NEDERLANDS AUSCHWITZ COMITE
Beroemde historicus houdt eerste Auschwitz-lezing
De beroemde Amerikaanse historicus prof. Raul Hilberg, komt deze maand
naar Nederland. De grondlegger van de wetenschappelijke
geschiedschrijving van de holocaust houdt op 22 januari de 'Nooit meer
Auschwitz'. Deze lezing die het Nederlands Auschwitz Comité in
samenwerking met de Pensioen- en Uitkeringsraad (PUR) en het Centrum
voor Holocaust en Genocidestudies organiseert, moet een jaarlijkse
traditie worden.
Aan de lezing, enkele dagen voor de jaarlijkse Auschwitzherdenking, is
ook een jaarlijkse onderscheiding verbonden, die de naam draagt van de
in 2001 overleden erevoorzitter van het Auschwitz Comité, Annetje
Fels-Kupferschmidt. De door Jan Wolkers ontworpen onderscheiding gaat
deze keer naar professor Hilberg. Na de lezing zal de bekende
journalist en tv-presentator Frits Barend de Amerikaanse historicus
interviewen over zijn werk en publicaties.
De belangstelling voor de bijeenkomst in de Beurs van Berlage te
Amsterdam is zo groot, dat de 500 toegangskaarten al zijn vergeven. De
lezing begint om 14.00 uur.
Professor Hilberg werd op 2 juni 1926 geboren in een joodse familie,
waarmee hij in 1939 naar de Verenigde Staten ontkwam. In de Tweede
Wereldoorlog keerde hij als Amerikaans soldaat naar Europa terug. Na
zijn promotie aan de Columbia-Universiteit in 1955 ging hij politieke
wetenschappen doceren aan de universiteit van de staat Vermont. Hij
bleef daar tot zijn emeritaat in 1991.
Het belangrijkste werk van Hilberg is 'De vernietiging van de Europese
Joden', dat in 1961 verscheen. Herziene edities volgden in 1985 en
2003. De opmerking van de auteur dat de joden aan hun eigen
vernietiging hadden meegewerkt en de in het algemeen onderkoelde toon
van het dikke boek kregen veel kritiek. Maar de bespreking van alle
door de jodenvervolging getroffen landen en de omschrijving van het
stapsgewijze ontstaan van de massamoord (via wetgeving, registratie,
isolering en deportatie), zijn onovertroffen en oogsten nu alom
bewondering.
Professor Hilberg schreef ook een boek over de betrokkenheid van de
Duitse spoorwegen bij de Holocaust. Verder verscheen er ondermeer een
tweede overzichtswerk, dat als enige van zijn boeken onder de titel
'Daders, slachtoffers, omstanders' in het Nederlands werd vertaald.
Dit boek is allang uitverkocht, maar ter gelegenheid van de eerste
'Nooit meer Auschwitz-lezing' heeft de uitgever (H.J.W. Becht,
Haarlem) besloten tot een herdruk.
Hilberg ontving een aantal onderscheidingen voor zijn
wetenschappelijke werk, waaronder het 'Grosse Verdienstkreuz' van de
Bondsrepubliek Duitsland. De onderscheiding die de historicus in de
Beurs van Berlage zal ontvangen is de eerste in een niet-Duitstalig
land. De prijs heeft de naam van Annetje Fels-Kupferschmidt gekregen
uit erkentelijkheid voor haar niet aflatende inspanningen om bij de
Nederlandse politieke partijen aandacht te krijgen voor de
slachtoffers van de nazi-misdaden. Vooral in de jaren 60 en 70 was zij
de stem van die slachtoffers, ondermeer in de debatten over een
eventuele vrijlating van de Vier van Breda.