Ingezonden persbericht
PERSBERICHT
TRIMBOS-INSTITUUT START VOORLICHTINGSCAMPAGNE
Bijna een miljoen kinderen heeft
psychisch zieke of verslaafde ouder
Utrecht, 4 februari 2004. Bijna een miljoen kinderen onder de 12 jaar groeit
op in een gezin waarvan een ouder psychische of verslavingsproblemen heeft.
Datzelfde geldt voor nog eens een half miljoen jongeren tot 22 jaar. Bij
elkaar 1,6 miljoen kinderen en jongeren die te maken hebben met plotselinge
woedeuitbarstingen van een alcoholverslaafde ouder, het extreme
schoonmaakgedrag van een ouder met een dwangstoornis, of met een depressieve
ouder die een groot deel van de dag in bed ligt. Onderzoek wijst uit dat een
op de drie kinderen van ouders met psychische- of verslavingsproblemen zelf
vroeg of laat ook ernstige psychische of verslavingsproblemen ontwikkelt.
Jaarlijks hebben 864.000 ouders te maken met een psychische stoornis. Zo
blijkt uit cijfers van het NEMESIS-onderzoek van het Trimbos-instituut. Het
gaat dan om depressies, angststoornissen, schizofrenie, eetstoornissen of
problemen met alcohol en drugs. Psychische en verslavingsproblemen die ook
hun doorwerking hebben in het gezin. In totaal hebben deze ouders 1,6
miljoen kinderen en jongeren onder de 22 jaar, van wie een op de drie ook in
de problemen kan raken. En wanneer beide ouders problemen hebben loopt dit
aantal zelfs op tot twee op de drie.
Om de aandacht te vestigen op dit omvangrijke, grotendeels onzichtbare
probleem start het Trimbos-instituut op 4 februari met een landelijke
voorlichtingscampagne. Samen met een dertigtal instellingen op het terrein
van de geestelijke gezondheidszorg en de verslavingszorg wordt van 4-14
februari in heel Nederland extra aandacht besteed aan de problematiek van
kinderen van ouders met psychische of verslavingsproblemen. Er zijn
activiteiten gepland in bibliotheken en scholen. Verder zal er via de
landelijke en regionale media aandacht worden gevraagd voor de problematiek
van deze specifieke groep kinderen en jongeren.
De start van de campagne is gepland in Utrecht, waar op 4 februari de
voorlichtingsmaterialen aan de pers zullen worden gepresenteerd. Het motto
van de campagne is Praten helpt. Door de problemen bespreekbaar te maken
kan worden voorkomen dat een veilige thuishaven verandert in een onveilige,
onvoorspelbare leefomgeving en dat kinderen later met dezelfde
psychiatrische of verslavingsproblemen te kampen krijgen als hun ouders.
Niet eenvoudig want veel ouders houden de problemen zo lang mogelijk
binnenshuis en weten niet goed hoe ze het de kinderen moeten uitleggen.
Kinderen kunnen hun verhaal moeilijk kwijt. Ze willen hun ouders niet tot
last zijn, schamen zich soms voor hen en durven geen vriendjes mee naar huis
te nemen. Veel kinderen raken daardoor in een isolement. Kinderen van ouders
met psychische of verslavingsproblemen groeien op onder soms moeilijke
omstandigheden. Ze nemen vaak de ouderrol over en dragen zo teveel
verantwoordelijkheid. Daar komt bij dat kinderen het idee hebben dat als ze
nòg liever zijn, hun ouder wel weer beter wordt. Eigen behoeftes raken
daardoor op de achtergrond, en eenmaal volwassen weten ze soms niet meer wie
zij zelf eigenlijk zijn.
KIPIZIVERO
Voor de campagne is een serie brochures en affiches ontwikkeld onder de
verzamelnaam KIPIZIVERO, wat staat voor Kinderen van Psychisch Zieke en
Verslaafde ouders. De serie bestaat uit een zestal folders en posters zowel
voor kinderen en jongeren in verschillende leeftijdsgroepen als voor ouders
en professionals. De folders voor kinderen geven informatie over psychische
en verslavingsproblemen, tips en nuttige adressen, en zijn ook bedoeld om
deze kinderen een hart onder de riem te steken. Kinderen die begrijpen wat
er aan de hand is met hun ouder, zullen minder last hebben van schaamte- en
schuldgevoelens. Ook kunnen ze vreemd gedrag van hun ouder beter plaatsen
als zij begrijpen dat het hoort bij het ziektebeeld. Deze kennis kan
bescherming bieden tegen het ontstaan van problemen. In elke folder is ook
een verhaaltje van een kind opgenomen, zodat kinderen weten dat zij niet de
enige zijn.
In de brochure voor ouders wordt ingegaan op het feit dat kinderen het
altijd merken als er iets met ouders aan de hand is, ook al wordt er niet
over gepraat. De folder geeft tips over hoe ouders de situatie bespreekbaar
kunnen maken en tips voor 'opvoeden in moeilijke tijden'. Verder is er een
brochure voor beroepskrachten in het onderwijs, de gezondheidszorg, het
welzijnswerk, de jeugdhulpverlening en de kinderopvang. In deze folder komt
de invloed van de problematiek van de ouder op de kinderen aan de orde. Ook
biedt deze folder informatie over hoe kinderen en hun ouders ondersteund
kunnen worden. Er worden onder meer concrete tips gegeven over hoe een
'ontschuldigend' gesprek is te voeren met de ouder over de situatie thuis.
Bij het ontwikkelen van deze folderserie hebben de geestelijke
gezondheidszorg en de verslavingszorg intensief samengewerkt. De reden
hiervoor is dat kinderen van ouders met psychische problemen identieke
problemen ondervinden als kinderen van ouders met een verslavingsprobleem.
Bovendien is er bij veel ouders sprake van dubbelproblematiek (zij hebben
zowel psychische als verslavingsproblemen). Inmiddels werken beide sectoren
ook samen bij het opzetten van kinder- en pubergroepen: speciale
praatgroepen waarin kinderen leren omgaan met hun situatie, waar sociale
vaardigheden worden geoefend, en waarin zij leren gebruik te maken van hun
eigen netwerk voor ondersteuning. Informatie over deze groepen is te vinden
in iedere brochure.
De folderserie wordt uitgebracht door de preventieafdelingen van de
geestelijke gezondheidszorg en de verslavingszorg in samenwerking met de
Landelijke Steunfunctie Preventie van het Trimbos-instituut. De serie is
mede mogelijk gemaakt door financiële steun van Stichting Kinderpostzegels
Nederland, het Oranjefonds en de Rabobank Foundation.
De KIPIZIVERO-folders zijn te bestellen bij het Trimbos-instituut
(030-2971180) en ook verkrijgbaar bij de preventieafdelingen van de GGZ en
de verslavingszorg.