Advies Rob: Kabinet wil teveel met wijziging kiesstelsel
4 februari 2004
De Raad voor het openbaar bestuur (Rob) denkt niet dat een wijziging
van het kiesstelsel veel zal bijdragen aan het bereiken van de
ambities van het kabinet. Die ambities zijn: meer kamerleden met een
eigen kiezersmandaat, een versterking van de band tussen kiezers en
gekozenen, een sterker parlement, een grotere betrokkenheid van de
kiezers bij de landelijke politiek en een revitalisering van politieke
partijen'.Om dit te bereiken is veel meer nodig. Wel acht de Raad het
waarschijnlijk dat het nieuwe kiesstelsel tot meer herkenbare
kandidaten leidt. De Raad verwacht niet dat het kabinetsvoorstel zal
leiden tot een fundamenteel hogere opkomst bij de landelijke
verkiezingen.
---
Dit schrijft de Rob in zijn advies `Naar meer herkenbare kandidaten',
dat onlangs aan de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en
Koninkrijksrelaties, de heer De Graaf, is aangeboden. Het advies is
een reactie op de hoofdlijnennotitie "Naar een sterker parlement"
waarin het kabinet een voorstel doet voor een nieuw kiesstelsel. In
het kabinetsvoorstel krijgen kiezers voortaan twee stemmen: één om uit
te brengen op een landelijke kandidaat en één om uit te brengen op een
districtskandidaat.
In het kabinetsvoorstel is het niet mogelijk zowel kandidaat op de
landelijke lijst te zijn als districtskandidaat. De (Rob) beveelt
echter aan dit voorstel van de onverenigbaarheid van kandidaatschappen
in te trekken. Volgens de Rob wordt het dan pas aantrekkelijk voor
`toppers' en kandidaten van kleine en middelgrote partijen zich
kandidaat te stellen voor een district.
Daarnaast stelt de Rob in zijn advies, dat het kabinet te weinig
aandacht besteedt aan alternatieve kiesstelsels. Voor een goede
discussie acht de Rob het noodzakelijk dat ook elementen uit andere
stelsels een plaats krijgen in de discussie. De Rob wijst op de lessen
die het kabinet kan trekken uit het Ierse, Duitse of het
Nieuw-Zeelandse kiesstelsel.
Ten slotte acht de Rob het wenselijk dat het kabinet de manier waarop
districtskandidaten worden gekozen, nogmaals in overweging wordt
genomen. De Rob gaat in zijn advies in op enkele andere mogelijkheden,
zoals het overdraagbaar maken van de districtsstem naar een andere
districtskandidaat. In het voorstel van minister De Graaf is dat nu
niet mogelijk.
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties