Nederlands Kanker Instituut
Antoni van Leeuwenhoekprijs naar Hans Jonker
Amsterdam, 20-01-2004. Onderzoeker Hans Jonker van het Nederlands
Kanker Instituut Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis in Amsterdam heeft
op 19 januari de Antoni van Leeuwenhoekprijs 2003 gekregen. Hans
Jonker toonde onder meer in muizen aan dat antikankermiddelen die via
de mond worden toegediend, veel beter door het lichaam worden
opgenomen wanneer het transporteiwit BCRP wordt geremd; BCRP blijkt
bepaalde stoffen in antikankermiddelen actief de cel uit te pompen. Op
grond van deze conclusie is het NKI-AVL meteen een klinische trial
gestart met een BCRP-remmer bij patiënten die behandeld worden met het
middel topotecan in capsules. De eerste resultaten daarvan zijn
positief.
Hans Jonker (1974) begon in 1997 aan zijn promotieonderzoek bij dr.
Alfred H. Schinkel, wiens groep, in de sectie experimentele therapie
van het NKI-AVL, de mechanismen onderzoekt die de opname en
uitscheiding van (antikanker) middelen bevorderen danwel remmen. Bij
zijn start als OIO bevestigde Hans Jonker als eerste wetenschapper het
vermoeden over de functie van de zogenaamde Oct-eiwitten: dat deze
transporteiwitten de toelating van stoffen vanuit de bloedsomloop naar
de lever bevorderen evenals de uitscheiding van stoffen van het bloed
via de nier naar de urine.
Cum laude
Tijdens het verloop van zijn onderzoek in het NKI-AVL heeft Hans
Jonker voornamelijk gewerkt aan het achterhalen van de functie van het
BCRP-eiwit, tevens een geneesmiddelentransporter. Hij deed, met behulp
van een veelvoud aan technieken in muismodellen, de intrigerende
bevinding dat wanneer BCRP geremd wordt, oraal toegediende
antikankermiddelen veel beter worden opgenomen door het lichaam. Hans
Jonker achterhaalde namelijk dat het BCRP-eiwit, dat in de celwand
zit, actief bepaalde stoffen de cel uitpompt. Antikankermiddelen
bereiken daardoor niet de concentratie in de cellen die nodig is voor
een doeltreffende werking van het medicijn.
Aangezien de toediening van antikankermiddelen in capsulevorm veel
patiëntvriendelijker is dan toediening via een infuus, is het NKI-AVL
meteen bij patiënten een onderzoek gestart met de orale toediening van
het geneesmiddel topotecan in combinatie met de BCRP-remmer elacridar.
Tot nu toe is de capsule topotecan geen geregistreerd geneesmiddel
vanwege de gebrekkige opname door het maagdarmkanaal. De eerste
bevindingen van de klinische trial zijn veelbelovend.
Co-promotor Alfred Schinkel: Hans Jonker heeft een bijzonder grote
intellectuele zelfstandigheid en hij is experimenteel buitengewoon
veelzijdig en vaardig. In de loop van zijn promotieonderzoek heeft hij
zich telkens snel en met succes een veelheid aan technieken
eigengemaakt en toegepast. Zijn proeven lukten uitzonderlijk genoeg
allemaal vrijwel meteen. Bovendien is zijn inzet groot en is hij zeer
behulpzaam. Hans Jonker is 12 september 2003 cum laude gepromoveerd.
AvL-prijs
De Antoni van Leeuwenhoekprijs wordt jaarlijks toegekend aan een jonge
onderzoeker in het NKI-AVL. De prijs bestaat uit een bedrag van 5.700
euro, te besteden aan studie of onderzoek. Het bedrag wordt
beschikbaar gesteld door Roche Diagnostics Nederland BV. Prijswinnaars
worden aangewezen door de Nationale Wetenschappelijke Commissie van
het NKI-AVL.
Datum laatst gewijzigd: Tuesday, January 20, 2004