Socialistische Partij

Israël en de Bezette Gebieden

Dagboek van Harry van Bommel, bezoek SP-delegatie 3 tot en met 10 januari 2004 (zie persbericht)

Vrijdag 9 januari 2004

Dag 7 - Naar de Bedoeïenen in Karmiel

Om 8.00 uur haalt Ali ons af bij het pension dat op drie minuten afstand van de woning zou liggen. Op de heenreis gisternacht zei Trees dat het slechts enkele minuten lopen zou zijn, maar dat blijkt alleen per auto de werkelijke reistijd. Goed dat we even zijn blijven liggen. Ali vraagt of we om vier uur nog naar de moskee zijn geweest. Dat is niet het geval; we hebben vanochtend een keertje overgeslagen.

Bedoeïenen rond een Israëlische nederzetting

Vandaag gaan we naar enkele Bedoeïenendorpen. De kleine dorpjes liggen tegen enkele Israëlische nederzettingen aan. Het contrast is enorm. De huisjes van aluminium golfplaten zonder elektriciteit zo dicht op hypermoderne woningen die alleen voor Joodse Israëliërs toegankelijk zijn. Arabieren komen er niet in. Met Ali als tolk kunnen we met een Bedoeïenengezin spreken. De kinderen vinden dat spannend maar hebben wel angst voor de fotocamera. Alleen de negenjarige Haya poseert gewillig voor de koeienstal. Haar vader vraagt ons om hun levensomstandigheden bij de Nederlandse ambassadeur aan te kaarten. De vorige Nederlandse ambassadeur is eens op bezoek geweest en heeft de zaak toen aangekaart bij de Israëlische overheid. We zeggen toe om in een brief aan de ambassadeur om opheldering te vragen. Ali zal de correspondentie doorgeven. De gezinnen wordt het leven op dit kleine stukje grond onmogelijk gemaakt. Ze kunnen er nauwelijks nog landbouw bedrijven en voor hun kudde schapen is er ook al geen ruimte.

Haya

In Arab Nei Im, het tweede Bedoeïenendorpje dat we bezoeken, treffen we een Chevrolet voor een golfplaten huisje aan. "Die is hier vast op bezoek," zegt Anja en ze heeft gelijk. Het huisje blijkt een behandelkamer van een arts. Met nauwelijks middelen voorhanden behandelt dokter Bashir patiënten onder de Bedoeïenen. Eenmaal per week heeft hij spreekuur. In Israël is iedereen verzekerd voor ziektekosten, dus ook deze gemarginaliseerde groep. Ik kon me al niet voorstellen dat die Chevrolet uit liefdewerk betaald zou zijn.

De batterij van Anja's camera is leeg. In een nederzetting is een winkelcentrum waar we op zoek gaan naar de speciale batterij die nodig is. Deze is snel gevonden, maar er blijkt iets anders mis met de camera. We gaan nu voort met Guido's camera, aangezien Driek zijn digitale camera vandaag is vergeten. Anja baalt voortdurend, want ze ziet steeds schitterende plaatjes. Vooral de Bedoeïenkinderen zijn fotogeniek.

Arab Nei Im

De Israëlische nederzettingen zijn modern aangelegd en soms ook volledig omheind en afgesloten met een poort met een wachthuisje. Vandaag kunnen we er gewoon binnenrijden. De nederzettingen Yuvalum en Ashhar bieden woongelegenheid aan duizenden gezinnen, veelal van Russische afkomst. In het winkelcentrum spreken we ook iemand die uit Kazachstan afkomstig is. Er zijn voorzieningen zoals scholen, winkels en andere zaken. Eigenlijk zijn het enclaves die in dit deel van het land in hoog tempo uit de grond zijn gestampt.

Vandaag maken we kennis met een heel ander Israël. Naast de Joodse staat en de bezette gebieden is er het Israël van de nederzettingen en dat van de minderheden. Elke groep lijkt een eigen kijk op de toekomst te hebben. Minderheden in Israël vrezen dat hun bestaan nog verder onder druk komt indien er voor twee staten wordt gekozen. Dan worden de nederzettingen in de bezette gebieden mogelijk opgeheven en zouden zij nog wel eens die kant op kunnen worden gestuurd. De Palestijnen in Sakhnin hebben daar helemaal geen zin in. Zij pleiten veelal voor een binationale oplossing met Joden en Palestijnen samen in een democratisch Israël.

