De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
uw brief van
uw kenmerk
ons kenmerk
VVA. 2004/99
datum
30-01-2004
onderwerp
Mogelijk genetisch gemanipuleerd huisdier.
bijlagen
Geachte Voorzitter,
Mede namens de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en
de staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en
Milieubeheer (VROM) bied ik u de antwoorden aan op de vragen van het
lid Ormel (CDA) inzake een mogelijk genetisch gemanipuleerd huisdier.
datum
30-01-2004
kenmerk
VVA. 2004/99
bijlage
1
Hebt u kennisgenomen van de Glofish, het eerste genetisch
gemanipuleerd huisdier?
Ja.
2
Wat vindt u van genetische manipulatie van dieren voor vermaak en
commercie?
Ik sla de ontwikkeling van genetische modificatie van dieren voor
vermaak, maar ook voor voedselproductie en sport met bezorgdheid gade.
Genetische modificatie van dieren is moreel problematisch. Daarom
heeft de wetgever in de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren (GWWD)
het zogenaamde 'Nee, tenzij-beleid' opgenomen. Voordat ik een
vergunning verleen voor genetische modificatie van dieren in
Nederland, dient te zijn aangetoond dat de genetische modificatie een
substantieel maatschappelijk belang dient en er geen reële
alternatieven zijn. Gezien deze criteria, lijkt het niet
waarschijnlijk dat specifieke aanvragen voor genetische modificatie
van dieren ten behoeve van vermaak in aanmerking komen voor een
vergunning.
Overeenkomstig het antwoord op vragen van de leden Ormel en Atsma
inzake transgene koeien in Nieuw Zeeland (TK vergaderjaar 2002-2003,
nr. 976), acht ik het echter niet mogelijk om in algemene zin een
ethisch oordeel te geven over de aanvaardbaarheid van genetische
modificatie van dieren ten behoeve van welke toepassing dan ook. Een
ethisch oordeel kan alleen worden gegeven over een specifieke case,
waarvan alle risico's, voor- en nadelen in kaart zijn gebracht. Ook de
Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid pleit in zijn recente
rapport 'Beslissen over biotechnologie' voor een deugdelijke context
gebonden ethische afweging in concrete situaties. Genetische
modificatie van dieren in Nederland wordt dan ook case-by-case
beoordeeld.
3
Kunt u de import van de Glofish verbieden als blijkt dat deze vis geen
gevaar voor het milieu zal opleveren?
Zo ja, op welke wijze?
Nee. De toelating van genetisch gemodificeerde organismen en producten
die daarvan afkomstig zijn, is geregeld op EU-niveau. De Glofish kan
op grond van richtlijn 2001/18/EG op de EU-markt worden toegelaten als
er geen onaanvaardbaar risico is voor mens en milieu. Als de Glofish
daadwerkelijk wordt toegelaten tot de EU-markt, moet de verkoper op
grond van EU-verordening 1830/2003 duidelijk vermelden dat de vis een
genetisch gemodificeerd organisme is. Deze eis stelt de consument in
de gelegenheid om zelf een bewuste afweging te maken bij het kopen van
de siervis.
4
Bent u bereid initiatieven te nemen om genetische verandering van
dieren voor sport, vermaak en voedselproductie te verbieden?
Het 'Nee, tenzij-beleid' waarborgt dat er geen ethisch onaanvaardbare
biotechnologische handelingen bij dieren in Nederland worden verricht.
De toetsing van aanvragen voor een vergunning biotechnologie bij
dieren draagt bij aan het verkennen van de grenzen van ethisch
aanvaardbaar biotechnologisch handelen met dieren. Naar verwachting
kunnen op termijn aan de hand van ervaringen opgedaan met de
individuele toetsingen bepaalde biotechnologische handelingen met
dieren voorgoed verboden worden, dan wel worden uitgezonderd van de
vergunningsplicht.
5
Bent u bereid initiatieven te nemen om de import van dieren die
genetisch veranderd zijn voor sport, vermaak of voedselproductie te
verbieden?
6
Binnen welke termijn worden deze initiatieven genomen?
Aan een nationaal importverbod kleven Europeesrechtelijke aspecten van
handelsbelemmering.
Het kabinet stelt in zijn nota 'Verantwoord en zorgvuldig toetsen' van
juli 2003 dat daar waar Nederland gebonden is aan Europese normen, de
overheid morele aspecten van nieuwe biotechnologische ontwikkelingen
aan de orde zal stellen binnen Europa.
In relatie tot genetische modificatie van dieren voor
voedselproductie, vermaak en sport heeft de overheid reeds
initiatieven genomen en zal zo nodig nieuwe initiatieven nemen om de
morele aspecten van genetische modificatie van dieren voor
voedselproductie, sport en vermaak op de Europese agenda te zetten.
In het geval dat er een aanvraag wordt ingediend voor toelating tot de
markt van een genetisch gemodificeerd dier ten behoeve van
voedselproductie, vermaak of sport zal ik gezamenlijk met de
staatssecretaris van VROM de Europese Commissie verzoeken de Europese
Groep ethiek van de exacte wetenschappen en nieuwe technologieën te
raadplegen ten aanzien van de relevante ethische aspecten. Richtlijn
2001/18 inzake de doelbewuste introductie van genetisch gemodificeerde
organismen in het milieu geeft hiertoe de mogelijkheid. Ik heb reeds
medio 2003 mede namens de staatssecretarissen van VWS en VROM de
Voorzitter van de Europese Commissie verzocht een studie te verrichten
naar de ethische aspecten van genetische modificatie van dieren ten
behoeve van voedselproductie. Inzicht in de ethische aspecten zal naar
onze mening bijdragen aan het structureren van een constructieve
maatschappelijke dialoog en coherente beleidsvorming ter zake in
Europees verband bevorderen. De Voorzitter, de heer Prodi liet mij
weten dat hij zich zeer bewust is van het belang van het onderwerp,
maar geen aparte studie zal laten verrichten.
In het kader van de herziening van richtlijn 86/609/EEG over de
bescherming van proefdieren heeft de minister van VWS bij de Europese
Commissie gepleit om een bepaling met betrekking tot ethische toetsing
op te nemen in de richtlijn. Indien de ethische toetsing wordt
opgenomen in de richtlijn, betekent dit dat alle dierproeven die in de
EU worden verricht, inclusief proeven waarbij genetisch gemodificeerde
dieren worden vervaardigd, een vorm van ethische toetsing moeten
ondergaan. Dit waarborgt dat genetische gemodificeerde proefdieren die
in andere EU-lidstaten zijn vervaardigd en vervolgens in Nederland
worden geïmporteerd, ethisch getoetst zijn.
Ook op het gebied van multilaterale samenwerking zal ik bezien welke
mogelijkheden er zijn om ethische overwegingen te betrekken bij
discussies over het ontwikkelen van normen. Begin 2003 is in de Task
Force Biotechnology van de Codex Alimentarius het belang benadrukt om
ethische aspecten mee te nemen in de discussie over genetisch
gemodificeerd voedsel. De departementen die bij de Codex Alimentarius
betrokken zijn, zullen deze discussie actief blijven ondersteunen.
De minister van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit,
dr. C.P. Veerman
PDF-versie van de brief
Voor downloaden van PDF-bestanden:
Zie het origineel
Mogelijk genetisch gemanipuleerd huisdier. (PDF-formaat, 38 kB)
Zie ook:
NRC-Handelsblad, 4 december jl.
---
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit