Socialistische Partij
Israël en de Bezette Gebieden
Dagboek van Harry van Bommel, bezoek SP-delegatie 3 tot en met 10 januari
2004 (zie persbericht)
Vrijdag 9 januari 2004
Dag 7 - Naar de Bedoeïenen in Karmiel
Om 8.00 uur haalt Ali ons af bij het pension dat op drie minuten
afstand van de woning zou liggen. Op de heenreis gisternacht zei Trees
dat het slechts enkele minuten lopen zou zijn, maar dat blijkt alleen
per auto de werkelijke reistijd. Goed dat we even zijn blijven liggen.
Ali vraagt of we om vier uur nog naar de moskee zijn geweest. Dat is
niet het geval; we hebben vanochtend een keertje overgeslagen.
Bedoeïenen rond een Israëlische nederzetting
Vandaag gaan we naar enkele Bedoeïenendorpen. De kleine dorpjes liggen
tegen enkele Israëlische nederzettingen aan. Het contrast is enorm. De
huisjes van aluminium golfplaten zonder elektriciteit zo dicht op
hypermoderne woningen die alleen voor Joodse Israëliërs toegankelijk
zijn. Arabieren komen er niet in. Met Ali als tolk kunnen we met een
Bedoeïenengezin spreken. De kinderen vinden dat spannend maar hebben
wel angst voor de fotocamera. Alleen de negenjarige Haya poseert
gewillig voor de koeienstal. Haar vader vraagt ons om hun
levensomstandigheden bij de Nederlandse ambassadeur aan te kaarten. De
vorige Nederlandse ambassadeur is eens op bezoek geweest en heeft de
zaak toen aangekaart bij de Israëlische overheid. We zeggen toe om in
een brief aan de ambassadeur om opheldering te vragen. Ali zal de
correspondentie doorgeven. De gezinnen wordt het leven op dit kleine
stukje grond onmogelijk gemaakt. Ze kunnen er nauwelijks nog landbouw
bedrijven en voor hun kudde schapen is er ook al geen ruimte.
Haya
In Arab Nei Im, het tweede Bedoeïenendorpje dat we bezoeken, treffen
we een Chevrolet voor een golfplaten huisje aan. "Die is hier vast op
bezoek," zegt Anja en ze heeft gelijk. Het huisje blijkt een
behandelkamer van een arts. Met nauwelijks middelen voorhanden
behandelt dokter Bashir patiënten onder de Bedoeïenen. Eenmaal per
week heeft hij spreekuur. In Israël is iedereen verzekerd voor
ziektekosten, dus ook deze gemarginaliseerde groep. Ik kon me al niet
voorstellen dat die Chevrolet uit liefdewerk betaald zou zijn.
De batterij van Anja's camera is leeg. In een nederzetting is een
winkelcentrum waar we op zoek gaan naar de speciale batterij die nodig
is. Deze is snel gevonden, maar er blijkt iets anders mis met de
camera. We gaan nu voort met Guido's camera, aangezien Driek zijn
digitale camera vandaag is vergeten. Anja baalt voortdurend, want ze
ziet steeds schitterende plaatjes. Vooral de Bedoeïenkinderen zijn
fotogeniek.
Arab Nei Im
De Israëlische nederzettingen zijn modern aangelegd en soms ook
volledig omheind en afgesloten met een poort met een wachthuisje.
Vandaag kunnen we er gewoon binnenrijden. De nederzettingen Yuvalum en
Ashhar bieden woongelegenheid aan duizenden gezinnen, veelal van
Russische afkomst. In het winkelcentrum spreken we ook iemand die uit
Kazachstan afkomstig is. Er zijn voorzieningen zoals scholen, winkels
en andere zaken. Eigenlijk zijn het enclaves die in dit deel van het
land in hoog tempo uit de grond zijn gestampt.
Vandaag maken we kennis met een heel ander Israël. Naast de Joodse
staat en de bezette gebieden is er het Israël van de nederzettingen en
dat van de minderheden. Elke groep lijkt een eigen kijk op de toekomst
te hebben. Minderheden in Israël vrezen dat hun bestaan nog verder
onder druk komt indien er voor twee staten wordt gekozen. Dan worden
de nederzettingen in de bezette gebieden mogelijk opgeheven en zouden
zij nog wel eens die kant op kunnen worden gestuurd. De Palestijnen in
Sakhnin hebben daar helemaal geen zin in. Zij pleiten veelal voor een
binationale oplossing met Joden en Palestijnen samen in een
democratisch Israël.
