Ingezonden persbericht
PERSBERICHT
6 januari 2004
CWI - Centrum voor Wiskunde en Informatica, Amsterdam
Een miljoen voor computer van de toekomst
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek NWO heeft een VICI-subsidie toegekend aan Harry Buhrman van het Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI) in Amsterdam. Deze subsidie, maximaal 1.250.000 euro, is een van de hoogste Nederlandse onderzoeksbeurzen. Buhrman zal het gebruiken voor zijn onderzoek naar wat mogelijk de computer van de toekomst is: de quantumcomputer.
De werking van de huidige, 'klassieke' computers is gebaseerd op bits, geheugeneenheden die de waarde nul of één kunnen hebben. Alle computerprogramma's, van de eenvoudigste tekstverwerker tot de weersvoorspellingssoftware van het KNMI, werken intern door het manipuleren van deze bits. De quantumcomputer haalt een fundamenteel uitgangspunt van de klassieke computer onderuit: een quantumbit of qubit kan tegelijk nul en één zijn. Dit wordt ook wel superpositie genoemd.
Slim gebruik van superpositie
Mede door de vreemde eigenschappen van de qubits bleef quantum computing heel lang een academische curiositeit; intrigerend maar niet erg bruikbaar. Halverwege de jaren negentig veranderde dit, toen onderzoekers manieren ontdekten om slim gebruik te maken van superpositie. Zo kan een quantumcomputer in korte tijd grote getallen ontbinden in factoren. De huidige beveiligingstechnieken van dataverkeer zijn gebaseerd op de aanname dat dit een tijdrovende klus is. Een netwerk van aan elkaar geschakelde klassieke computers doet er momenteel enkele maanden over. Met een quantumcomputer zijn deze codes in een fractie van de tijd te kraken. Aan de andere kant zijn er ook quantumcodes ontwikkeld die onkraakbaar zijn, zelfs voor quantumcomputers.
Nieuwe quantumalgoritmes
Een bruikbare quantumcomputer bestaat nog niet. Natuurkundigen, onder meer van IBM, zoeken naar oplossingen voor problemen als de kwetsbaarheid van quantumdata. Daarnaast doen informatici onderzoek naar limieten van de quantumcomputer en zoeken ze nieuwe, efficiënte quantumalgoritmes. Buhrmans groep aan het CWI was de eerste in Nederland die zich bezighield met dit theoretische onderzoek. Met financiële steun van de Europese Unie heeft Buhrman volgens de VICI-jury 'waardevolle bijdragen geleverd aan de ontwikkeling van quantum computing en algoritmes'. Zijn onderzoek resulteerde onder meer in een 'quantum fingerprinting' algoritme dat grote bestanden op twee verschillende locaties efficiënt met elkaar kan vergelijken. Deze techniek zou in de toekomst gebruikt kunnen worden voor digitale handtekeningen.
Opvallend onderzoek
De toekenning van de VICI-subsidie laat zien dat er veel belang wordt gehecht aan onderzoek naar quantum computing. Het juryrapport spreekt van een 'zeer opvallend onderzoeksgebied'. Met de 1.250.000 euro kan Buhrman de komende vijf jaar zijn onderzoek naar nieuwe quantumalgoritmes versterken. Daarnaast werkt hij aan foutencorrigerende codes die gebruikt kunnen worden om quantumdata te beschermen en ontwerpt hij algoritmes speciaal voor werkende prototypes van de quantumcomputer.
Achtergrondinformatie over quantum computing is te vinden in de bijlage hieronder.
Meer informatie over Buhrmans onderzoek is te vinden op www.cwi.nl/ins4
Ingezonden persbericht