Uitspraak Hoge Raad LJN-nummer: AO1505 Zaaknr: 38855
Bron: Hoge Raad der Nederlanden 's-Gravenhage
Datum uitspraak: 9-01-2004
Datum publicatie: 9-01-2004
Soort zaak: belasting -
Soort procedure: cassatie
Nr. 38.855
9 januari 2004
AB
gewezen op het beroep in cassatie van de Staatssecretaris van
Financiën tegen de uitspraak van het Gerechtshof te Arnhem van 1
oktober 2002, nr. 01/01709, betreffende na te melden ten aanzien van X
te Z gegeven beschikking als bedoeld in artikel 3d, lid 2, van de
Ziekenfondswet (hierna: de Wet).
1. Beschikking, bezwaar en geding voor het Hof
De Inspecteur heeft bij beschikking verklaard dat belanghebbende wat
betreft het jaar 2001 voldoet aan de voorwaarden als bedoeld in
artikel 3d, lid 1, van de Wet.
Na door belanghebbende daartegen gemaakt bezwaar heeft de Inspecteur
bij uitspraak de beschikking gehandhaafd.
Belanghebbende is tegen die uitspraak in beroep gekomen bij het Hof.
Het Hof heeft het beroep gegrond verklaard en de bestreden uitspraak
alsmede de verklaring vernietigd. De uitspraak van het Hof is aan dit
arrest gehecht.
2. Geding in cassatie
De Staatssecretaris heeft tegen de uitspraak van het Hof beroep in
cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest
gehecht en maakt daarvan deel uit.
Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.
3. Beoordeling van het middel
3.1. In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan. Belanghebbende
is in de loop van 2000 een onderneming gestart. Zijn geschatte
belastbare inkomen over 2000 bedroeg minder dan f 42.000. Voorts is
belanghebbende met ingang van 2000 verzekerd ingevolge artikel 3, lid
1, aanhef en letter a, van de Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering
zelfstandigen.
3.2. Ingevolge artikel 3d, lid 1, van de Wet is gedurende een
kalenderjaar verzekerd de zelfstandige die - voorzover in cassatie van
belang - een inkomen heeft dat (voor 2001) niet meer bedraagt dan f
42.000. In artikel 3d, lid 9, van de Wet is - voorzover in cassatie
van belang - bepaald dat, indien het inkomen moet worden bepaald over
een aan het kalenderjaar 2001 voorafgaand kalenderjaar, voor de
toepassing van het eerste lid voor binnenlandse belastingplichtigen
onder inkomen wordt verstaan het inkomen bedoeld in artikel 3, lid 1,
van de Wet op de inkomstenbelasting 1964, met dien verstande dat,
indien de berekening van het inkomen tot een negatief bedrag leidt,
dat inkomen op nul wordt gesteld. Voorts voorziet lid 4 van dit
artikel erin dat bij ministeriële regeling wordt bepaald over welk
tijdvak het toetsinkomen in aanmerking wordt genomen en dat nadere
regels kunnen worden gesteld ter uitvoering van onder meer lid 1. Uit
artikel 3, leden 1 en 2, in verbinding met artikel 2, leden 5 en 6,
van de Regeling tijdvak en inkomen ziekenfondsverzekering
zelfstandigen (hierna: de Regeling) volgt dat voor de toepassing van
artikel 3d, lid 1, van de Wet ten aanzien van degene die in het jaar
2000 zelfstandige is geworden, voor het jaar 2001 in aanmerking wordt
genomen het laatste door belanghebbende aan de inspecteur opgegeven
geschatte inkomen over het jaar 2000, en bij gebreke van zodanige
opgave, het door de inspecteur geschatte inkomen over dat jaar.
Gelet op deze bepalingen zou de partijen verdeeld houdende vraag of
belanghebbende als verzekerde in de zin van de Wet kan worden
aangemerkt, bevestigend moeten worden beantwoord.
3.3. Het Hof heeft geoordeeld dat de in de Regeling neergelegde
maatstaf van slechts één toetsjaar door zijn beperkte reikwijdte in
belangrijke mate onderhevig is aan toevallige omstandigheden en keuzes
die de ondernemer binnen de wettelijke mogelijkheden kan maken. Nu het
in dit geval bovendien een jaar betreft waarin de ondernemer met zijn
onderneming is gestart, en een dergelijk jaar in het merendeel van de
gevallen als een atypisch jaar kan worden gekenschetst, kan - aldus
het Hof - de hantering van die maatstaf tot een uitkomst leiden die
niet overeenkomt met de door de wetgever voor ogen genomen toetsing
aan een meer duurzaam inkomensperspectief. Het Hof is tot de slotsom
gekomen dat de Regeling met betrekking tot het in aanmerking te nemen
tijdvak en inkomen een zodanig gebrekkige uitwerking van de Wet bevat
dat die regeling voor gevallen als het onderwerpelijke, waarin slechts
één toetsjaar in aanmerking wordt genomen, buiten toepassing moet
worden gelaten. Tegen deze oordelen en slotsom richt zich het middel.
3.4. De omstandigheid dat de hantering van slechts één toetsjaar tot
een uitkomst kan leiden die niet overeenkomt met de toetsing aan een
meer duurzaam inkomensperspectief welke de wetgever voor ogen stond,
is onvoldoende voor de conclusie dat de Regeling in strijd is met enig
algemeen rechtsbeginsel; het Hof heeft ook niet aangegeven welk
rechtsbeginsel hier zou zijn geschonden. Die omstandigheid is voorts,
mede in aanmerking genomen dat de inhoud van de Regeling bij de
parlementaire behandeling van de Wet aan de orde is geweest,
onvoldoende voor de conclusie dat de Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport met de Regeling de haar in artikel 3d, lid 4, van de
Wet gegeven bevoegdheid is te buiten gegaan. Voorzover in het middel
hierop gerichte klachten liggen besloten, treft het mitsdien doel.
3.5. 's Hofs uitspraak kan niet in stand blijven. De Hoge Raad kan de
zaak afdoen.
4. Proceskosten
De Hoge Raad acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de
proceskosten.
5. Beslissing
De Hoge Raad:
verklaart het beroep in cassatie gegrond,
vernietigt de uitspraak van het Hof, behoudens de beslissing omtrent
het griffierecht, en
verklaart het tegen de uitspraak van de Inspecteur ingestelde beroep
ongegrond.
Dit arrest is gewezen door de raadsheer P.J. van Amersfoort als
voorzitter, en de raadsheren A.R. Leemreis en C.J.J. van Maanen, in
tegenwoordigheid van de waarnemend griffier A.I. Boussak-Leeksma, en
in het openbaar uitgesproken op 9 januari 2004.
Hoge Raad der Nederlanden