Den Haag, 4 februari 2004
Gesproken tekst geldt
Bijdrage van Depla (PvdA) aan het Algemeen Overleg Huurbeleid
Voorzitter,
Allereerst de huren voor 2004/2005
Tijdens de VROM-begroting heeft de PvdA zich samen met de rest van de oppositie ingezet om de huren in 2004 te bevriezen. Iedereen zit op de nullijn, dan ligt het voor de hand, ook tegen de achtergrond van de goedrenderende sector, de huren te bevriezen. Bovendien had u dan uw bezuiniging op de huursubsidie binnengehaald, zonder de huursubsidie te hoeven verlagen. Helaas heeft u dat niet gedaan. Drie miljoen huurders krijgen hogere huren en één miljoen huursubsidieontvangers, waaronder veel ouderen met een AOW, moeten daar bovenop nog 12 euro meer huursubsidie gaan betalen. U weet wel, diezelfde AOW-ers met een vrij besteedbaar inkomen die dit kabinet ook al extra aanslaat voor de zorg. Deze bezuiniging was niet nodig geweest als u geen cadeautje had uitgedeeld aan de mensen met de laagste woonlasten. De mensen met een eigen huis maar zonder hypotheek.
Aan het einde van dit Kamerdebat heeft u, met de nodige tegenzin, uiteindelijk beloofd met de huurders te gaan praten om ze op te roepen de huurverhoging vrijwillig te matigen.
Onze eerste vraag is: wat heeft u sindsdien concreet gedaan om de verhuurders op te roepen vrijwillig tot een zo matig mogelijke huurvaststelling per 1 juli 2004 te komen? De PvdA-fractie heeft hier niets van gemerkt. En ook uit veld van verhuurders en huurders hoor ik dat u niets concreets gedaan heeft. Wat was de reactie van de verhuurders op uw oproep?
Of is uw oproep niet meer dan wat er in de conceptcirculaire staat die we gisteren op de valreep hebben gekregen. Die is weinig geloofwaardig. Terwijl u in uw conceptcirculaire de verhuurders oproept tot matiging, gaat u er bij de vaststelling van de normhuren in diezelfde circulaire vanuit dat de huren met ruim 3% stijgen? Wat stelt uw toezegging in de Kamer eigenlijk voor? Ik voel me als Kamerlid belazerd. Maar erger: al die miljoenen huurders!
Ik kan me niet voorstellen, dat dhr van Bockhoven van het CDA dit kan accepteren.
Verhuurders en huurders zijn op dit moment nog in overleg om te praten over matiging van de huurverhoging. Dit overleg heeft u niet af willen wachten. Uw signaal naar de verhuurders is duidelijk. Ik ga er vanuit dat de huren ruim 3% stijgen. Dus geef maar niet te veel toe aan de wensen van de huurders om de huurstijging dit jaar te matigen. Ook dhr van Bockhoven hechte altijd veel waarde aan dit overleg. Ik neem aan, dat hij dit niet over zijn kant wil laten gaan.
Sommige verhuurders zullen ondanks uw inzet de huren dit jaar gematigd verhogen. Een mooi voorbeeld is het gemeentelijk verhuurbedrijf in Brielle. Die bevriezen de huren dit jaar. Maar door uw toedoen schieten de huursubsidieontvangers daar niets mee op. U verhoogt namelijk de normhuur, het bedrag dat huursubsidieontvangers zelf moeten betalen, hoogst waarschijnlijk wel met 3%. Deze huurders gaan dus wel meer huur betalen. Hoe gaat u dat aan die bewoners en verhuurders uitleggen?
Op deze manier daalt de huursubsidie niet met de aangekondigde 12 euro per maand maar met 20 euro per maand. Dezelfde mensen die ook geconfronteerd worden met de hogere ziekenfondspremies en hogere eigen bijdrage in de AWBZ. Waarom gaat u geen gebruik maken van de mogelijkheid die de wet biedt om de normhuren te verhogen met de bijstandsontwikkeling? Die is geen 3% maar 1,5%. De huursubsidie zou dan niet met 20 euro maar met 15 euro omlaag gaan. Nog veel te veel, maar beter dan 20 euro. Huursubsidieontvangers wiens huren niet verhoogd worden, profiteren dan tenminste van hun toffe huisbaas.
Graag het antwoord van de Minister hierop. En graag de opvatting van het CDA hierover. Want op deze manier kan het CDA ook een deel van de huurders mee tegemoet komen.
Lange termijn huurbeleid
Waar hebben mensen last van?
1. De hoge kosten van het wonen.
2. Wachtlijsten op de woningmarkt. Voor starters is de koopmarkt onbetaalbaar geworden. En de wachtlijsten op de huurmarkt zijn voor iedereen verder opgelopen.
3. Eenzijdige wijken. Mensen willen (zie ook rapport Commissie Blok) in gemengde wijken wonen.
De vraag is dan, of de voorstellen van de Minister het beter maakt.
Allereerst de kosten van het wonen.
Volgens de Minister is dat geen probleem. Sterker nog de huren mogen extra omhoog. Maximaal redelijke huren wordt de norm. Wat nu het plafond is, wordt straks de bodem voor iedereen.
De gemiddelde huren liggen nu op 70% van wat we maximaal redelijk vinden. Kortom, naast de gemiddelde inflatie gaan de huren de komende jaren nog zo'n 30% omhoog. In Euro's gemiddeld zo'n 100 euro per maand erbij, bovenop de inflatie!
