Universiteit van Tilburg

Vakdocenten bewegingsonderwijs kunnen nog beter worden opgeleid

Promotie opleider Edwin Timmers

Opleiders, coaches en LIOs (vierdejaars leraren in opleiding) kunnen samen een nog meer optimale opleiding ontwerpen. Een voorwaarde daarvoor is een krachtige leerwerkomgeving die vooral de diepgang in de studie kan bevorderen. De Groningse opleider Edwin Timmers ontwikkelde een opleidingsmodel, waarin die verdieping in de studie wordt gerealiseerd.

De kwaliteit van het (bewegings)onderwijs is in sterke mate afhankelijk van de kwaliteit van de docenten. Om een hoge kwaliteit van beginnende docenten te verkrijgen en om studenten veel rendement uit hun opleiding te laten halen, is een krachtige leerwerkomgeving onmisbaar. Wat krachtig opleiden in het bewegingsonderwijs betekent, toont Timmers aan in zijn proefschrift, waarop hij 16 januari 2004 promoveert. Aanstaande vakdocenten bewegingsonderwijs zijn op meerdere gebieden in en buiten hun vak actief. Ze hebben een sterke neiging tot verbreding van hun mogelijkheden. De verdieping blijft daarbij soms achter en maakt aansturing in de opleiding wenselijk. Het gereguleerd keuzes laten maken én het afbakenen van het kernprogramma door het geven van gerichte taken, zijn nodig om het niveau van de aanstaande vakdocenten bewegingsonderwijs te waarborgen. Onderwijs meer op maat van de student maken, vereist ook het formuleren van eisen op maat. Het lijkt erop dat in het hoger beroepsonderwijs het korte termijneffect van studenten moeten tevreden zijn vaak belangrijker wordt gevonden dan het lange termijneffect van het met de nodige inspanning wendbaar kunnen toepassen van kennis en vaardigheden.

Probleemgestuurd Uit Timmers onderzoek blijkt dat onderwijsontwikkeling succesvol verloopt als de docenten van een ontwikkelteam vrijwel volledig verantwoordelijk zijn voor het onderwijsprogramma, en als ze voldoende ruimte en tijd krijgen voor het ontwikkelen en regelen. Wanneer veranderen als een (van elkaar) leren wordt opgevat, bevordert dat het ontstaan van een lerend docententeam. Het is de beste garantie voor een geslaagde onderwijsontwikkeling. Dé beste leeromgeving is niet te ontwerpen, wél de meest optimale. Een potentieel krachtige leerwerkomgeving kenmerkt zich onder andere door een zelfstandig leren oplossen van praktijkproblemen door probleemgestuurd projectonderwijs. Timmers onderzoek bevestigt dat binnen een dergelijke opleidingsomgeving de professionele ontwikkeling van LIOs (vierdejaars studenten die als beginnend docenten in een school functioneren) optimaal verloopt. Ze studeren op meerdere niveaus van startbekwaamheid af. De leer(werk)omgeving in de opleiding staat model voor het onderwijs in de school. Het actief leren/activerend onderwijzen speelt in dit model een sleutelrol. Het praktisch actief leren vertalen en toepassen van zon leeromgeving in de school, versterkt bij de LIOs het benutten van die omgeving in de eigen opleiding en voor het eigen leren. Leerlingen actief laten leren betekent dat in het bewegingsonderwijs de nadruk komt te liggen op het slim (sportgericht) leren oplossen van bewegingsproblemen. Het effect op de lange termijn is dat ze al bewegend schemas, werkpatronen en vuistregels leren toepassen, waarmee ze zelfstandig de eigen bewegingsontwikkeling en die van anderen kunnen beïnvloeden.

Drs. Edwin Timmers (Rotterdam, 1944) studeerde Pedagogiek en Onderwijskunde aan de Universiteit Utrecht, en studeerde in 1980 af. Vanaf 1972 is hij twaalf jaar werkzaam geweest als vakdocent lichamelijke opvoeding in het voortgezet onderwijs in Harderwijk. Sinds 1984 is hij verbonden aan het Hanze Instituut voor Sportstudies/ALO. Momenteel geeft hij vooral onderwijs in bewegingsdidactiek, begeleidt studenten en verzorgt scholingen voor vakcollegas. Sinds 1995 functioneert hij als opleider in het traject Leraren-In-Opleiding (LIO). Timmers publiceert regelmatig in vaktijdschriften en vooral in Lichamelijke Opvoeding, het vakblad voor vakdocenten bewegingsonderwijs. Hij is (co-)auteur van een vijftal boeken bedoeld voor ALO-studenten, vakcollegas en spelsportcoaches.

Noot voor de pers

De promotieplechtigheid vindt plaats op vrijdag 16 januari 2004 om 14.00 uur in de aula van de Universiteit van Tilburg. Promotores zijn prof.dr. P. de Knop en prof.dr. J.G.L.C. Lodewijks. Het proefschrift is getiteld Krachtig opleiden van vakdocenten bewegingsonderwijs. Een onderzoek naar de effecten van een krachtige leerwerkomgeving op de professionele ontwikkeling van Leraren In Opleiding (LIOs). Het boek is verschenen bij uitgeverij De Vrieseborch te Haarlem (ISBN 90 6076 5125). Journalisten kunnen een exemplaar van het proefschrift opvragen bij de Afdeling Voorlichting en Externe Betrekkingen van de UvT, tel. 013 466 2000, e-mail: M.M.C.Hanssen@uvt.nl. Edwin Timmers is bereikbaar via tel. 0341 554571, en e-mail: e.i.timmers@pl.hanze.nl Meer informatie over wetenschappers van de UvT is te vinden op www.uvt.nl/webwijs/. Persberichten van de UvT: www.uvt.nl/persberichten/.

Tilburg, 1 januari 2004 Laatst gewijzigd: donderdag 18 december 2003 bullet Meer zoekmogelijkheden bullet Wetenschap en onderzoek

Zie ook

Contact E-mail: M.M.C.Hanssen