Partij van de Arbeid


Den Haag, 28 januari 2004


Bijdrage PvdA-fractie aan algemeen overleg Geneesmiddelen


Woordvoerder: Khadija Arib


MdV


Het geneesmiddelenbeleid is ingewikkeld, er zijn vele belangen, sterke lobby's, ingewikkelde regelgeving en transparantie is ver te zoeken.


Vandaag spreken we o.a.over de kabinetsnotitie over het (middel)lange termijnbeleid voor geneesmiddelen. Dat kan niet zonder de actuele ontwikkelingen daarbij te betrekken. Het terugdraaien van de maatregel de Geus door de rechter, de voorstellen van de KNMP, de wijziging van het Verstrekkingenbesluit....


Eigenlijk zijn er maar 2 belangrijke vragen.


1 hoe zorgen we er voor dat patiënten geneesmiddelen die ze nodig hebben kunnen krijgen


2. hoe zorgen we er voor dat premiegeld besteed wordt aan de zorg ipv te verdwijnen in de zak van de apotheker. Ik verwijs naar de voorpagina van FD: 850 mln!!!


En eigenlijk gaat het dan vandaag over een hele simpele keuze : kiezen we voor scheiding van handel en zorg? kiezen we voor ondoorzichtige bonussen en kortingen voor apotheekhoudenden, oplopende kosten voor geneesmiddelen en stijgende premies of voor effectieve verlaging van de geneesmiddelen kosten ?


Kiezen we voor een structurele aanpak van de hoge kosten voor geneesmiddelen en voor een structureel geneesmiddelenbeleid op termijn of kiezen we voor de makkelijke weg en laten we ons wederom van het rechte pad brengen door de KNMP die als een leeuw vecht voor de eigen belangen van de apothekers. Durft deze minister nu, in tegenstelling tot zijn voorgangers, wél een heldere aanpak te kiezen of laat ook hij zich zand in de ogen strooien door een korte termijn oplossing te accepteren waar hij later fors voor zal moeten gaan betalen? Met andere woorden minister: wordt het doorpakken of laat u zich inpakken?


Ik heb begrepen dat het overleg tussen VWS, KNMP en ZN eind van de week wordt voortgezet en dat daarbij wordt gesproken over een voorstel van de KNMP waarbij de prijzen wellicht beperkt zouden worden verlaagd, in ruil voor vele andere zaken.


Waarom hebben wij vandaag eigenlijk overleg met de minister als we niet eens weten wat hij met ZN en KNMP bespreekt? Ik hoor graag vandaag van de minister wat er precies besproken wordt, met welke voorstellen KNMP en ZN komen en welke inzet VWS heeft. Verder lijkt mij een toezegging van de minister dat een eventuele deal eerst aan de Kamer wordt voorgelegd zeer logisch. Het kan toch niet zo zijn dat de minister nu een deal gaat sluiten om rust op korte termijn te creëren zonder dat wij de gevolgen helder in beeld hebben en de Kamer daar een stem in heeft.


Het moet duidelijk zijn wat de netto-opbrengst is, ook op langere termijn. Wat gaat rust op korte termijn u en vooral de premiebetalers de komende jaren kosten? Welke instrumenten hebben u en de verzekeraars dan nog om de oplopende kortingen voor apothekers af te remmen? Heeft de NMA advies uitgebracht aan VWS ten aanzien van voorstellen van de KNMP? Zo ja, hoe luidt dat? Kunt u dat advies aan de kamer sturen?


Vindt u dit verantwoord beleid in een tijd waarin mensen al geconfronteerd worden met stijgende premies, een uitgekleed pakket met een dreiging van verdere beperking, hogere eigen bijdragen, onduidelijke compensatie.... En wat blijft er dan nog over van uw kabinetsstandpunt voor de middellange termijn?


Het kan anders:


1. het niet doorgaan van de maatregel de Geus kost 36 mln per maand; dat betekent een gat van 250 mln voor de ziekenfondsen. Het kan toch niet zo zijn dat de ziekenfondsverzekerden een nieuwe premiestijging voor hun kiezen krijgen terwijl de apothekers hun kortingen behouden. De premies voor 2004 zijn vastgesteld, een aantal ziekenfondsen staat het water aan de lippen. Dit moet opgelost worden. Zoals de minister aangaf in antwoord op onze vragen kunnen de ziekenfondsbudgetten aangepast worden, als de uitgaven van ziekenfondsen door externe - voor ziekenfondsen niet beheersbare - factoren aanzienlijk afwijken van de ramingen waarop de ziekenfondsbudgetten zijn gebaseerd. Ik ga er van uit dat de minister ook vindt dat dit nu het geval is en de ziekenfondsbudgetten aan zal passen en in staat is dit met zijn collega Zalm te regelen. Het is onaanvaardbaar dat verzekerden een hogere premie moeten gaan betalen om de apothekers hun kortingen te laten behouden.


