Vakdocenten bewegingsonderwijs kunnen nog beter worden opgeleid
Promotie opleider Edwin Timmers
Opleiders, coaches en LIOs (vierdejaars leraren in opleiding) kunnen
samen een nog meer optimale opleiding ontwerpen. Een voorwaarde
daarvoor is een krachtige leerwerkomgeving die vooral de diepgang in
de studie kan bevorderen. De Groningse opleider Edwin Timmers
ontwikkelde een opleidingsmodel, waarin die verdieping in de studie
wordt gerealiseerd.
De kwaliteit van het (bewegings)onderwijs is in sterke mate
afhankelijk van de kwaliteit van de docenten. Om een hoge kwaliteit
van beginnende docenten te verkrijgen en om studenten veel rendement
uit hun opleiding te laten halen, is een krachtige leerwerkomgeving
onmisbaar. Wat krachtig opleiden in het bewegingsonderwijs betekent,
toont Timmers aan in zijn proefschrift, waarop hij 16 januari 2004
promoveert.
Aanstaande vakdocenten bewegingsonderwijs zijn op meerdere gebieden in
en buiten hun vak actief. Ze hebben een sterke neiging tot verbreding
van hun mogelijkheden. De verdieping blijft daarbij soms achter en
maakt aansturing in de opleiding wenselijk. Het gereguleerd keuzes
laten maken én het afbakenen van het kernprogramma door het geven van
gerichte taken, zijn nodig om het niveau van de aanstaande vakdocenten
bewegingsonderwijs te waarborgen. Onderwijs meer op maat van de
student maken, vereist ook het formuleren van eisen op maat. Het lijkt
erop dat in het hoger beroepsonderwijs het korte termijneffect van
studenten moeten tevreden zijn vaak belangrijker wordt gevonden dan
het lange termijneffect van het met de nodige inspanning wendbaar
kunnen toepassen van kennis en vaardigheden.
Probleemgestuurd
Uit Timmers onderzoek blijkt dat onderwijsontwikkeling succesvol
verloopt als de docenten van een ontwikkelteam vrijwel volledig
verantwoordelijk zijn voor het onderwijsprogramma, en als ze voldoende
ruimte en tijd krijgen voor het ontwikkelen en regelen. Wanneer
veranderen als een (van elkaar) leren wordt opgevat, bevordert dat het
ontstaan van een lerend docententeam. Het is de beste garantie voor
een geslaagde onderwijsontwikkeling. Dé beste leeromgeving is niet te
ontwerpen, wél de meest optimale.
Een potentieel krachtige leerwerkomgeving kenmerkt zich onder andere
door een zelfstandig leren oplossen van praktijkproblemen door
probleemgestuurd projectonderwijs. Timmers onderzoek bevestigt dat
binnen een dergelijke opleidingsomgeving de professionele ontwikkeling
van LIOs (vierdejaars studenten die als beginnend docenten in een
school functioneren) optimaal verloopt. Ze studeren op meerdere
niveaus van startbekwaamheid af. De leer(werk)omgeving in de opleiding
staat model voor het onderwijs in de school. Het actief
leren/activerend onderwijzen speelt in dit model een sleutelrol. Het
praktisch actief leren vertalen en toepassen van zon leeromgeving in
de school, versterkt bij de LIOs het benutten van die omgeving in de
eigen opleiding en voor het eigen leren.
Leerlingen actief laten leren betekent dat in het bewegingsonderwijs
de nadruk komt te liggen op het slim (sportgericht) leren oplossen van
bewegingsproblemen. Het effect op de lange termijn is dat ze al
bewegend schemas, werkpatronen en vuistregels leren toepassen, waarmee
ze zelfstandig de eigen bewegingsontwikkeling en die van anderen
kunnen beïnvloeden.
Drs. Edwin Timmers (Rotterdam, 1944) studeerde Pedagogiek en
Onderwijskunde aan de Universiteit Utrecht, en studeerde in 1980 af.
Vanaf 1972 is hij twaalf jaar werkzaam geweest als vakdocent
lichamelijke opvoeding in het voortgezet onderwijs in Harderwijk.
Sinds 1984 is hij verbonden aan het Hanze Instituut voor
Sportstudies/ALO. Momenteel geeft hij vooral onderwijs in
bewegingsdidactiek, begeleidt studenten en verzorgt scholingen voor
vakcollegas. Sinds 1995 functioneert hij als opleider in het traject
Leraren-In-Opleiding (LIO). Timmers publiceert regelmatig in
vaktijdschriften en vooral in Lichamelijke Opvoeding, het vakblad voor
vakdocenten bewegingsonderwijs. Hij is (co-)auteur van een vijftal
boeken bedoeld voor ALO-studenten, vakcollegas en spelsportcoaches.
Noot voor de pers
De promotieplechtigheid vindt plaats op vrijdag 16 januari 2004 om
14.00 uur in de aula van de Universiteit van Tilburg. Promotores zijn
prof.dr. P. de Knop en prof.dr. J.G.L.C. Lodewijks. Het proefschrift
is getiteld Krachtig opleiden van vakdocenten bewegingsonderwijs. Een
onderzoek naar de effecten van een krachtige leerwerkomgeving op de
professionele ontwikkeling van Leraren In Opleiding (LIOs). Het boek
is verschenen bij uitgeverij De Vrieseborch te Haarlem (ISBN 90 6076
5125). Journalisten kunnen een exemplaar van het proefschrift opvragen
bij de Afdeling Voorlichting en Externe Betrekkingen van de UvT, tel.
013 466 2000, e-mail: M.M.C.Hanssen@uvt.nl. Edwin Timmers is
bereikbaar via tel. 0341 554571, en e-mail: e.i.timmers@pl.hanze.nl
Meer informatie over wetenschappers van de UvT is te vinden op
www.uvt.nl/webwijs/. Persberichten van de UvT:
www.uvt.nl/persberichten/.
Tilburg, 1 januari 2004
Laatst gewijzigd: donderdag 18 december 2003
bullet Meer zoekmogelijkheden
bullet Wetenschap en onderzoek
Zie ook
Contact
E-mail: M.M.C.Hanssen
Universiteit van Tilburg