IP/04/109
Brussel, 28 januari 2004
Commissie evalueert stabiliteitsprogramma van Nederland (periode
2001-2007)
Vandaag heeft de Commissie een aanbeveling opgesteld voor een advies
van de Raad over het op 14 oktober ingediende geactualiseerde
stabiliteitsprogramma 2003 van Nederland over de periode 2001-2007.
Door de forse economische inzinking is het overheidssaldo aanzienlijk
verslechterd: het overschot van 0,1% van het BBP in 2001 is omgeslagen
in een tekort van 1,6% van het BBP in 2002. In het geactualiseerde
programma wordt verwacht dat het tekort in 2003 en 2004 ondanks een
fiks pakket bezuinigingsmaatregelen oploopt tot 2,3% van het BBP.
Verwacht wordt dat het saldo dankzij het voorspelde economische
herstel en een verdere consolidatie van de begroting in de
daaropvolgende jaren geleidelijk zal verbeteren. Desalniettemin zou
het nominale tekort in 2007 nog steeds 0,6% van het BBP bedragen. Het
voor conjunctuurinvloeden gecorrigeerde tekort zal naar verwachting in
een sneller tempo verbeteren en in de periode 2005-2007 dalen tot
onder de 0,5% van het BBP. Dit is terug te voeren op de omvang van de
consolidatie-operatie, die aan het begin van de programmaperiode wordt
doorgevoerd en grotendeels gebaseerd is op een beperking van de
uitgaven. De schuldquote zal in 2004 naar verwachting licht toenemen
tot ongeveer 54,5% en in de daaropvolgende jaren weer iets dalen tot
net boven de 52% in 2007. Het programma van Nederland is grotendeels
in overeenstemming met de globale richtsnoeren voor het economisch
beleid 2003, met name die welke gevolgen hebben voor het
begrotingsbeleid. Wel bestaat het gevaar dat het nominale tekort,
gezien de neerwaartse risico's die aan de groeiprognoses in het
geactualiseerde programma zijn verbonden, tijdens de programmaperiode
de 3% van het BBP zal overschrijden. Met name in 2004 lijkt de kans
hierop groot. Op basis van de aanbeveling van de Commissie zal de Raad
naar verwachting op 10 februari 2004 een formeel advies uitbrengen
over het geactualiseerde stabiliteitsprogramma 2003 van Nederland.
De belangrijkste conclusies van de Commissie inzake het
geactualiseerde stabiliteitsprogramma 2003 van Nederland luiden als
volgt:
* De forse inzinking van de wereldeconomie heeft een nadelige
invloed uitgeoefend op de open Nederlandse economie. De reële
groei van het BBP is in 2003 gedaald tot naar schatting bijna -1%.
De overheidsbegroting gaf in 2002 een fikse verslechtering te
zien: er is een tekort ontstaan van 1,6% van het BBP. Het tekort
zal in 2003 naar verwachting nog verder oplopen, voornamelijk
omdat de economische inzinking vertraagd doorwerkt. De gevolgen
van de belastingverlaging in het kader van de hervorming van het
belastingstelsel in 2001 en de grotere belastingaftrekken uit
hoofde van pensioenpremies en betaalde hypotheekrente, spelen
echter ook een rol.
Volgens het geactualiseerde programma stijgt het tekort in 2003
naar 2,3% van het BBP, maar recentere voorlopige ramingen van het
ministerie van Financiën wijzen op een hoger tekort van 2,7% van
het BBP.
* Het geactualiseerde stabiliteitsprogramma 2003 is gebaseerd op
macro-economische veronderstellingen waarin ervan uit wordt gegaan
dat de reële BBP-groei geleidelijk zal aantrekken van 0% in 2003
naar 1% in 2004 en 2,5% in de periode 2005-2007. Voor 2003 en 2004
wordt gerekend op een hogere groei dan in de actuelere
najaarsprognose 2003 van de Commissie. In het programma wordt
rekening gehouden met het fikse pakket bezuinigingsmaatregelen van
de regering voor de periode 2003-2007. De omvang van alle
bezuinigingsmaatregelen over de gehele periode bedraagt rond de 4%
van het BBP, maar de verbetering van het feitelijke tekort valt
vanwege de tweede-ronde-effecten op de bedrijvigheid en de
overheidsbegroting veel lager uit.
* Op grond van deze hypothesen wordt in het geactualiseerde
programma ervan uitgegaan dat het overheidstekort zich in 2004
(ondanks een strakke begroting) op een niveau van 2,3% van het BBP
zal stabiliseren en in de daaropvolgende jaren geleidelijk zal
afnemen tot 0,6% van het BBP in 2007. Voorspeld wordt dat de
schuldquote in de periode 2002-2007 vrijwel stabiel blijft. De
ramingen van het tekort vallen in het geactualiseerde programma
iets lager uit dan in de najaarsprognose 2003 van de Commissie.
