Socialistische Partij
Nieuwe migratie treft sociaal zwakken
Jelle van der Meer, medewerker van De Balie en van het
wetenschappelijk bureau van GroenLinks, beweert in De Volkskrant van 3
januari 2004: "Migratie kunnen we en willen we ook niet helemaal
tegenhouden". Onze samenleving moet zich gaan inrichten op beperkte
immigratie, naar Amerikaans voorbeeld, maar zonder Amerikaanse
toestanden. Migranten moeten hier kunnen komen werken maar krijgen
niet dezelfde rechten als "de gevestigde Nederlanders". Dat is een
slecht plan want het schept een nieuwe onderlaag van tweederangs
burgers en zorgt voor oneerlijke concurrentie op de arbeidsmarkt waar
vooral de `autochtone' werknemer, werkloze en gedeeltelijk
arbeidsongeschikte de dupe van is.
---
door Jan de Wit, Tweede-Kamerlid voor de SP
---
Van der Meer maakt niet duidelijk hoeveel arbeidsmigranten hij binnen
wil halen, hoe dat dan precies in zijn werk gaat en wie bepaalt
hoeveel migranten en voor welke beroepen worden toegelaten. Maar ze
mogen in ieder geval geen aanspraak maken op de voorzieningen die in
de loop van jaren zijn opgebouwd. De migranten moeten maar zien hoe ze
rondkomen als ze geen werk hebben. Wie een voorproefje wil waar dit
toe zal leiden, hoeft enkel naar de dagelijkse realiteit in het
Westland of in Noord-Limburg te kijken. Illegalen die onder
erbarmelijke omstandigheden werken in de tuinderijen, de aspergeteelt,
de industrie en vaak onder mensonwaardige omstandigheden wonen,
bijvoorbeeld in per dagdeel verhuurde bedden in een kippenhok.
Bovendien zien we een ander effect dat zeker versterkt zal worden als
Van der Meer zijn zin krijgt. Poolse werknemers werken nu al onder het
CAO-loon in de bouw. Hierdoor worden de `gewone' lonen in de
bouwsector gedrukt, want als de Nederlanders niet voor een laag loon
gaan werken, dan halen die bouwbedrijven die geen boodschap hebben aan
maatschappelijk verantwoord ondernemen, gewoon `een busje Polen'. Nu
zal Van der Meer zeggen dat hij dat ook niet wil. Maar het zal
onvermijdelijk het gevolg van zijn plan "laat maar komen en zie maar
hoe je overleeft". En dat terwijl in de Tweede Kamer laatst nog
bepleit werd dat Nederland nu eindelijk eens de ruimte benut die de
Europese detacheringsrichtlijn 96/71 biedt. Op grond daarvan kan op
iedereen die hier werkt het Nederlandse arbeidsrecht (de CAO!) van
toepassing worden verklaard. Ook van de havenarbeiders kunnen we wat
leren op dit punt. Onlangs hebben zij na de nodige acties weten af te
dwingen dat de door Europa beoogde liberalisering van de havenarbeid
niet doorgaat. Zij vinden dat op iedereen die in de haven werkt het
recht van het betreffende land van toepassing is. Bovendien wilden ze
voorkomen dat voortaan gekwalificeerde havenarbeid (zoals laden en
lossen) gedaan zou mogen gaan worden door ongekwalificeerde
arbeidskrachten, met alle veiligheidsrisico's van dien. Zij kregen dus
gelijk: een zege voor de werkgelegenheid en de veiligheid.