Driek heeft verzocht met een aantal jongeren het gesprek aan te kunnen
gaan. Speciaal daarvoor heeft Trees de klasgenoten van dochter Dina
uitgenodigd op haar werkplek, het kantoor van de Arabische
vrouwenorganisatie Al Zahraa. De meiden willen graag in Haifa gaan
studeren, maar beslist in de regio blijven wonen. Haifa is ook maar
drie kwartier reizen. Ze praten onderling, op school en thuis, ook
veel over politiek. Eenvoudige oplossingen zien ze zelf ook niet. "De
toekomst is een mysterie," zegt een van de meiden betekenisvol. Driek
vraagt ze de oren van het lijf. Niet alleen over de politiek maar ook
over de liefde. De meisjes zijn moslim en mogen niet zomaar een jongen
kussen. Eerst verloven en trouwplannen maken. Er wordt dan ook jong
getrouwd; begin twintig is heel gewoon. Een van de meisjes gaat
volgend jaar trouwen en tegelijkertijd studeren. Als ik een ander
meisje vraag wat ze zou doen als haar man al tijdens haar studie zou
vragen om te stoppen met studeren, zegt ze onomwonden: "He can go to
hell". Dat is duidelijke taal.
Na deze bijeenkomst gaan we naar een politiek debat over het Akkoord
van Geneve. In een zaaltje treffen we zo'n vijftig mensen, overwegend
mannen, die heftig debatteren. Er is een forum dat meningen geeft over
het Akkoord. Ook de loco-burgemeester die we gisteren spraken is van
de partij. Ook Joodse Israëliërs nemen aan het debat deel. De meningen
zijn verdeeld. We vangen slechts flarden op. De angst voor "transfer",
het gedwongen verhuizen naar andere gebieden, speelt een centrale rol.
Na het debat spreken we kort met Uri Davis, auteur van het boek
Apartheid in Israel, possibilities for the struggle within. Zijn
verhaal is bijzonder interessant. De apartheid in Israël is anders dan
in Zuid-Afrika, betoogt hij. Als je op het vliegveld aankomt, zie je
geen toiletten voor Joden en Arabieren. En in de omgeving van Sakhnin
zie je Joodse Israëliërs en Arabieren gezamenlijk barbecuen in het
South-Africa forest. Dat lijkt allemaal heel saamhorig. Maar als je de
zaak nader bestudeert, dan moet je vaststellen dat op de plaats waar
men nu gezamenlijk barbecuet, in 1948 een Palestijns dorp stond dat
met de grond gelijk is gemaakt. Dat de oorspronkelijke bewoners zijn
verjaagd bij een etnische zuivering. Zonder erkenning van die feiten
en het recht op terugkeer van die vluchtelingen, heeft die
gezamenlijke barbecue geen betekenis. De inzichten van Davis zetten me
aan het denken. Ik besluit bij terugkeer zijn boek, dat binnenkort
verschijnt, meteen te bestellen.
Met een broer van Ali kunnen we naar Jeruzalem terugkeren. We nemen
afscheid van Trees, Ali en dochter Jeanne. Dina is al eerder
vertrokken. De rit naar Jeruzalem verloopt gelukkig vlot. Ik bel nog
even naar huis en meld desgevraagd en niet zonder trots dat het
niet-roken goed gaat. Volledig droog gaan staan, anders werkt het
niet. Na een goed glas wijn is een sigaret bijna onontkoombaar. Jacq
zit in de trein en houdt het daarom kort. Via dit dagboek heeft ze net
als de andere lezers mijn activiteiten de laatste zeven dagen redelijk
nauwgezet kunnen volgen. Mij kennende, vraagt ze nog wel of ik echt
helemaal volledig ben geweest. Het antwoord op die vraag bewaar ik tot
morgen, als ze me op de luchthaven komt afhalen. Ik neem afscheid van
haar omdat de avonddis lokt. Ook van u, gewaardeerde lezer, neem ik
afscheid met de toezegging u ook van mijn volgende avonturen op de
hoogte te zullen houden. En voor zover ik dat nog niet eerder had
gedaan, wens ik u voor 2004 alle goeds.
Harry van Bommel
zie ook Lees ook de belevenissen van Driek
zie ook Index Dagboek
zie ook Dossier Israël
Zie het origineel