Ingezonden persbericht


29 januari 2004

27/2004
Gemeente Haarlem

Persbericht

Groen Links en D66 dienen initiatiefvoorstel in voor een "burgerinitiatief" voor gemeente Haarlem.

Groen Links en D66 dienen vandaag het initiatiefvoorstel in om te komen tot een burgerinitiatief voor de gemeente Haarlem. Het burgerinitiatief geeft de burgers het recht en de mogelijkheid om zelf een onderwerp op de agenda van de raad te plaatsen. Dit is volgens de indieners van belang omdat de burger daarmee de mogelijkheid krijgt om invloed uit te oefenen op de politieke agenda.

Groen Links en D66 stellen voor dat er een verordening gemaakt wordt waarin de spelregels staan voor het burgerinitiatief. De voorstellen gaan over:

De vorm waar het voorstel van de burger aan moet voldoen. De indiener mag een onderwerp aangeven en hoeft geen uitgewerkt voorstel in te leveren. Welke onderwerpen niet geschikt zijn voor een burgerinitiatief zoals bijvoorbeeld een onderwerp dat niet behoort tot de bevoegdheid van de raad. Het aantal ondersteuningshandtekeningen dat nodig is. In het voorstel staat nu het aantal van 25 genoemd De minimale leeftijd van de indieners. De leeftijd vanaf 16 jaar wordt voorgesteld.

De te volgen procedure wordt beschreven.

Er wordt advies aan het college gevraagd en de behandeling van het voorstel "burgerinitiatief" vindt naar verwachting plaats in ABZ vergadering van 18 februari 2004 en in de raadsvergadering van 25 februari 2004.

Bijlage: Aanbiedingsbrief en Initiatiefvoorstel om te komen tot een "burgerinitiatief". GroenLinks Haarlem D66 Haarlem

Aan de raad van de gemeente Haarlem

Haarlem, januari 2004

Onderwerp: Initiatiefvoorstel om te komen tot een "burgerinitiatief" voor de gemeente Haarlem

Geachte leden van de raad,

Conform artikel 36 van het Reglement van Orde voor de vergaderingen van de gemeenteraad van Haarlem nemen wij het initiatief u voor te stellen een burgerinitiatief voor de gemeente Haarlem in te stellen.

Ter toelichting mogen wij u verwijzen naar de meegestuurde notitie van de fracties van GroenLinks en D66. Wij stellen u voor te besluiten tot instellen van een burgerinitiatief en het college te vragen in samenwerking met de griffie hiervoor een verordening uit te werken met in achtneming van de in deze notitie genoemde uitgangspunten.

Namens de fracties van GroenLinks en D66
in de gemeenteraad van Haarlem,

Anita de Jong, raadslid GroenLinks.
Paul Marselje, raadslid D66.

Mede-ondertekening:

Initiatiefvoorstel om te komen tot een "Burgerinitiatief"

Inleiding

"Het burgerinitiatief geeft burgers het recht om zelf direct onderwerpen letterlijk op de politieke agenda te plaatsen en daarmee hun vertegenwoordigers voor een keuze te plaatsen. ... Ik beveel het burgerinitiatief van harte aan bij alle gemeentebestuurders die zich zorgen maken over hun band met de kiezers."

Dit zei minister Klaas de Vries op 7 juni 2000 tijdens het VNG-congres. De minister moedigde gemeenten aan het burgerinitiatief in te voeren zodat burgers een extra kanaal hebben om de representatieve democratie te beïnvloeden. Het vormt naar zijn idee een verbindingsschakel tussen de representatieve en participatieve democratie. De directe invloed van burgers versterkt de besluitvorming in de raad. Het burgerinitiatief is één van de mogelijkheden om participatie van burgers bij de beleidsvorming en besluitvorming door de gemeenteraad te stimuleren.

Als we kijken naar het betrekken van burgers bij het gemeentelijk beleid, wat toch een van de doelstellingen is van het dualisme, dan missen we binnen de keten van burgerparticipatie in Haarlem nog een moment waarop burgers hun inbreng kunnen hebben. Dat is bij de vertaalslag van de publieke agenda naar de politieke agenda. Dit voorstel gaat in op deze omissie.

