Speech van de minister-president bij het afscheid van Eef Brouwers als directeur-
generaal van de Rijksvoorlichtingsdienst, Den Haag, 28 januari 2004
Dames en heren,
's Lands bekendste rijksambtenaar. Goudhaantje. Sprekende sfinx. Kop van Jut.
Eef, dit zijn slechts enkele karakteriseringen van jou die in krantenportretten de ronde doen.
Er is zelfs ooit een journalist geweest die in jou een goede eerste president van de Republiek
der Nederlanden zag.
Ik weet niet in hoeverre bij die journalist de wens de vader was van de gedachte. Maar ik denk
toch dat we hem moeten teleurstellen. Ten eerste omdat de monarchie in Nederland
springlevend is. Ten tweede omdat ik de kans niet zo groot acht dat je je in dat hypothetische
geval verkiesbaar zou stellen.
Hoewel er in Nederland nauwelijks iemand beter is ingewerkt dan jij.
Eef, je bent de éminence grise van de overheidscommunicatie. Directeur-generaal van de
Rijksvoorlichtingsdienst. Een wereldbaan. Maar ook een hondenbaan.
Een hondenbaan waarvoor je het plichtsgevoel van de Sint Bernhard, de betrouwbaarheid van
de Duitse herder en de volharding van de terriër moet hebben.
Allemaal eigenschappen waarover jij in ruime mate beschikt.
Als baas van de RVD ben je haast automatisch onderwerp van kritiek. Je doet het in de ogen
van de buitenwereld eigenlijk nooit goed. Ik zou deze gelegenheid graag willen aangrijpen om
dat beeld te corrigeren.
Want de RVD heeft een dubbele opgave.
---
Aan de ene kant het naar buiten brengen en toelichten van nieuws rond de minister-president,
de ministerraad en het Koninklijk Huis. Aan de andere kant het vertrouwelijk omgaan met de
beraadslagingen in de Trèveszaal en het beschermen van de privacy van de leden van het
Koninklijk Huis.
Dat leidt tot een spagaat die door ons staatsrecht is ingegeven.
En, dames en heren, Eef Brouwers is in het uitvoeren van die spagaat een meester.
Op dat meesterschap werd de laatste jaren een steeds sterker beroep gedaan. Onder meer
doordat de landelijke dagbladen en de actualiteitenrubrieken om wat voor reden dan ook
steeds meer belangstelling hebben gekregen voor privé-aangelegenheden van de leden van het
Koninklijk Huis.
Daarbij heeft Eef zich steeds ingezet om binnen de mogelijkheden die daarvoor zijn de
openbaarheid optimaal te dienen.
Is dat genoeg? In de ogen van de journalisten onder u natuurlijk niet. En gelijk heeft u. U wilt
álles weten. Bij wijze van spreken tot en met de pincode van Hare Majesteit. Dat is uw vak.
Maar naar mijn stellige overtuiging heeft Eef zijn moeilijke taak op een uitstekende, tactvolle
wijze verricht.
We kennen allemaal zijn bijzondere liefde voor het gesproken woord. Zijn uiteenzettingen
zijn altijd een spannende mix van hoofd- en bijzaken. Met soms betekenisvolle pauzes. Maar
de goede verstaander wordt nooit teleurgesteld.
Eef verstaat de kunst van het woordvoeren. Laatst wilde een zorgverzekeraar protesteren
tegen bezuinigingen in de gezondheidszorg. Daarbij wilde men in krantenadvertenties
getrukeerde foto's van mij afdrukken. Ik zou worden afgebeeld als een vileine chirurg aan de
snijtafel.
Wat zegt Eef dan, wanneer hij daarover wordt gebeld? (en u moet die prachtige, sonore stem
van hem er even bijdenken:)
---
"Aan de snijtafel zijn toch ook vele levens gered."
Kijk: dat is effectief woordvoeren. (Uiteindelijk werd collega Hoogervorst zo afgebeeld.)
Dames en heren, werken bij de RVD is leven tussen hoop en hypes.
En die laatste zijn er natuurlijk geweest.
