Persbericht
Woerden, 23 september 2003
Promotie gezonde effecten alcohol leidt tot meer probleemdrinkers
Het NIGZ (Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie) is tegen het initiatief van de Commissie Gedestilleerd om de gezonde effecten van alcoholgebruik te gaan promoten. Het NIGZ waarschuwt ervoor, dat dit initiatief kan leiden tot een stijging van het aantal overmatige en probleemdrinkers. Het NIGZ roept de Commissie dan ook op, af te zien van haar voornemen.
De Commissie Gedistilleerd heeft onlangs aangekondigd de gezondheidsvoordelen van alcohol te gaan promoten, onder de titel "Genietend gebruiken mag!". De Commissie vindt dat de overheidsvoorlichting te weinig oog heeft voor de positieve gezondheidseffecten van alcohol. Het NIGZ vindt dit onjuist en roept de commissie op het initiatief niet te starten.
Weinig bewezen gezonde effecten
Het NIGZ erkent op dit moment slechts één bewezen gunstig effect van alcohol op de gezondheid. Dat is dat het drinken van 1 á 2 glazen alcoholhoudende drank per dag bij gezonde volwassenen vanaf 40 jaar de kans op hart- en vaatziekten verkleint. Dit effect treedt alleen op bij een verantwoord en evenwichtig drinkpatroon en het geldt niet voor iedereen.
Er zijn op dit moment geen andere, voldoende onderzochte positieve gezondheidseffecten van alcohol. Er bestaat weliswaar onderzoek dat een verband aantoont tussen alcoholgebruik en het verlagen van de kans op bepaalde vormen van dementie of Diabetes, maar hierbij is niet duidelijk in welke gevallen en bij welke personen dat effect zich voordoet en hoe het precies werkt. Het is dus onverstandig om dit soort onbewezen effecten in de voorlichting aan brede lagen van de bevolking op te nemen.
Evenwichtige gezondheidsvoorlichting
Positieve gezondheidseffecten van alcohol komen minder prominent voor in de voorlichting dan negatieve gezondheidseffecten. De weinige positieve effecten staan immers in geen verhouding tot het scala aan negatieve effecten van overmatig alcoholgebruik. Korte termijn negatieve effecten van overmatig alcoholgebruik zijn bijvoorbeeld misselijkheid, braken, bewusteloosheid en hersen- en hartinfarcten. Lange termijn effecten zijn aandoeningen en ziekten aan de lever, (slok)darm, keel, maag, hersenafwijkingen, borstkanker, hartklachten, en psychisch-mentale effecten als alcoholafhankelijkheid, die kan uitmonden in verslaving. Ook is alcohol al in kleine hoeveelheden schadelijk voor de ongeboren baby. Als neveneffecten onderscheidt het NIGZ fysieke en mentale geweldpleging, mishandeling, en problemen in de relationele sfeer. Alcohol staat dan ook op de eerste plaats van leefstijlfactoren die de kwaliteit van het leven ernstig kunnen aantasten. Voorlichten over de negatieve gezondheidseffecten van alcohol is dan ook van groot belang voor de volksgezondheid.
Alibi voor overmatig drinken
Het promoten van positieve gezondheidseffecten van alcohol zou niet alleen onevenredig zijn, maar zou ook een tegenovergesteld effect kunnen hebben. Wanneer als gevolg van die promotie namelijk de gemiddelde consumptie van alcohol toeneemt, zal het aantal probleemdrinkers nog sterker stijgen.
In Nederland hebben ruim 1,1 miljoen mensen problemen met hun alcoholgebruik, waarvan er zo'n 400.000 verslaafd zijn aan alcohol. De kans dat deze doelgroepen positieve voorlichting bovendien als alibi gaan gebruiken om hun overmatige alcoholgebruik te rechtvaardigen is vele malen groter dan de kans dat de positieve voorlichting landt bij doelgroepen die daar baat bij hebben.
Het overheidsbeleid is gericht op het landelijk terugdringen van het overmatig alcoholgebruik bij jong en oud, en in het bijzonder van het aantal probleemdrinkers en alcoholverslaafden. Het door de Commissie gepresenteerde initiatief is dan ook strijdig met het overheidsbeleid, want het roept enkel op tot meer alcoholconsumptie.
Alcoholproducenten moeten alcoholmatiging promoten
Het NIGZ is verbaasd over het initiatief van de Commissie Gedistilleerd, omdat het in strijd is met de reclamecode voor alcoholhoudende dranken. Deze verbiedt alcoholproducenten in hun uitingen te verwijzen naar positieve gezondheidseffecten van het drinken van alcoholhoudende drank. Door de voorgenomen promotie-activiteit voor te stellen als voorlichting, omzeilt de Commissie de code.
Aangezien de alcoholbranche jaarlijks al bijna 70 miljoen Euro inzet voor alcoholpromotie, is een nieuwe actie op dit terrein volgens het NIGZ dan ook overbodig.
In plaats daarvan, zou de Commissie er beter aan doen ervoor te zorgen dat producenten zich houden aan de bepalingen van de Drank- en Horecawet en aan de eigen code voor zelfregulering. Dit laatste kan onder andere door:
- het vermijden of verwijderen van reclame uitingen die aanzetten tot overmatig gebruik
- het uitsluiten van jongeren beneden de 18 jaar als marketing- en reclamedoelgroep
- het niet op de markt brengen of van de markt verwijderen van alcoholproducten die aantrekkelijk zijn voor personen beneden de 16 jaar (uit onderzoek blijkt dat ruim 60% procent van de basisscholieren die alcohol drinken vooral alcohol producten gebruikt die de laatste vijf jaar op de markt zijn gekomen, zoals mixdrankjes en shooters )
- investeren in neutraal wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van alcohol en naar de effecten van overmatig alcoholgebruik op drinkers en de samenleving
Met dit soort maatregelen kan de alcoholbranche volgens het NIGZ veel meer bijdragen aan het alcoholmatigingsbeleid dan met de voorgestelde actie. Als de Commissie Gedistilleerd haar voornemens desondanks toch gaat uitvoeren, zal het NIGZ krachtig protest aantekenen bij het ministerie van VWS en bij de alcoholbranche. Het geven van voorlichting over gezondheidseffecten van alcohol wordt reeds voldoende evenwichtig uitgevoerd door deskundige partijen, een extra promotie-initiatief voegt niets toe dan onnodige risico's.
Noot voor de pers,
Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie