Universiteit Maastricht
Universiteit Maastricht
Persbericht
7 januari 2004
Onderzoek onder middelbare scholieren wijst uit:
Lespakket 'Orgaandonatie en Registratie' bevordert bereidheid om orgaandonor
te worden
Voorlichting over orgaandonatie en registratie op middelbare scholen
bevordert de bereidheid onder middelbare scholieren om zich als orgaandonor
te laten registreren. Dit blijkt uit een onderzoek van de Universiteit
Maastricht (UM) in samenwerking met het academisch ziekenhuis Maastricht
(azM) en de Nierpatiënten Vereniging Maastricht. Het eindrapport van dit
onderzoek, dat onlangs is verschenen, beschrijft de ontwikkeling,
implementatie en evaluatie van een voorlichtingsprogramma over orgaandonatie
en registratie voor middelbare scholieren van vijftien tot achttien jaar.
Vanwege de gebleken effectiviteit wordt het lespakket door
NIGZ-Donorvoorlichting (onderdeel van het Nationaal Instituut voor
Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie, NIGZ) landelijk verspreid. Bijna
veertig procent van alle middelbare scholen heeft inmiddels toegezegd het
lespakket dit schooljaar op vrijwillige basis in de klas te gaan gebruiken.
Op initiatief van de Nierpatiënten Vereniging Maastricht is de UM in 1998
gestart met een uitgebreid onderzoek over jongeren, voorlichting en
orgaandonatie, onder leiding van prof. dr. Bart van den Borne (hoogleraar
Patiëntenvoorlichting). Op basis van deze studies werd het lespakket
ontwikkeld en geïmplementeerd op 39 middelbare scholen met bijna drieduizend
scholieren, verspreid over Nederland. Evaluatieonderzoek laat zien dat het
lespakket de beoogde effecten heeft. De intentie om de eigen voorkeur te
laten registreren in het Donorregister is hoger onder jongeren die het
lespakket hebben gevolgd (68%) dan bij jongeren die de twee lessen niet
hebben gehad (51%). Tevens is gebleken dat meer jongeren bereid zijn om zich
te laten registreren als orgaandonor nadat ze met het lespakket gewerkt
hebben (54% vs. 47%). Met name de kennis van leerlingen over het onderwerp
orgaandonatie en registratie nam door het lesprogramma sterk toe. Het
lespakket zorgde verder voor een minder negatieve houding tegenover het
laten registreren van een orgaandonatiekeuze. Tevens achtten jongeren die
het lespakket hebben gevolgd zich beter in staat om het registratieformulier
in te vullen en terug te sturen.
Doelstelling van het lespakket is om jongeren te laten nadenken en
discussiëren over het onderwerp orgaandonatie en registratie zodat zij op
achttienjarige leeftijd een weloverwogen beslissing kunnen nemen over
orgaandonatie. Sinds de invoering van de Wet Orgaandonatie, met de
instelling van het Landelijk Donorregister in 1998, is het aantal mensen dat
een orgaandonatievoorkeur laat registreren sterk achtergebleven bij de
verwachtingen. Uit het onderzoek is gebleken dat door het lespakket het
belang van registratie, de kennis over en de houding ten opzichte van
orgaandonatie en registratie positief worden beïnvloed. Tijdens de eerste
les komen verschillende aspecten van orgaandonatie en het belang van
registratie met behulp van een video en een discussie in de klas aan bod.
Tijdens les twee kunnen de leerlingen op een interactieve manier hun kennis
over het onderwerp via een cd-rom toetsen en uitbreiden. Deze cd-rom geeft
voorlichting-op-maat, alle scholieren krijgen persoonlijke feedback die
afgestemd is op hun individuele informatiebehoefte omtrent orgaandonatie en
registratie. Een invuloefening met het donorregistratieformulier sluit de
twee lesuren af.
Ongeveer 285 middelbare scholen (bijna 40 procent) hebben het lespakket
inmiddels toegepast of hebben toegezegd dit op vrijwillige basis in de loop
van dit schooljaar in de klas te gaan gebruiken. De leerkrachten die met het
lespakket hebben gewerkt zijn er enthousiast over. Komende jaren zullen ook
de resterende middelbare scholen in Nederland (443) het aanbod ontvangen om
dit pakket in hun lessen op te nemen. NIGZ-Donorvoorlichting draagt zorg
voor de verdere verspreiding en het beheer van het pakket.
Het lespakket is het resultaat van intensieve samenwerking tussen meerdere
partijen. Het initiatief voor het onderzoek kwam van de Nierpatiënten
Vereniging Maastricht. Het onderzoek is uitgevoerd door onderzoekers van de
capaciteitsgroep Gezondheidsvoorlichting van de UM, in nauwe samenwerking
met artsen uit het azM en de Nierpatiënten Vereniging Maastricht.
Inhoudelijk werd het projectteam ondersteund door het Donorregister en
NIGZ-Donorvoorlichting, die ook een deel van de financiering voor haar
rekening nam. Financierders waren tevens het Ministerie van VWS, CZ-Groep
Zorgverzekeringen en de Nierstichting Nederland.