003- Uitreiking vierde Prof.dr. H.G. Hubbelingprijs
Datum: 5 januari 2004
Tijdens de nieuwjaarsreceptie van de Faculteit der Godgeleerdheid en
Godsdienstwetenschap van de RUG op maandag 5 januari 2004 zal om 16.30
uur de Prof.dr. H.G. Hubbelingprijs worden uitgereikt aan Miriam
Crajé. Deze prijs, ingesteld ter stimulering van wetenschappelijk
onderzoek en kennisoverdracht door aankomende theologen en
godsdienstwetenschappers, wordt driejaarlijks uitgereikt aan de
student(e) met de beste scriptie in die periode.
Door de jury werd een viertal kandidaten genomineerd, waaruit ten
slotte de scriptie `Het Ware Verhaal, een onderzoek naar het gebruik
van de eerste hoofdstukken van Genesis in De Hypostasis van de
archonten' van Miriam Crajé (Assen, 1978) door de jury is verkozen als
de beste. Volgens de jury verdient Crajé niet alleen alle lof voor
haar bewonderenswaardige greep op het bestudeerde materiaal, maar ook
voor het feit dat ze een eigen vertaling heeft geleverd, met een
diepgravend commentaar, op een bepaald niet gemakkelijke Koptische
tekst. Uit haar commentaar blijkt dat zij goed op de hoogte is van de
methodische problemen en van recente ontwikkelingen in de
literatuurwetenschap. Bovendien heeft zij een scherp oog voor de
bredere context van haar onderwerp. Door dit alles slaagt Miriam Crajé
erin een moeilijk toegankelijke tekst én de christelijk-gnostieke
leefwereld waarin deze tot stand kwam, op heldere en overtuigende
wijze voor een nieuw, modern lezerspubliek te ontsluiten.
Drs. Miriam Crajé studeerde van 1996 tot 2001 Theologie aan de
Groningse faculteit en is thans werkzaam als docent godsdienst en
maatschappijleer op het Fivelcollege in Delfzijl.
Aan de prijs is een bedrag van EUR 500 verbonden dat door het
Hubbelingfonds wordt geschonken. Wijlen prof.dr. Hubbeling was van
1967 tot 1986 hoogleraar in de wijsbegeerte van de godsdienst en
wijsgerige ethiek aan de faculteit verbonden.
Noot voor de pers
- De prijsuitreiking vindt plaats in de voormalige zittingszaal van de
faculteit, Oude Boteringestraat 38 te Groningen.
- Meer informatie: mevrouw M.C. Buigel-de Witte, tel. (050)363 55
88/55 91.
Samenvatting
`Het Ware Verhaal, een onderzoek naar het gebruik van de eerste
hoofdstukken van Genesis in De Hypostasis van de archonten', door drs.
M. Crajé, door drs. M. Crajé
Wanneer een persoon een willekeurig boek leest zal de betekenis van
deze tekst niet alleen afhangen van de woorden die gebruikt zijn, maar
ook door de ideeën en belevingswereld van de lezer. De interactie die
plaatsvindt tussen de lezer en de tekst bepaalt dus de betekenis van
de tekst. Er bestaat dus niet zoiets als `de juiste interpretatie'. De
bijbel gaat al weer wat eeuwen mee en is door verschillende personen
in verschillende tijden en plaatsen gelezen. Hoewel kerkgenootschappen
graag willen denken dat hun lezing de juiste is, blijkt de bijbel op
zeer uitlopende wijzen uitgelegd te zijn in de loop van de tijd. Wie
het bij het juiste eind heeft is niet relevant in dit onderzoek. Crajé
heeft bekeken hoe een kleine vroeg-christelijke gemeenschap, genaamd
gnostici, de eerste hoofdstukken van het bijbelboek Genesis heeft
gelezen. Hiervoor is de tekst `De Hypostasis (vertaald: de ware aard)
van de archonten (vertaald: heersers)' onderzocht, omdat hier
duidelijk naar voren komt dat de gnostici een zeer afwijkende uitleg
gaven aan de schepping, het Adam en Eva verhaal en de gebeurtenissen
omtrent Noach. Crajé heeft geprobeerd te achterhalen waaruit de
verschillen bestaan en waarom er zulke overduidelijke verschillen te
vinden zijn. Haar conclusie was dat de gnostici, die verantwoordelijk
waren voor de door haar bestudeerde tekst, christenen waren die een
spirituele uitleg gaven aan de Genesis tekst. Deze spirituele uitleg
kwam voort uit het gnostische denkkader, waarin bijvoorbeeld de
schepper van de wereld kwaadaardig was en de ware godheid hoog
verheven was boven de menselijke wereld. De filosofie van de Gnostici
was bepalend voor de lezing van Genesis. De gedachten van de lezer
bepalen dus voor een groot deel de betekenis van een tekst en voor hem
is dit dus de waarheid. De Genesis interpretatie in `De Hypostasis van
de Archonten' vormde dus het ware verhaal voor de vroege christenen
met een gnostische achtergrond. De orthodoxe kerk (orthodox betekent
letterlijk `juiste leer') was dus behoorlijk arrogant te noemen
wanneer zij besloot de gnostici te verketteren, gezien de conclusie
van Crajé.
Rijksuniversiteit Groningen