Driek heeft verzocht met een aantal jongeren het gesprek aan te kunnen gaan. Speciaal daarvoor heeft Trees de klasgenoten van dochter Dina uitgenodigd op haar werkplek, het kantoor van de Arabische vrouwenorganisatie Al Zahraa. De meiden willen graag in Haifa gaan studeren, maar beslist in de regio blijven wonen. Haifa is ook maar drie kwartier reizen. Ze praten onderling, op school en thuis, ook veel over politiek. Eenvoudige oplossingen zien ze zelf ook niet. "De toekomst is een mysterie," zegt een van de meiden betekenisvol. Driek vraagt ze de oren van het lijf. Niet alleen over de politiek maar ook over de liefde. De meisjes zijn moslim en mogen niet zomaar een jongen kussen. Eerst verloven en trouwplannen maken. Er wordt dan ook jong getrouwd; begin twintig is heel gewoon. Een van de meisjes gaat volgend jaar trouwen en tegelijkertijd studeren. Als ik een ander meisje vraag wat ze zou doen als haar man al tijdens haar studie zou vragen om te stoppen met studeren, zegt ze onomwonden: "He can go to hell". Dat is duidelijke taal.

Na deze bijeenkomst gaan we naar een politiek debat over het Akkoord van Geneve. In een zaaltje treffen we zo'n vijftig mensen, overwegend mannen, die heftig debatteren. Er is een forum dat meningen geeft over het Akkoord. Ook de loco-burgemeester die we gisteren spraken is van de partij. Ook Joodse Israëliërs nemen aan het debat deel. De meningen zijn verdeeld. We vangen slechts flarden op. De angst voor "transfer", het gedwongen verhuizen naar andere gebieden, speelt een centrale rol. Na het debat spreken we kort met Uri Davis, auteur van het boek Apartheid in Israel, possibilities for the struggle within. Zijn verhaal is bijzonder interessant. De apartheid in Israël is anders dan in Zuid-Afrika, betoogt hij. Als je op het vliegveld aankomt, zie je geen toiletten voor Joden en Arabieren. En in de omgeving van Sakhnin zie je Joodse Israëliërs en Arabieren gezamenlijk barbecuen in het South-Africa forest. Dat lijkt allemaal heel saamhorig. Maar als je de zaak nader bestudeert, dan moet je vaststellen dat op de plaats waar men nu gezamenlijk barbecuet, in 1948 een Palestijns dorp stond dat met de grond gelijk is gemaakt. Dat de oorspronkelijke bewoners zijn verjaagd bij een etnische zuivering. Zonder erkenning van die feiten en het recht op terugkeer van die vluchtelingen, heeft die gezamenlijke barbecue geen betekenis. De inzichten van Davis zetten me aan het denken. Ik besluit bij terugkeer zijn boek, dat binnenkort verschijnt, meteen te bestellen.

Met een broer van Ali kunnen we naar Jeruzalem terugkeren. We nemen afscheid van Trees, Ali en dochter Jeanne. Dina is al eerder vertrokken. De rit naar Jeruzalem verloopt gelukkig vlot. Ik bel nog even naar huis en meld desgevraagd en niet zonder trots dat het niet-roken goed gaat. Volledig droog gaan staan, anders werkt het niet. Na een goed glas wijn is een sigaret bijna onontkoombaar. Jacq zit in de trein en houdt het daarom kort. Via dit dagboek heeft ze net als de andere lezers mijn activiteiten de laatste zeven dagen redelijk nauwgezet kunnen volgen. Mij kennende, vraagt ze nog wel of ik echt helemaal volledig ben geweest. Het antwoord op die vraag bewaar ik tot morgen, als ze me op de luchthaven komt afhalen. Ik neem afscheid van haar omdat de avonddis lokt. Ook van u, gewaardeerde lezer, neem ik afscheid met de toezegging u ook van mijn volgende avonturen op de hoogte te zullen houden. En voor zover ik dat nog niet eerder had gedaan, wens ik u voor 2004 alle goeds.

Harry van Bommel

zie ook Lees ook de belevenissen van Driek

zie ook Index Dagboek

zie ook Dossier Israël
Zie het origineel