Ministerie van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 90801
2509 LV Den Haag
der Staten-Generaal Anna van Hannoverstraat 4
Binnenhof 1a Telefoon (070) 333 44 44
2513 AA `s-GRAVENHAGE Telefax (070) 333 40 33
Uw brief Ons kenmerk
10 december 2003 SV/V&V/03/95308
nr. 203040500
Onderwerp Datum
Kamervragen van de leden Omtzigt en Mosterd 13 januari 2004
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van de leden Omtzigt en Mosterd (beiden CDA)
over mogelijke uitbetaling van AOW-uitkering door de Nederlandse overheid aan personen
woonachtig in Australië.
De Staatssecretaris van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
(M. Rutte)
2
2030404500
Vragen van de leden Omtzigt en Mosterd (beiden CDA) aan de minister van Buitenlandse Zaken en de
staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over mogelijke uitbetaling van AOW-uitkering door de
Nederlandse overheid aan personen woonachtig in Australië. (Ingezonden 9 december 2003)
Vraag 1
Bent u op de hoogte van het feit dat (voormalig) Nederlanders, die naar Australië geëmigreerd zijn, vaak recht
hebben op een Nederlandse AOW-uitkering en een Australisch `Age Pension'?
Antwoord 1
Ja. Het gaat om personen die na 1 januari 1957 (de dag waarop de AOW in werking trad) naar Australië zijn
geëmigreerd, en daardoor nog enige tijd in Nederland verzekerd zijn geweest op grond van de AOW. Zij kunnen
bij het bereiken van de 65-jarige leeftijd aanspraak maken op een gedeeltelijk AOW-pensioen, waarvan de
hoogte evenredig is aan de duur van de verzekerde periode ten opzichte van de volledige verzekeringsloopbaan
van 50 jaar.
Vraag 2
Hoeveel AOW-uitkeringen worden jaarlijks door de Nederlandse overheid uitbetaald aan personen, woonachtig
in Australië?
Antwoord 2
Op dit moment betaalt de Sociale verzekeringsbank (SVB) ca. 10.360 AOW-pensioenen aan in Australië
wonende gerechtigden.
Vraag 3
Bent u ervan op de hoogte dat de Australische overheid een inkomenstoets toepast op het `Age Pension'en
dat de Nederlandse AOW meetelt als inkomen in deze? Hoeveel geld bespaart de Australische overheid door
deze korting op het `Age Pension'?
Antwoord 3
Ja. Dit heeft te maken met het feit dat de Australische ouderdomsvoorziening wezenlijk verschilt van de
Nederlandse. De Australische overheid garandeert iedere pensioengerechtigde die ten minste 25 jaar ingezetene
van Australië is geweest, een bestaansminimum (de zogenoemde superannuation). Hiertegenover staat dat
deze ouderdomsvoorziening, die wordt gefinancierd uit de algemene middelen, een inkomens- en
vermogenstoets kent. Het AOW-pensioen wordt echter slechts ten dele op de superannuation in mindering
gebracht, omdat er een vrijlatingregeling geldt. Het AOW-pensioen van gerechtigden die reeds vroeg naar
Australië zijn geëmigreerd en waarvan de hoogte daardoor slechts gering is, wordt hierdoor in het geheel niet
op de superannuation in mindering gebracht. Omdat de hoogte van de superannuation globaal gesproken van
hetzelfde niveau is als het Nederlandse AOW-pensioen bij een volledige verzekeringsloopbaan, kan de naar
Australië geëmigreerde Nederlander, vanwege de vrijlatingregeling, in beginsel beter af zijn dan de AOW-
gerechtigde die in Nederland is blijven wonen en uitsluitend een volledig AOW-pensioen heeft opgebouwd. De
hoogte van de korting krachtens de Australische wetgeving hangt ook af van de overige
inkomensbestanddelen. Daarom kan niet worden aangegeven welk bedrag met deze Australische
anticumulatieregeling is gemoeid.
