persbericht / nr. 1755
13-januari-2004
Grotere medeverantwoordelijkheid voor natuur door meer betrokkenheid
en zeggenschap
Is natuur een domein voor ecologen of voor iedere Nederlander? En over
welke natuur hebben we het dan? De overheid wil burgers meer bij de
natuur betrekken, maar dat is geen gemakkelijke opgave. Passieve
betrokkenheid is mooi, actieve betrokkenheid stuit op allerlei
weerstanden, zowel bij burgers als bij natuurbeheerders. Zestien
onderzoekers en beleidsexperts met uiteenlopende achtergronden gaven
hun visie op de knelpunten en perspectieven voor een op
medeverantwoordelijkheid gebaseerde natuur. De visies zijn verzameld
in de essaybundel Medeverantwoordelijkheid voor natuur, die werd
samengesteld in opdracht van de Directie Natuur van het ministerie van
LNV. De redactie berustte bij het LEI, onderdeel van Wageningen UR.
De overheid streeft naar een verdere vermaatschappelijking van de
natuur. Dat betekent aan de ene kant dat natuur meer wordt afgestemd
op de behoeften van de mensen, maar aan de andere kant dat van burgers
wordt gevraagd om actief medeverantwoordelijkheid te dragen. Dat kan
betekenen dat zij bepaalde dingen doen of nalaten in het belang van de
natuur, maar ook dat zij financieel bijdragen aan de instandhouding
ervan. Een grotere medeverantwoordelijkheid kan niet zonder een zekere
medezeggenschap. De vermaatschappelijking van de natuur stuit dan ook
op weerstanden bij zowel de klassieke natuurbeheerders als bij de
burgers die het aangaat. Waar ligt het evenwicht tussen de wensen van
ecologen en natuurconsumenten? Welke mechanismen zouden
burgers/consumenten er toe kunnen brengen meer geld en aandacht te
besteden aan de door hen gewenste (en tot nu toe vaak gratis genoten)
natuur?
De bestuurskundigen, filosofen, sociologen, ruimtelijke ordenaars en
communicatiedeskundigen die bijdroegen aan deze bundel komen niet
alleen met verheven gedachten maar ook met praktische voorstellen.
Bijvoorbeeld een tweesporenbeleid voor enerzijds natuur die onder
internationale beschermingsregels valt en anderzijds natuur die meer
op de emoties en behoeften van burgers en consumenten is gericht.
Natuur kan extra toegevoegde waarde betekenen voor producten of
diensten die nu al worden vermarkt. Daarbij moet dan het collectieve
goed 'natuur' via nieuwe spelregels worden gekoppeld aan de betaling
voor individueel genot. Voorbeelden zijn de ontwikkeling van groene
keurmerken en het gebruik van goede groene praktijken en groene
diensten. Zelfs een groene dienstplicht voor burgers wordt als optie
naar voren geschoven. Door het privatiseren of particulariseren van
natuur zien mensen eerder de effecten van bijdragen van zichzelf en
anderen, en wordt natuur minder een door ecologen gedefinieerde
'ver-van-mijn-bed-show', waar consumenten nauwelijks toegang toe
hebben. Dat betekent wel dat de overheid anders moet gaan werken, op
een manier die meer ruimte biedt voor het honoreren van lokale wensen,
angsten en onzekerheden.
Medeverantwoordelijkheid voor natuur is uitgegeven door Wageningen
Academic Publishers
(ISBN 9076998108). U vindt de inhoudsopgave en inleiding op
www.WageningenAcademic.com/natuur, www.WageningenAcademic.com/natuur.
Leo Douw
persvoorlichter LEI (Wageningen UR)
Postbus 29703 2502 LS Den Haag
tel 070 - 335 83 38
fax 070 - 335 82 08
leo.douw@wur.nl
www.lei.nl
LEI