Met name voor 2004 en 2005 zijn aan deze ramingen grote
neerwaartse risico's verbonden omdat de uitgangspositie in 2003
minder gunstig is en de reële groei van het BBP lager kan
uitvallen.
* Naar verwachting zal het voor conjunctuurinvloeden gecorrigeerde
tekort door de getroffen bezuinigingsmaatregelen sterk verbeteren
en dalen van 1,3% van het BBP in 2003 naar 0,7% van het BBP in
2004. In de daarop volgende jaren zal het nog iets verder worden
teruggedrongen en vrijwel worden weggewerkt.
* Hoewel aan de prognoses voor het nominale tekort neerwaartse
risico's zijn verbonden, vallen de geraamde veranderingen in het
voor conjunctuurinvloeden gecorrigeerde saldo vrij fors uit in
vergelijking met de veranderingen in de verwachte groei. Dit
bevestigt dat de begroting ingrijpend en structureel wordt
aangepast.
* Bij voortzetting van het huidige beleid bestaat echter het gevaar
dat de drempel van 3% van het BBP tijdens de programmaperiode
wordt overschreden. Met name in 2004 lijkt de kans hierop groot.
* Het geactualiseerde programma is grotendeels in overeenstemming
met de aanbevelingen in de globale richtsnoeren voor het
economisch beleid 2003. Dit betreft met name de forse inspanningen
om de begroting bij te stellen, en de vaststelling van reële
uitgavenplafonds om de overheidsuitgaven aan banden te leggen.
* De Raad is van mening dat op basis van de huidige beleid niet kan
worden uitgesloten dat zich onevenwichtigheden zullen voordoen
wanneer de gevolgen van de vergrijzing zich volledig manifesteren.
Met het oog op de houdbaarheid van de overheidsfinanciën moet de
schuld snel genoeg worden teruggedrongen voordat de budgettaire
gevolgen van de vergrijzing merkbaar worden.
Op grond van het door de Europese Raad van Amsterdam in juni 1997
vastgestelde stabiliteits- en groeipact moeten de landen van de
eurozone stabiliteitsprogramma's bij de Raad en de Commissie indienen.
Hierin moeten zij aangeven hoe zij de doelstellingen van het pact, en
met name de middellangetermijndoelstelling van een begroting die
vrijwel in evenwicht is of een overschot vertoont, denken te
realiseren.
De volledige text van de evaluatie door de Commissie is beschikbaar op
:
http://europa.eu.int/comm/economy_finance/about/activities/sgp/year/ye
ar20032004_en.htm
Kerncijfers uit de najaarsprognose 2003 van de Commissie, alsmede uit
het herziene stabiliteitsprogramma 2002 en het geactualiseerde
stabiliteitsprogramma 2003 van Nederland
'
' 2002 2003 2004 2005 2006 2007
BBP
(verandering in %)
Prognose van de Commissie 0,2 -0,9 0,6 2,0 n.b. n.b.
Geactualiseerd programma 2002 0,2 0,75 1,5 2 2,5 2,5
Geactualiseerd programma 2003 0,2 0 1 2,5 2,5 2,5
Begrotingssaldo
(in % van het BBP)
Prognose van de Commissie -1,6 -2,6 -2,7 -2,4 n.b. n.b.
Geactualiseerd programma 2002 -1,2 -1,6 -1,7 -1,2 -0,8 -0,5
Geactualiseerd programma 2003 -1,6 -2,3 -2,3 -1,6 -0,9 -0,6
Voor conjunctuurinvloeden gecorrigeerd begrotingssaldo
(in % van het BBP)
Prognose van de Commissie -2,1 -1,3 -0,7 -0,6 n.b. n.b.
Geactualiseerd programma 2002 -1,2 -0,8 -0,7 -0,3 -0,2 -0,2
Geactualiseerd programma 2003 -1,8 -1,3 -0,7 -0,5 -0,3 -0,5
Brutoschuldquote Prognose van de Commissie 52,4 54,6 55,5 55,5 n.b.
n.b.
Geactualiseerd programma 2002 52,6 52,5 52,2 52,5 52,6 52,6
Geactualiseerd programma 2003 52,4 54,0 54,5 53,7 53,0 52,2
Inflatie
GICP (verandering in %)
Prognose van de Commissie 3,9 2,4 1,3 0,9 n.b. n.b.
Geactualiseerd programma 2002 4 2,75 1,75 1 1 1,5
Geactualiseerd programma 2003 3,9 2,25 1,5 1,5 1,5 1,5
European Commission