05-01-04
Aart Jan de Geus: Herziening sociale zekerheid op stoom
Aart Jan de Geus, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
schreef een column over de herziening van de sociale zekerheid.
In een tijd van economische tegenslag is een sterke
sociaal-economische structuur van ons land van groot belang. De
economie staat er slecht voor. Ook op de langere termijn zijn de
economische vooruitzichten niet zo goed vanwege de vergrijzing. Zonder
nader beleid zullen in 2040 tien werkenden in hun eigen
levensonderhoud moeten voorzien én in dat van zes senioren met extra
zorgkosten. Bovendien zitten er weef- en structuurfouten in ons
stelsel van sociale zekerheid. Het is te weinig gericht op werk en
werkhervatting.
Ingrijpen is dus geboden. Het kabinet wil voorkomen dat mensen onnodig
worden afgeschreven. Dankzij de vereende inspanningen van kabinet en
parlement hebben we de herziening van de sociale zekerheid op stoom.
Nooit eerder na de oorlog werden zoveel onderdelen van dit stelsel
tegelijk aangepakt.
We beginnen het nieuwe jaar met een nieuwe Wet werk en bijstand die
tot doel heeft mensen sneller aan het werk te helpen. We maken ook een
begin met de hervorming van de WAO door de loondoorbetaling bij ziekte
te verlengen naar twee jaar. We volgen hiermee het advies van de
Sociaal-Economische Raad om werkgevers en werknemers zo een zwaardere
verantwoordelijkheid te geven. Over twee jaar moet het nieuwe
verzekeringsstelsel voor arbeidsongeschiktheid een feit zijn. In dat
nieuwe stelsel zal er een goede uitkering zijn voor wie duurzaam en
volledig arbeidsongeschikt is en zal alles worden gedaan om mensen die
gedeeltelijk arbeidsgeschikt zijn weer aan het werk te krijgen.
Wat gebeurt er verder in 2004? We gaan werkgevers belonen die oudere
werknemers in dienst nemen en houden. Werkgevers zijn verantwoordelijk
om banen senior-proof te maken. Ook het aannemen en scholen van
jongeren wordt aantrekkelijker gemaakt om zo de opkomende
jeugdwerkloosheid de kop in te drukken.
Het kabinet heeft daarnaast voorgesteld om vanaf 1 juli Wet
arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen af te schaffen.
Vooruitlopend daarop wordt de premie voor deze verzekering per 1
januari afgeschaft. Ook is het ministerie voortvarend aan de slag
gegaan met het kabinetsbeleid om te komen tot vermindering van de
administratieve lastendruk en vereenvoudiging van wet- en regelgeving.
Van de 68 concrete voorstellen in het Actieplan 2002 zijn er inmiddels
18 uitgevoerd.
Het kabinet doet dit allemaal niet alleen. De sociale partners gaan de
komende maanden adviseren over: hoe moet het verder met vut en
prepensioen en kunnen we de levensloopregeling uitbreiden zodat mensen
op een gewenst moment tijdens de loopbaan een time-out kunnen nemen?
Is ons WW-stelsel nog wel berekend op de toekomst? Ook over enkele
belangrijke aspecten van het nieuwe WAO-stelsel zal de SER adviseren.
Kortom, alles is in beweging. Dat is ook nodig. Belangrijke onderdelen
van ons socialezekerheidsstelsel zijn ontworpen in andere tijden, in
een vorige eeuw. Er zijn te veel mensen die via uitkeringen niet
deelnemen aan het arbeidsproces. Vanwege de hoge kosten die hiermee
zijn gemoeid, brokkelt het draagvlak voor het stelsel dan af. Bij die
mooie wetten die wij hebben gemaakt, voelen wij niet meer met zn allen
de warmte die daarbij hoort. Trots heeft plaatsgemaakt voor kritiek.
We creëren nu nieuwe grondslagen waarop wij voortaan kunnen bouwen. We
willen het aantal mensen dat zich aanbiedt op de arbeidsmarkt
verhogen. We willen de werkgelegenheid verbeteren door de lonen
concurrerend te maken. Het najaarsakkoord tussen kabinet en sociale
partners draagt daarin in belangrijke mate bij. Verder investeren we
in het opleidingsniveau van de beroepsbevolking.
Het stelsel moet zowel solide als sociaal zijn. Op dat fundament
rusten vier pijlers: voorzorg om werknemers zo lang mogelijk aan het
werk te houden; prikkels om uitkeringsgerechtigden te activeren;
maatwerk om bijvoorbeeld arbeid en zorg beter te kunnen combineren en
draagvlak dat mede wordt gevormd door krachtige bestrijding van
misbruik van uitkeringen.
CDA