IP/04/154
Brussels, 3 februari 2004
Snelle verbindingen voor Europa: recente ontwikkelingen in de sector
elektronische communicatie
Het belang van investeringen in en het gebruik van informatie- en
communicatietechnologie (ICT) voor de groei en werkgelegenheid in
Europa wordt voor het voetlicht gebracht in een mededeling die de
Commissie vandaag heeft vastgesteld ter voorbereiding van de Europese
Raad van dit voorjaar. Zij vestigt daarin de aandacht op de betekenis
van de sector elektronische communicatie voor de gezondheid van de
Europese economie en de sleutelrol die deze speelt bij de verhoging
van de productiviteit. Een verdere groei is afhankelijk van het aanbod
van nieuwe diensten die via snelle vaste en draadloze netwerken op
basis van breedband- en 3G mobiele communicatietechnologie worden
geleverd, terwijl de beleidsmakers meer moeten doen om de voorwaarden
voor snelle investeringen te verbeteren. In het verslag wordt de
aandacht gevestigd op de voornaamste prioriteiten, zoals de
tenuitvoerlegging van het nieuwe regelgevingskader voor elektronische
communicatie, de maatregelen ter verbetering van de breedbanddekking
in gebieden waar deze onvoldoende is, het stimuleren van de vraag en
de succesvolle uitrol van mobiele communicatie van de derde generatie.
Een en ander zou moeten worden bevestigd door de lopende tussentijdse
beoordeling van het eEurope-actieplan 2005.
"Als de Unie het effect van de informatiemaatschappij als motor voor
de groei, productiviteit en werkgelegenheid zo groot mogelijk wil
maken, moeten wij een gunstig investeringsklimaat scheppen", aldus
Erkki Liikanen, commissielid voor Ondernemingen en
Informatiemaatschappij. "Ons verslag is een graadmeter voor de sector.
Het laat zien dat er in het afgelopen jaren veel verbeterd is, vooral
dankzij het doorzetten van de groei van mobiele, breedband- en
internetdiensten. In 2004 zou de vraag naar mobiele datadiensten de
plaats van breedband als belangrijkste impuls voor economisch herstel
kunnen innemen. Het regelgevingskader en de technologieën zijn nu
aanwezig, maar om daar zoveel mogelijk profijt van te trekken is er nu
opnieuw een duidelijke politieke vastberadenheid nodig om van eEurope
werkelijkheid te maken".
Na twee jaar van consolidatie in de nasleep van de krachtige recessie
van 2000-2001 lijkt de tijd nu rijp voor een krachtigere groei van de
sector. In 2003 vertoonde de sector elektronische communicatie een
bescheiden groei. De aanwas van de opbrengsten wordt geraamd op 2,6%,
een stijging die vergelijkbaar is met die van het nominale BBP. Het
grootste deel van de algemene toename van de opbrengsten komt voor
rekening van mobiele diensten, maar ook breedband- en internetdiensten
zijn blijven groeien.
Het aantal breedbandaansluitingen is in de periode van twaalf maanden
tot oktober 2003 verdubbeld tot ongeveer 20 miljoen aansluitingen in
de gehele EU. Het aantal breedbandabonnementen varieert evenwel sterk
tussen de lidstaten. Dit bewijst dat we ons moeten blijven inspannen
om te voorkomen dat de digitale kloof breder wordt. Ook 3G-diensten
hebben, met ongeveer 500.000 abonnees verspreid over vijf lidstaten,
hun aanwezigheid voelbaar gemaakt. Tegen eind 2004 moeten meer dan 40
3G-netwerken op commerciële basis diensten aanbieden in reactie op de
vraag naar snelle data toegang voor e-mails, internet en
online-diensten onderweg.
Verdere verbetering zal afhangen van de vraag of de investeringen in
ICT aantrekken. Toen de internet-zeepbel was gebarsten, zijn de
telecom-exploitanten in het kader van hun consolidatieplannen hun
kapitaalslasten gaan verlagen. Om de groei van de sector als geheel te
herstellen, moet een nieuwe impuls worden gegeven aan de
investeringen. De omvang daarvan zal afhangen van wat de beleidsmakers
bij de overheid doen: door de tenuitvoerlegging van het nieuwe
regelgevingskader zal de rechtszekerheid voor investeringen groeien:
door de uitvoering van nationale breedbandstrategieën zal een extra
vraag worden gegenereerd terwijl de uitrol van 3G-netwerken zal worden
bevorderd door de belemmeringen in de wetgeving en op technisch gebied
uit de weg te ruimen.
Daarom worden in het verslag van de Commissie vier prioritaire
gebieden genoemd:
Inspelen op veranderingen in de regelgeving. Door een late of onjuiste
omzetting van het nieuwe regelgevingskader voor elektronische
communicatie door de lidstaten wordt de concurrentie gehinderd en
ontstaat er onzekerheid. Tegen een aantal lidstaten zijn
inbreukprocedures ingeleid omdat zij verzuimd hebben de nieuwe
maatregelen in de nationale wetgeving te verwerken. Ook in 2004 blijft
de volledige en doeltreffende omzetting van deze voorschriften door de
huidige en de nieuwe lidstaten een van de belangrijkste prioriteiten.
