na onderhandelingen met beide kandidaten bleek dat Thales zowel qua initiële investering als voor de exploitatie de voordeligste aanbieding had gedaan. Zelfs nadat STN ongevraagd haar prijs aanzienlijk verlaagde, bleef Thales de meest voordelig aanbieder.

Vragen van ons zouden kunnen zijn: Met hoeveel is het benodigde bedrag (80,1 mE, was in 1999 69,9 mE) los van de prijspeilaanpassing gestegen, waar ligt dit aan en waarom was dit niet voorzien?

Vervanging M577 / YPR - deelproject Groot Pantserwielvoertuig (PWV) Na het terugtrekken van de Britten uit dit project heeft de regering op vragen van de Kamer (Van Baalen) geantwoord, dat de overwegingen van de Britten om met het project te stoppen bestudeerd werden om te kunnen vaststellen of die wellicht ook voor Nederland zouden opgaan. Inmiddels (brief 3 september) is de regering tot de conclusie gekomen, dat Nederland er thans geen behoefte aan heeft om net als de Britten ook over aparte lichte en middelzware eenheden te beschikken. De regering houdt dus vast aan het (vervangen van het) zware materieel. 'Er is geen dwingende noodzaak en de middelen ontbreken.' De Britten baseren zich op hun Strategic Defence Review, waarin naast lichte en zware eenheden van brigade grootte (die zij al hebben) de behoefte aan middelzware eenheden wordt onderkend. Dit is bevestigd door ervaringen bij recente overzeese operaties. Genoemde eenheden zullen worden uitgerust met lichter bepantserde voertuigen.

Dat de middelen om (ook) in lichter bepantserde voertuigen te investeren Nederland op dit moment ontbreken, neemt niet weg dat je kunt nadenken over de gekozen voertuigen in het licht van onder meer de Britse ervaringen. Dit zou kunnen leiden tot een heroverweging en een keuze om in plaats van een nieuw zwaarder voertuig (ook) te kiezen voor lichtere en wellicht meer flexibel(e) inzetbare (zie IDP-doelstelling) voertuigen.

Fennek
Ten aanzien van het Fennekproject (licht verkennings- en bewakingsvoertuig) maakt de regering in de brief van 3 september melding van mogelijke vertraging bij de levering door de Nederlandse partner in het project (SP Aerospace & Vehicle systems), die (mede) worden veroorzaakt door problemen bij de toeleverancier van de romp, RDM Technology. Vragen zijn: Waardoor wordt de levering nog meer vertraagd? Waarom kan RDM de rompen niet op tijd leveren? Is er een boeteclausule voor deze leveringsproblemen opgenomen in de contracten en is er op dit vlak al actie ondernomen, zodat de (financiële) schade voor Defensie in ieder geval niet oploopt en zonodig gecompenseerd kan worden?

---- --