Wat is een burgerinitiatief

Het vertalen van geluiden uit de samenleving hoeft niet noodzakelijkerwijs door raadsleden te gebeuren. Met het invoeren van een recht van burgerinitiatief biedt men burgers de gelegenheid om publieke agendapunten onderdeel van de politieke agenda te maken. Zo wordt er nog een kanaal aangelegd waarlangs de dingen die in de samenleving leven hun weg naar de gemeentelijke politiek kunnen vinden. Met het burgerinitiatief wordt een instrument geïntroduceerd waarmee burgers een nieuw onderwerp of voorstel kunnen agenderen in de raad. De raad moet vervolgens over dit punt beraadslagen, mits aan gestelde voorwaarden is voldaan. Burgerinitiatieven zijn dus voorstellen die op de agenda van de raad worden geplaatst, mits aan de procedurele en inhoudelijke vereisten is voldaan. Er vindt vervolgens reguliere besluitvorming in de raad plaats. Een burgerinitiatief is dus geen referendum.

Criteria voor een burgerinitiatief

In eerste instantie is het belangrijk dat we volstaan met eenvoudige procedureregels. Een grote hoeveelheid regels zou de burgers kunnen ontmoedigen. Het is dus van belang te zorgen voor korte lijnen en eenvoudige procedures. Naast een eenvoudige en heldere procedure dient de regeling vanzelfsprekend een aantal andere procedurele en inhoudelijke eisen te bevatten. Het gaat dan bijvoorbeeld om eisen met betrekking tot de ondersteuning van het voorstel en de initiatiefgerechtigdheid. Ook is het nodig om aandacht te besteden aan de gevolgen die optreden indien niet aan deze voorwaarden wordt voldaan. Van groot belang is de wijze waarop aan de burgers duidelijk wordt gemaakt dat zij gebruik kunnen maken van deze mogelijkheid.

Het burgerinitiatief bepaalt mede de onderwerpen van discussie in raad en tast daardoor in zekere zin de bevoegdheid de eigen agenda vast te stellen aan. Om die reden is het gerechtvaardigd het initiatief aan voorwaarden te binden.


1. De eerste keuze die voorligt betreft de vormgeving van de regeling met betrekking tot het burg erinitiatief. De raad kan kiezen voor een zelfstandige verordening, voor opname in een eventuele referendumverordening of voor opname in het reglement van orde van de gemeenteraad.

De indieners van dit initiatiefvoorstel geven er de voorkeur aan om voor een zelfstandige verordening te kiezen. Dat geeft o.i. de meeste duidelijkheid.


2. Dan is er de vraag waaruit het burgerinitiatief kan en mag bestaan. Ook daar ligt een keuzemogelijkheid voor. De raad heeft de keuze uit het agenderen van een onderwerp (eventueel inclusief een voorstel) en het agenderen van een voorstel. Als wordt gekozen voor een voorstel betekent dit dat indieners alleen een uitgewerkt initiatiefvoorstel kunnen indienen. Als ervoor wordt gekozen dat ook een onderwerp geagendeerd mag worden dan hoeft dat niet vergezeld te gaan door een concreet voorstel.

Als indieners van dit initiatiefvoorstel kiezen wij voor het agenderen van een onderwerp. Het is immers voor burgers lastig om met een uitgewerkt voorstel te komen. Het mag wel, maar is geen voorwaarde voor het in behandeling nemen van een burgerinitiatief. Wel vinden we het nodig dat de initiatiefnemer een onderbouwing geeft van het waarom van het agenderingsvoorstel. Als hulpmiddel zou er een formulier ontworpen kunnen worden voor het indienen van een burgerinitiatief.


3. Een voor de hand liggende voorwaarde is dat het initiatief een zekere aantoonbare steun onder de bevolking heeft. Dat kan bijvoorbeeld door als vereiste een lijst met een nader te bepalen aantal handtekeningen van ondersteuners te stellen.

Wij stellen voor om een voorstel vergezeld te laten gaan met een lijst van minimaal 25 ondersteuningshandtekeningen. Het schept duidelijkheid als in een regeling met betrekking tot het burgerinitiatief niet wordt gesproken van een percentage, maar van een absoluut minimum aantal initiatiefgerechtigden die het verzoek ondersteunen. Na een duidelijke toe- of afname van het aantal initiatiefnemers, kan de raad dit aantal eenvoudig aanpassen.


4. Wie kunnen een burgerinitiatief indienen en ondersteunen? Er zijn verschillende mogelijkheden voor de groep initiatiefgerechtigden. Er kan gekozen worden voor de burgers die kiesgerechtigd zijn bij de gemeenteraadsverkiezingen. Niets staat echter een verlaging van de leeftijdsgrens voor initiatiefgerechtigdheid tot zestien of zelfs veertien jaar in de weg.