Overigens vraag ik me af wat de houding van ZN in deze is. Ik begrijp dat ZN in het kader van de bedrijfsvoering hoge prioriteit geeft aan de gevolgen van het niet doorgaan van de maatregel de Geus voor de budgetten en de premie. Ik begrijp echter niet dat op het politieke moment dat er een mogelijkheid is voor een werkelijk structureel geneesmiddelenbeleid en een werkelijke keuze voor regie van de verzekeraar hierbij, niet meer gekeken wordt naar de verdiensten van verschillende verzekeraars die geprobeerd hebben hier vorm aan te geven , maar alleen aan het behoud van een vinger in de pap, terwijl we allemaal weten dat die pap niet te eten is.


2. een heldere tariefstructuur voor apothekers; Zo snel mogelijk een onderzoek door FIOD-ECD naar de werkelijke opbrengst van inkoop van geneesmiddelen en de werkelijke kosten van bedrijfsvoering. Plus een vaststelling van de doorberekenbare kosten door het CTG. Het is toch van de zotte dat we niet weten wat apothekers verdienen?


Ik wijs er op dat in het kabinetsstandpunt ook staat dat het kabinet periodiek onderzoek uit wil voeren naar de samenstelling, omvang en spreiding van de geldstromen (inkomsten en uitgaven-patroon) van apotheken en onderzoek wil doen naar mogelijkheden om zorgverzekeraars verder te instrumenteren. Ik ga er dus van uit dat de minister dit zo snel mogelijk oppakt. Graag een concrete toezegging.


3. preferentiebeleid door verzekeraars. De wijziging van het verstrekkingenbesluit is slechts een klein stapje op de goede weg. De patiënt heeft alleen recht op het goedkoopste middel en de apotheker moet dat afleveren. Dat kan beter als we het preferentiebeleid gewoon wettelijk vastleggen. Het Verstrekkingenbesluit grijpt aan op het hele GVS cluster, dat zou de verzekeraar de macht geven alleen bepaalde toedieningsvormen aan te wijzen. Daarmee wordt de voorschrijfvrijheid van de arts en de keuzevrijheid van de patiënt beperkt. Het kan anders als we wettelijk vastleggen dat de verzekeraar het goedkoopste middel binnen een CTG cluster kan aanwijzen. Daarmee wordt geregeld dat de verzekeraar de laagste prijs vergoed van middelen met een gelijke toedieningsvorm, een gelijke werkzame stof en een gelijke sterkte.


4. Verder is het nu zo dat apothekers kunnen weigeren om een contract te sluiten met een verzekeraar, als die verzekeraar preferentiebeleid wil voeren. Het is mogelijk om wettelijk te regelen dat apothekers deze stok ook niet meer kunnen gebruiken.


Hoe ziet u de regierol van verzekeraars, de marktwerking enz. wanneer verzekeraars niet eens preferentiebeleid kunnen voeren? Welke instrumenten heeft de verzekeraar nog om sprake te laten zijn van enige marktwerking tussen verzekeraars en apothekers?


Om het de minister helemaal makkelijk te maken kunnen wij hem nu al een voorstel tot wijziging van de Ziekenfondswet aanbieden, waardoor dit geregeld wordt. Ik hoor graag of hij deze in dank gaat aanvaarden. Zo niet dan zullen wij een initiatiefwet indienen.-


Ik wijs erop dat in het kabinetsstandpunt ook staat dat het kabinet het streven van zorgverzekeraars om te komen tot een situatie waarbij het mandaat voor de inkoop in de praktijk bij de zorgverzekeraar komt te liggen,wil ondersteunen.


Overigens ga ik er wel van uit dat Zorgverzekeraars Nederland de leden er op wijst dat het mogelijk worden van een preferentiebeleid voor verzekeraars ook betekent dat wij in de gaten zullen houden hoe verzekeraars hiermee omgaan. Als verzekeraars meer regie willen voeren moeten ze deze kans dus grijpen en mag het niet zo zijn dat allerlei verzekeraars duistere deals met apothekers gaan sluiten.


En dan de langere termijn


Zoals het kabinet terecht constateert: het claw-back beleid handhaaft het systeem en versterkt de margeconcurrentie. Er moet dus meer gebeuren als we op termijn een transparante en doelmatige geneesmiddelenvoorziening willen hebben. Zoals gezegd moet daarvoor nu als eerste stap eens een gedegen onderzoek plaatsvinden.