Met name ouderen met een laag inkomen hebben al hoge woonlasten. Zij betalen meer dan 30% van hun inkomen aan wonen.
De huren worden dan meer marktgericht. Welke markt bedoelt U dan? Is de huidige koopmarkt leidend? Die is voor starters alleen nog toegankelijk als je een inkomen van ruim modaal verdient. Is dat voor de huursector ook uw ideaalplaatje?
De woningmarkt zou beter gaan werken met hogere huren. Kunt U uitleggen hoe dat gaat werken? Kan een huurder met hogere huren ineens wel een koopwoning betalen?
U wilt een deal sluiten met de corporaties. Zij mogen de huren extra verhogen. Deze verruiming zou volgens Aedes 1 miljard euro per jaar extra opleveren, lees ik in de brief van het VNG. Als tegenprestatie moeten zij zorgen voor betaalbaar huren voor de laagste inkomens. Welke huurders krijgen deze lastenverzwaring voor de kiezen? Hoeveel gaat hen dat kosten? Ik heb in uw cijfers gekeken en zag dat er volgens u 700.000 huishoudens zogenaamde scheefwoners zijn. Huurders in een corporatiewoning met een inkomen van meer dan 18.000 euro. De helft hiervan verdient net meer dan de huursubsidiegrens. Gaan zij ook meebetalen, of heeft u een kleinere groep voor ogen? Of heeft u daar geen opvattingen over en privatiseert u het inkomensbeleid naar corporatie?. De PvdA vindt dat inkomensbeleid een zaak van de overheid is en niet overgelaten moet worden aan maatschappelijke ondernemingen. Deelt u deze opvatting?
Het voorstel van u roept nog meer vragen op.
* Uw systeem wordt betaald door de mensen met de hogere inkomens in de huursector. Deze mensen moeten veel meer huur gaan betalen. Wie financiert dadelijk uw bezuinigingen als deze huurders de overstap maken naar een koopwoning?
* Het wordt voor corporaties minder interessant om huursubsidieontvangers te huisvesten, omdat ze daar extra voor moet betalen. Prestatieafspraken om de doelgroep te huisvesten zijn nu nog vrijblijvend. Gaat u daar tegen deze achtergrond verandering in brengen?
* Particuliere verhuurders mogen de huren ook extra verhogen. De huursubsidie zal daardoor stijgen. Hoe zorgt u ervoor dat zij net als de corporaties meebetalen aan betaalbare huren?
Wachtlijsten opruimen
U wilt extra huurverhoging zodat de corporaties meer geld overhouden om extra woningen te bouwen. Volgens de PvdA is dat niet nodig, omdat de corporaties gemiddeld zo'n 300 euro per woning per jaar verdienen. De huurprijzen zijn tot eind jaren negentig enorm gestegen. De bouwproductie van corporaties is toen juist gedaald. Belangrijker is de corporatiesector weer de mogelijkheid te geven om voor middengroepen te bouwen.
Diverse wijken
Een evenwichtige samenlevingopbouw biedt meer kansen om de emancipatiemachine die de stad is weer te laten werken. De PvdA wil daarom diverse wijken. Dus hekken weg voor mensen met lage inkomens in randgemeenten. Maar ook hekken weg rond de achterstands-buurten voor mensen met inkomens boven de huursubsidiegrens. Buurten, waardoor concentratie van mensen met weinig kansen veel problemen zijn. De minister gebruikt dit ook als argument om verder te gaan met de herstructurering. De herstructurering duurt echter 10 tot 15 jaar. De PvdA wil vanaf morgen diversere buurten. Mensen die wat meer te besteden hebben niet verjagen uit buurten met veel kansarme bewoners. Maar deze mensen juist koesteren.
De Minister doet het tegenover gestelde. Ze probeert met financiële prikkels mensen met koopkracht te verjagen uit buurten met veel sociale woningbouw. Ze spant hiermee het paard achter de wagen.
PvdA-alternatief: sterk voor de zwakken en goed voor de sterken
Keuzevrijheid, ook voor de lagere en middeninkomens, en een evenwichtige samenlevings-opbouw zijn voor de PvdA de speerpunten voor het lange termijn huurbeleid.
Daarom wil de PvdA:
a. Dat ook mensen tot modaal weer tot de doelgroep van de corporaties gaan behoren. De koopsector is nl. alleen nog maar toegankelijk voor tweeverdieners.
b. Voor de PvdA is de norm: 75% van de maximaal redelijke huur. Tot die 75% maximaal redelijk is er ruimte voor extra huurverhoging. Daarboven mogen de huren meegroeien met de gemiddelde inflatie. De cijfers laten zien dat de sociale sector de extra huurverhoging niet nodig heeft.
c. Het puntensysteem voor huurwoningen moet wel worden aangepast. Er moet niet alleen gekeken worden naar de oppervlakte van een woning, maar ook naar de ligging en de stookkosten.
d. In de prestatieovereenkomsten met corporaties maken gemeenten afspraken over de toegankelijkheid en slagingskansen, zodat er vanaf morgen gewerkt wordt aan een meer evenwichtige samenlevingsopbouw in onze steden en dorpen.
e. Scheefwonen niet bestrijden maar juist koesteren, bijvoorbeeld door woningen in achterstandsbuurten met korting te verkopen aan zittende huurders.
Doorstroming stimuleren door in middensegment te bouwen. Corporaties daar een rol in geven, door niet alleen te laten bouwen voor de sociale huursector, maar ook voor de sociale koopsector.
---
Tweede Kamer der Staten-Generaal
www.tweedekamer.nl
Partij van de Arbeid