Bovendien moeten de nieuwe voorschriften op uniforme wijze door de
nationale regelgevingsinstanties worden toegepast. Met name de later
dit jaar te verschijnen gemeenschappelijke richtsnoeren inzake
voorzieningen die exploitanten met aanmerkelijke marktmacht kunnen
worden opgelegd, zijn van groot belang. Zij moeten de
regelgevingsinstanties helpen investeringen te stimuleren en ervoor
zorgen dat er op de opkomende markten geen nodeloze verplichtingen
worden opgelegd.
Verbetering van de breedbanddekking in gebieden waar deze onvoldoende
is. In het kader van het eEurope-actieplan hebben de lidstaten erin
toegestemd uiterlijk aan het begin van dit jaar nationale
breedbandstrategieën te zullen opstellen. Denemarken, Finland,
Griekenland, Italië, Nederland, Portugal, Spanje, Zweden, en het VK,
hebben evenals Polen al de laatste hand aan dergelijke strategieën
gelegd. Er moet bijzondere aandacht worden geschonken aan de
inventarisatie van gebieden waar de informatiemaatschappij zich in een
lager tempo dreigt te zullen ontwikkelen omdat de vraag niet hoog
genoeg is om de uitrol van breedbanddiensten te rechtvaardigen.
Financiering door de EU kan hierbij, naast nationale, regionale of
lokale actie, een rol bij spelen. Er bestaan ook richtsnoeren over hoe
de structuurfondsen in dergelijke gebieden kunnen worden ingezet. De
uitwisseling van goede praktijken en innovatieve oplossingen kan
profiteren van de oprichting van een "Forum inzake de digitale
scheidslijn" later dit jaar. De Commissie zal overigens medio dit jaar
verslag uitbrengen over deze nationale strategieën.
Het stimuleren van de vraag. Ofschoon een meerderheid van de
huishoudens in de EU een breedbandaansluiting kan krijgen, heeft
slechts een fractie ook werkelijk van deze mogelijkheid gebruik
gemaakt. Voor de breedbandmarkt lijkt het gebruik dan ook eerder een
probleem te worden dan de uitrol.
Uit de ervaringen in landen met de hoogste niveaus van
breedbandpenetratie blijkt het belang van werkelijke netwerkgebaseerde
concurrentie om de prijzen omlaag te drijven en innovatieve
online-diensten te bevorderen. Bovendien kunnen ook vraagstimulerende
maatregelen van de lidstaten een rol spelen. Zij stimuleren het
gebruik van ICT voor steeds meer sleuteldiensten - lokale en nationale
overheidsdiensten, gezondheidszorg en onderwijs - en zorgen ervoor dat
deze online toegankelijk worden.Tegelijkertijd moeten nieuwe stappen
worden gezet op het gebied van veiligheid, digitaal-rechtenbeheer en
interoperabiliteit van verschillende diensten en apparaten. De
tussentijdse evaluatie van het actieplan eEurope 2005, die in de zomer
moet zijn afgerond, biedt een mogelijkheid voor verdere ondersteuning.
Een succesvolle start van mobiele communicatie van de derde generatie.
Het verslag van het platform voor mobiele communicatie en technologie
schetst een strategische visie van de belangrijkste spelers in deze
sector voor de toekomst van mobiele diensten door de aandacht te
vestigen op een reeks uitdagingen in de commerciële en
regelgevingssfeer (zie IP/04/23). Deze gecorrigeerde, datagestuurde
3G-wereld zal complexer zijn dan de spraakgebaseerde wereld van GSM.
Als dit lukt kunnen aantrekkelijke nieuwe diensten worden aangeboden
en krijgt de productiviteit in de Unie een krachtige impuls. In de
loop van dit jaar zal de Commissie haar benadering uiteenzetten en het
overleg met de marktspelers voortzetten teneinde strategische
onderzoekprioriteiten te definiëren voor de sector mobiele
communicatie.
Deze mededeling is te vinden op:
http://europa.eu.int/information_society/eeurope/2005/doc/highlights/w
hats_new/sector_com.pdf
Achtergrond
1. Tenuitvoerlegging van het regelgevingskader
Het regelgevingskader voor elektronische communicatie is op 25 juli
2003 in werking getreden. Het bestaat uit een kaderrichtlijn en vier
richtlijnen met betrekking tot respectievelijk machtigingen, de
universele dienst, toegang en interconnectie. Begin oktober 2003 heeft
de Commissie door middel van aanmaningsbrieven inbreukprocedures
ingeleid tegen acht lidstaten (België, Frankrijk, Duitsland,
Griekenland, Luxemburg, Nederland, Portugal en Spanje) [zie
IP/03/1356]. Op 17 december 2003 heeft de Commissie bekendgemaakt dat
zij de tweede fase van deze inbreukprocedures had ingeleid door de
betrokken lidstaten met uitzondering van Spanje (dat inmiddels
kennisgeving had gedaan van de omzetting van de richtlijnen in
kwestie) een met de redenen omkleed advies toe te zenden. Deze tweede
fase geeft deze zeven lidstaten twee maanden de tijd om te reageren.
Op 31 oktober 2003 is de richtlijn betreffende privacy en
elektronische communicatie (de "e-privacy-richtlijn") in werking
getreden. Op 5 december 2003 heeft de Commissie bekendgemaakt dat zij
aanmaningsbrieven had gezonden aan België, Duitsland, Griekenland,
Frankrijk, Luxemburg, Nederland, Portugal, Finland en Zweden wegens
niet-omzetting van de e-privacy-richtlijn . De
betrokken landen hebben twee maanden de tijd om te reageren.
2. Penetratie van breedbandcommunicatie
European Commission