Ons voorstel is om de minimum leeftijd voor het indienen en ondersteunen van een burgerinitiatief te stellen op 16 jaar.

Welke onderwerpen lenen zich niet voor een burgerinitiatief

Een onderwerp dat niet behoort tot de bevoegdheid van de raad. Het is bijvoorbeeld weinig efficiënt om de raad te belasten met de beraadslaging over een onderwerp waarover de raad uiteindelijk geen beslissende bevoegdheid heeft. Een ander argument voor deze uitzondering is, dat de afstand tussen burger en bestuur alleen maar zou worden vergroot als de burger na het doorlopen van de burgerinitiatiefprocedure te horen krijgt dat de raad niets met het burgerinitiatiefvoorstel kan doen, omdat hij er niet over gaat.

Een vraag over het gemeentelijk beleid.
Voor dit soort vragen staan de burger andere wegen open, zoals het spreekrecht in een commissievergadering of een spreekuur van een wethouder.

Een klacht in de zin van hoofdstuk 9 van de Algemene wet bestuursrecht over een gedraging van het gemeentebestuur.

Een bezwaar in de zin van hoofdstuk 7 van de Algemene wet bestuursrecht tegen een besluit van het gemeentebestuur. Voorkomen moet worden dat het burgerinitiatief andere procedures zoals de bezwaar- of de klachtprocedure doorkruist. Met het oog hierop kan worden bepaald dat het burgerinitiatiefvoorstel geen bezwaar tegen een genomen besluit of een klacht over een gedraging van het gemeentebestuur kan inhouden. Ook hiervoor heeft de burger andere wegen.

Een onderwerp waarover tijdens de raadsperiode waarin indiening van het voors tel plaatsvindt door de raad een besluit is genomen. Het is niet de bedoeling dat zaken die in de raad aan de orde zijn geweest opnieuw onderwerp van bespreking worden als gevolg van een burgerinitiatief. Dit zou de besluitvorming in de raad te zeer kunnen frustreren.

De procedure

Van belang is dat de procedure helder en kort is. Allereerst zal moeten worden beoordeeld of een burgerinitiatiefvoorstel ontvankelijk is. Wij stellen voor dit door het presidium te laten afhandelen. Daarna wordt er om een inhoudelijk advies aan de raad gevraagd, zowel van het college als van de betreffende commissie. Vervolgens vindt de uiteindelijk besluitvorming in de raad plaats. De indieners krijgen binnen twee weken na het indienen van hun voorstel uitsluitsel over de ontvankelijkheid van hun voorstel en, indien van toepassing, over de verdere behandeling daarvan. Zij worden schriftelijk uitgenodigd voor de commissievergadering waarop het voorstel in behandeling wordt genomen. De indieners krijgen tijdens deze commissievergadering de gelegenheid om hun voorstel toe te lichten. Zij krijgen hierbij tevens de gelegenheid om met de commissieleden in debat te gaan. Ook als het onderwerp op de raadsagenda komt wordt de indiener hiervan op de hoogte gesteld. Het definitieve raadsbesluit wordt de indieners uiteindelijk schriftelijke medegedeeld. Hier tegen is in de zin van de Algemene wet bestuursrecht dan beroep of bezwaar mogelijk.

Communicatie

Wil de mogelijkheid tot een burgerinitiatief ook werkelijk leiden naar meer betrokkenheid van de Haarlemmers bij hun stadsbestuur, dan zal er goed en vooral regelmatig over gecommuniceerd moeten worden. Ons voorstel is om een brochure te maken waarin opgenomen een formulier voor het indienen van een burgerinitiatief. Deze brochure ligt op verschillende strategische plekken in de stad. Verder zal er jaarlijks in het burgerjaarverslag een overzicht komen van de ingediende burgerinitiatieven en wat er mee gebeurd is.

Voorstel

De raad besluit om:
over te gaan tot het instellen van een burgerinitiatief het college de opdracht te geven om een en ander in een verordening "Burgerinitiatief" uit te werken met in achtneming van de in bijgaande notitie geformuleerde uitgangspunten. het college de opdracht te geven om het recht van burgerinitiatief onder de aandacht van de bevolking van Haarlem te brengen. na een jaar de regeling te evalueren.

Haarlem, januari 2004
De indieners:

A. de Jong P. Marselje

Anita de Jong (Groen Links)
023-5425067
anitadejong.pol.train@freeler.nl

---- --