En wat leert de geschiedenis ons? Wat is er met de gastarbeiders
gebeurd? Als je zaken niet of maar half regelt, krijg je vroeg of laat
de problemen dubbel en dwars terug. Niet voor niets onderzoekt de
Tweede Kamer momenteel waarom de integratie van allochtonen tenminste
gedeeltelijk is mislukt en hoe dat dan komt. Een nu al onomstreden
conclusie zal zijn dat dit mede komt dat de onzorgvuldigheid waarmee
grote aantallen mensen werden binnengelaten. En wat gebeurt er vandaag
de dag met uitgeprocedeerde asielzoekers? Ze worden op straat gezet en
verdwijnen veelal in de illegaliteit. De plannen van Van der Meer
zullen leiden tot herhaling van de oude fouten waarvan we nu de
consequenties moeten dragen. En waarom deze aanpak nodig is, maakt hij
ook niet duidelijk. Waarom zouden we eigenlijk arbeidsmigratie in deze
vorm toelaten? Vaststaat dat er nu al jaarlijks zo'n 30.000 mensen in
Nederland via de officiële weg komen werken op uitnodiging van een
bedrijf of onderwijsinstelling. Ligt het niet voor de hand dat de
andere arbeidsmigranten dan terecht zullen komen in de slechtste en
smerigste baantjes, bij de slechtste bouw- en landbouwbedrijven, bij
de "madammen" in de grachtengordel, bij malafide koppelbazen?
Wat doen we vervolgens met de mensen in ons land die een uitkering
hebben en wachten op werk? En met de honderdduizenden die nu deels het
werk doen dat goedkoper door Van der Meer's migranten kan worden
gedaan? Moeten we niet juist alles op alles zetten om mensen met een
WAO-uitkering terug te brengen in het arbeidsproces, en om mensen met
een WW- of bijstandsuitkering passend werk te geven? Hun kansen worden
door het voorstel van Van der Meer verder beperkt. Zullen de
werkgevers nog enige prikkel voelen om deze groepen
uitkeringsgerechtigden aan het werk te helpen? Immers, de goedkope
arbeidskrachten staan te wachten, en het `aantrekkelijke' is dat je
van hen nooit last hebt: ze hebben namelijk geen rechten. Dus ook geen
lastige vakbonden aan de poort. Van der Meer lijkt dit alles niet zo
erg te vinden. Die immigranten vinden het ook niet erg, zegt hij.
Bovendien kennen we nu al verschillende rangen: illegalen,
asielzoekers, EU-burgers etc. En de landen waar ze vandaan komen
worden er beter van. In VPRO's Tegenlicht van zondag 4 januari 2004
viel duidelijk wat anders te zien. Wie dat zag, vraagt zich zeker niet
af of die mensen dat erg vinden, dat ze als illegalen rechteloos
moeten zien te leven in het rijke westen.
Als we de landen van herkomst echt willen helpen, dan moeten in die
landen investeren, hun schuldenlast beperken, hun producten toegang
verlenen tot de Europese markt. Bij de opbouw van hun economie hebben
die landen juist die mensen nodig die het eerst hierheen zouden komen.
Nederland moet zich hoeden voor het op gang brengen van een brain
drain die fataal is voor deze landen. Want één ding is duidelijk: de
arbeidsmigranten zullen niet snel terugkeren naar hun eigen land,
zelfs niet als je ze tijdelijk toelaat. Van der Meer wil dat risico
ondervangen door mensen tijdelijk te laten werken en een borgsom te
laten betalen die ze bij terugkeer kunnen terugkrijgen of door het
betalen van een vertrekpremie vanwege de betaalde sociale premies. Een
borgsom? Waar moeten die arme sloebers dat van betalen?
De voorgestelde vorm van arbeidsmigratie brengt de migranten en ons
land in grote problemen. We hebben duidelijk geregeld wat een
werkgever moet doen als hij een werknemer uit het buitenland wil
aannemen, laten we daaraan vasthouden. Dat is in het belang van de
migrant, die niet mag worden gedegradeerd tot tweederangs burger. Maar
het is evenzeer in het belang van de `autochtone' werknemers,
werklozen en gedeeltelijk arbeidsongeschikten, die niet hoeven toe te
zien dat de vloer van het loongebouw ondergraven wordt door oneerlijke
concurrentie op de arbeidsmarkt.
(Dit artikel verscheen in de Volkskrant van 12 januari 2004