Al met al legt het werk een enorme claim op je. Directeur-generaal van de RVD is een baan
die 24 uur per dag, 7 dagen in de week doorgaat.
En die je ook achtervolgt tijdens je schaarse vakantiedagen.
In de zomer van 2002 verbleven Eef en zijn vrouw enkele dagen in een Oostenrijks hotel. En
de fax daar blééf maar ratelen met berichten uit Den Haag. Waarop de eigenaresse er een
beetje genoeg van kreeg en afgemeten tot haar liebe Gäste aus Holland sprak:
"Herr Brouwers, im ganzen Hotel gibt's kein Papier mehr."
Eef, je bent in 1995 in dienst gekomen van de RVD, na 12 jaar woordvoerderschap van het
Philips-concern. En de Philips-slogan "Let's make things better" ben je hier in praktijk komen
brengen.
· Een sterkere verbondenheid van communicatie en beleid;
· een professioneler gebruik van digitale media door de overheid;
· een betere organisatie van de publiekvoorlichting.
Het zijn allemaal zaken die onder jouw vleugels tot stand zijn gekomen.
Je deed je werk met grote professionaliteit. Als oud-journalist kende en begreep je de wereld
van de media van haver tot gort. Ook op de meest hectische dagen werd uiteindelijk íedereen
teruggebeld. Oók de verslaggever van de Barneveldse courant.
Je was betrouwbaar en integer. Je was altijd beschikbaar. Je nam voor iedereen de tijd.
---
Ik weet hoezeer je door je medewerkers gewaardeerd werd om je oprechte belangstelling, je
vaderlijke, bemoedigende woorden, je persoonlijke betrokkenheid.
Eef Brouwers dat is deftigheid en warmte tegelijk. Stijl en bezieling.
Als Eef tijdens de presentatie van de pasgeboren Prinses Amalia nog even het kraagje
gladstrijkt, dan vraag je je even af: komt dat nu voort uit gevoel voor decorum of uit
liefdevolle ontroering?
Dames en heren, neemt u van mij aan: het is allebei.
Eef, wat nu?
Je gaat met pensioen, en weinig mensen in Nederland hebben die rust zó verdiend als jij.
Maar hoe ga je je tijd vullen?
Aan het ereburgerschap van de Limburgse gemeente Thorn zul je je handen niet vol hebben,
denk ik.
Daarnaast las ik nog in de krant dat je naam wordt genoemd als mogelijke nieuwe voorzitter
van een bekende voetbalclub uit het zuiden des lands.
U weet wel, die club die heel vaak landskampioen wordt, en ook heel vaak weet te schitteren
in de eerste ronde van de Champions League.
Je liefde voor die club gaat zo ver dat je zelfs je hond hebt vernoemd naar een van de ster-
spelers: Bommel.
Nog een geluk voor het beestje dat je niet hebt gekozen voor "Vennegoor of Hesselink".
Maar Eef, hoe de bal ook rolt, ik wens je in ieder geval veel ruimte voor jezelf toe.
---
Beste Puck, heel erg bedankt dat we Eef de afgelopen negen jaar van je mochten lenen. We
zijn niet erg voorzichtig met hem geweest. Je krijgt hem een beetje gebutst en een stuk grijzer
weer van ons terug.
Maar: hij is nog ongebroken. Wees zuinig op hem. Zuiniger dan wij waren. Want hij heeft een
bijzonder plekje in ons hart.
Eef en Puck, het ga jullie goed!
(...)
Eef, er is nog één ding. Een laatste verzoek van Hare Majesteit de Koningin. Zeer
vertrouwelijk.
Ik weet: het komt op de valreep. Maar het is iets dat ik nog niet met Gerard van der Wulp kan
afhandelen. Ik hoop dat je me dat niet kwalijk neemt.
En we zijn hier toch onder mensen die de discretie hoog in het vaandel hebben staan, dus het
kan best nog even.
Hare Majesteit de Koningin heeft me gevraagd je mede te delen dat het haar heeft behaagd je
te benoemen tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.
Het doet me groot plezier dat ik je de versierselen mag uitreiken die daarbij horen.
---
Ministerie van Algemene Zaken