Nog een paar voornemens uit het kabinetsstandpunt:


1. het GVS wordt gewijzigd; de vergoedingslimieten voor een aantal clusters van geneesmiddelen gaan omlaag;


2. er wordt een instrument ontwikkeld waarmee de overheid kan ingrijpen in de prijs van patentloze geneesmiddelen.


Als ik dit lees denk ik: leuk, maar hoe en wanneer? En in welke volgorde?


Maak het GVS dynamisch: pas het GVS zodanig aan dat de prijs van het laagstgeprijsde middel veel zwaarder meeweegt in de te bepalen clusterlimiet; herijk het GVS 2-jaarlijks.


Gebruik de WGP voor verlaging van de prijs van generieke middelen, als de verzekeraars dat met preferentiebeleid niet zelf al in gang zetten. Door de prijsverlaging zal de limiet in het betreffende cluster lager kunnen worden vastgesteld. Voor duurdere identieke generieke middelen en gelijkwaardige producten zal moeten worden bijbetaald. Bovendien wordt hierdoor de vlucht van generiek naar me-too specialité sterk afgeremd. Dit is een kostenfactor die VWS in haar opbrengst van de maatregel de Geus niet heeft meeberekend.


Het is al vaker gezegd: waarom nou niet de laagste prijs ipv gemiddelde van 4 landen als maximum WGP. En waarom nou een land als Engeland erbij met al die koersfluctuaties?Waarom nou niet declareren van de inkoopprijs ipv de taxeprijs?


Graag hoor ik nog eens van de minister zijn argumenten tegen een aangescherpte Prijzenwet. Ik hoop echter dat het niet nodig zal zijn met een initiatiefwet te komen...


Gevolgen GVS voor bijbetaling patiënt


PvdA kiest voor Gepaste Zorg polis waarbij alle medisch noodzakelijke zorg wordt vergoed.


Deze regering kiest voor fors eigen risico en voor herziening GVS per 2005. Als dat dan moet moet toch minstens aan de volgende voorwaarden worden voldaan.


Als je de bijbetaling voor geneesmiddelen opneemt in het eigen risico voorkom je dat de patiënt dubbel betaalt; verder kun je een limiet stellen, via een maximaal eigen risico of via een maximum bijbetaling geneesmiddelen. Via een zorgpas is dit eenvoudig te registreren.


Daarnaast kan tweedeling voorkomen worden door herverzekeren te verbieden, zoals in Zwitserland al is geregeld


In dit systeem is er een prikkel voor fabrikanten om de prijs te verlagen (niet boven de limiet uitkomen) en om geen nieuwe me-too specialités te produceren; verder zal de agresieve marketing van fabrikanten minder effectief worden als patiënten assertiever worden tav de keuze van hun geneesmiddel.


Tot slot: zelfzorgmiddelen, het Reclamebesluit en weesgeneesmiddelen


Zelfzorggeneesmiddelen hoe gaat u voorkomen dat door het niet meer vergoeden van zelfzorgmiddelen chronische patiënten overstappen op duurdere middelen die ze nog wél vergoed krijgen? In hoeverre gebeurt dit nu? Wat zijn precies de gevolgen van deze maatregel voor chronisch zieken; worden die gevolgen gemonitord; Kunt u de Kamer vóór aanvang van het zomerreces hierover berichten?


Reclamebesluit In de aan de agenda toegevoegde brief lees ik dat de IGZ een prachtige doelstelling heeft onder de kop "Output". Ik heb echter geen tussentijdse rapportage over de handhaving van het reclamebesluit gezien. Ook zou ik graag horen op welke lacunes in bestaande wet- en regelgeving de IGZ heeft gewezen. Is het de minister bekend dat artse regelmatig worden verleid tot het voorschrijven van geneesmiddelen door ze mee te laten doen met schijnonderzoek en seeding trials? Dit mag dan wel buiten het reclamebesluit vallen maar leidt tot hetzelfde ongewenste gedrag. Graag een reaktie van de minister.


Weesgeneesmiddelen Graag hoor ik van de minister wanneer wij het standpunt op het CVZ advies over vergoeding van weesgeneesmiddelen kunnen verwachten. Wat de minister denkt te gaan doen aan de onbegrijpelijk lange tijd die er zit tussen het tijdstip dat een geneesmiddel een Europese handelsvergunning krijgt en het tijdstip waarop het middel in nederland daadwerkelijk word vergoed en verstrekt. En tot slot hoe de minister denkt te kunnen voorkomen dat patiënten die een duur weesgeneesmiddel nodig hebben dat alleen krijgen als "hun"ziekenhuis daar toevallig nog voldoende budget voor heeft.