Vraag 4
Deelt u de opvatting dat de Nederlandse staat, c.q. belastingbetaler benadeeld wordt ten opzichte van de
Australische staat, aangezien de Australische autoriteiten wel een korting kunnen toepassen en daar de
opbrengst van in zijn geheel houden? 1)
3
Antwoord 4
Nee, deze opvatting deel ik niet. Naar mijn mening dienen de voor- en nadelen van het verdrag in zijn totaliteit te
worden bezien. Een van de belangrijkste voordelen voor Nederland van het verdrag met Australië is namelijk
dat de superannuation in Nederland kan worden uitbetaald. Dit is opmerkelijk, omdat het, zoals in het antwoord
op vraag 3 uiteengezet, om een bijstandachtige voorziening gaat die zich uit zijn aard niet leent voor uitbetaling
buiten het grondgebied van Australië. De hoogte van het bedrag van de superannuation die op grond van het
verdrag in Nederland wordt uitbetaald, hangt af van het aantal jaren dat de pensioengerechtigde in Australië
heeft gewoond. Het verdrag bepaalt dat bij een verblijf van 25 jaar of meer recht bestaat op het volledige
bedrag; heeft het verblijf in Australië korter geduurd, dan bestaat recht op een evenredig deel. Deze
exportmogelijkheid is in het bijzonder van belang voor geëmigreerde Nederlanders die willen terugkeren naar
Nederland of die inmiddels naar Nederland zijn teruggekeerd. Omdat zij de superannuation kunnen meenemen
hoeven zij in de regel geen beroep te doen op de Nederlandse bijstand. Dit komt de Nederlandse staat c.q. de
belastingbetaler ten juist goede. Op dit moment ontvangen ca. 4.100 personen in Nederland op grond van het
verdrag met Australië de superannuation.
Vraag 5
Hoeveel mensen, die in het verleden zowel een Nederlandse AOW-uitkering aangevraagd hebben alsook een
`Age Pension'genoten, hebben te maken met een schuld aan de Australische regering, c.q. Centrelink, omdat
hun uitkering niet gekort werd volgens de Australische regels? Hoe groot is deze schuld gemiddeld? Welke
betalingsregelingen worden er in de regel met deze mensen getroffen en acht u deze regeling verantwoord?
Antwoord 5
Australië heeft enige tijd geleden zijn handhavingsbeleid aangescherpt. Vanaf 2002 wordt door middel van
gegevensuitwisseling met de SVB onderzocht of betrokkenen het Australische uitvoeringsorgaan (Centrelink)
juist hebben ingelicht over de hoogte van hun inkomsten. Deze handhavingsactiviteiten concentreren zich niet
specifiek op de Nederlandse AOW-gerechtigden, maar richten zich ook op personen uit de landen met wie
Australië eveneens een verdragsrelatie heeft, waaronder Oostenrijk, Spanje, Canada en Amerika.
Uit informatie van Centrelink komt naar voren dat een belangrijk deel van de AOW-gerechtigden in Australië in
de afgelopen jaren verzuimd heeft Centrelink op te hoogte te stellen van de ontvangst van een AOW-pensioen
of van de periodieke aanpassing van het AOW-bedrag, waardoor tot een te hoog bedrag aan supernanuation
aan hen is uitbetaald. Naar ik begrijp heeft dit in ca. 3.000 gevallen (dat wil zeggen ca. 30% van de AOW-
populatie) tot teveelbetalingen en dus tot terugvorderingen geleid. Het gemiddeld terug te vorderen bedrag
bedraagt ca. Aus $ 1.400,- (= ca. 865,-). Centrelink heeft in een aantal individuele gevallen de hoogte van de
vordering teruggebracht in verband met de individuele omstandigheden van de betrokkenen. Verder heeft
Centrelink in al deze gevallen besloten zijn algemene invorderingsbeleid te versoepelen door maximaal Aus $
50,- (= ca. 30,-) per tweewekelijkse termijn in te houden op de superannuation ter verrekening van de schuld.
Tegen de terugvorderingsbeslissing staat overigens beroep open bij de Australische socialezekerheidsrechter.
Deze rechter heeft in een aantal gevallen de hoogte van de vordering eveneens gemitigeerd in verband met de
individuele omstandigheden.
Ik acht het niet aangewezen een standpunt in deze kwestie in te nemen, nu het gaat om de toepassing van het
interne Australische recht.
Vraag 6
Welke stappen zal u nemen om te bevorderen dat AOW-gerechtigden in Australië niet langer onevenredig
worden gekort op hun Age Pension?
Antwoord 6
Zie het antwoord op vraag 5.
1) Het betreft hier AOW-uitkeringen. Volgens het verdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden en Australië
inzake sociale zekerheid met Administratief Akkoord zijn bijvoorbeeld uitkeringen aan vervolgingsslachtoffers
(artikel 16) uitgezonderd van deze bepaling. Deze worden niet beschouwd als inkomen bij de inkomenstoets.
4
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid