IP/04/138
Brussel, 2 februari 2004
43 miljoen euro voor onderzoeksprojecten om het Europese
agrovoedingsonderzoek te stimuleren
Tijdens zijn bezoek aan Wageningen Universiteit en Researchcentrum in
Nederland woont Europees onderzoekscommissaris Philippe Busquin
vandaag een deskundigenseminar bij over de trends in de landbouw en de
voedselproductie. Het agrovoedingsonderzoek moet tegenwoordig inspelen
op uitdagingen zoals de hervorming van het landbouwbeleid, de
uitbreiding van de Europese Unie, internationale
handelsaangelegenheden, nieuwe technologieën en het snel veranderende
consumentengedrag. Bij deze gelegenheid wordt het startsein gegeven
voor drie belangrijke nieuwe projecten op agrovoedingsgebied die de EU
via het zesde kaderprogramma voor onderzoek (FP6) zal ondersteunen met
onderzoeksgelden ten bedrage van in totaal 43 miljoen euro. De
projecten die nu van start gaan, zijn de eerste belangrijke
FP6-activiteiten volgens de "van boer tot bord"-aanpak. SAFE FOODS is
een geïntegreerd project betreffende risicoanalyse op het gebied van
de voedselveiligheid waarmee wordt beoogd de consumenten beter te
beschermen, NuGO is een topnetwerk om genomica, voeding en gezondheid
te integreren en WELFARE QUALITY is een geïntegreerd project inzake
dierenwelzijn en voedselproductie (zie de bijlage).
"Om te voldoen aan de verwachtingen van de consumenten wat een goede
en veilige voeding betreft en tegelijk voor duurzame landbouw te
zorgen en een concurrerend bedrijfsleven te bevorderen zijn ambitieuze
O&O-inspanningen en een krachtige samenwerking op Europees niveau
nodig. Steeds meer willen de consumenten weten waar hun voedsel
vandaan komt en wat het hun te bieden heeft. Daarom ontwikkelen wij
via het zesde kaderprogramma voor onderzoek van de EU een nieuwe "van
boer tot bord"-aanpak die nieuwe perspectieven opent voor de productie
van voedsel dat beantwoordt aan doelstellingen op het gebied van
milieu, gezondheid en concurrentiekracht.", aldus
onderzoekscommissaris Busquin.
Nieuwe uitdagingen aangaan
"Wij betreden nu een tijdperk van industrialisatie van de productie,
verwerking en distributie van levensmiddelen waarin het onderzoek zijn
focus verlegt. De wetenschap brengt technologieën voort die een
uitdaging betekenen; de mondialisering levert naast voordelen ook
nieuwe gevaren op; en punten van zorg op ethisch en milieugebied zijn
hoog op de agenda komen te staan.", verklaart prof. P. Cunningham van
Trinity College, Dublin, een toonaangevend expert op
agrovoedingsgebied en lid van de European Group on Life Sciences
(EGLS).
"Het landbouwkundig onderzoek is reeds begonnen op sommige van die
veranderingen te reageren door heroriëntering en aanpassing van zijn
onderzoeksagenda Misschien het belangrijkste voorbeeld is de overgang
van een productiegerichte naar een consumentgerichte benadering en het
belang dat nu wordt gehecht aan voedselkwaliteit en veiligheid.",
stelt dr. M. Lückemeyer van EURAGRI, tevens directeur-generaal op het
Duitse Bondsministerie van Consumentenbescherming, Voeding en
Landbouw. De Europese Commissie werkt sinds december 2000 met EURAGRI
samen om een Europese onderzoeksruimte voor landbouwkundig onderzoek
te realiseren. Dr. Aalt Dijkhuizen, voorzitter van Wageningen
Universiteit en Researchcentrum, licht de aanpak van zijn organisatie
toe om die nieuwe uitdagingen het hoofd te bieden.
Het seminar wordt gevolgd door een presentatie van drie van de twaalf
belangrijke nieuwe projecten die in de eerste FP6-ronde zijn gekozen
om te worden gesubsidieerd in het kader van het thema
"voedselkwaliteit en veiligheid". Commissaris Busquin bezoekt
Wageningen Universiteit en Researchcentrum om het lopende
agrovoedingsonderzoek met eigen ogen te zien en kennis te maken met
Marie Curie-bursalen en andere jonge buitenlandse onderzoekers die
momenteel werkzaam zijn aan Wageningen UR.
Inspelen op de huidige zorgpunten en anticiperen op toekomstige
behoeften
De totstandbrenging van de Europese onderzoeksruimte voor landbouw- en
voedingsonderzoek krijgt reeds een belangrijke impuls via het zesde
kaderprogramma voor onderzoek (FP6), dat in nieuwe instrumenten voor
de subsidiëring van onderzoek voorziet. Zo wordt via de thematische
prioriteit "voedselkwaliteit en veiligheid" steun verleend voor
onderzoek ten bate van de consument in de EU dat wordt gekenmerkt door
een nieuwe "van boer tot bord"-aanpak. Dit onderzoek heeft betrekking
op de hele voedselketen, waarbij bijzondere aandacht wordt besteed aan
de voedselkwaliteit, de met de voeding verband houdende ziekten en
allergieën, de invloed van de voeding op de gezondheid,
traceerbaarheid, veiligere en milieuvriendelijkere productiemethoden
en de milieurisico's voor de gezondheid. De onderzoeksgemeenschap in
deze sector heeft het nieuwe concept snel omarmd, zoals blijkt uit de
twaalf grote projecten in het kader van de "nieuwe instrumenten" die
in het eerste programmajaar op de shortlist voor EU-steun zijn
geplaatst en waarvoor in totaal bijna 200 miljoen euro wordt
bijgedragen. Naast deze projecten zijn er nog twaalf andere
onderzoeksprojecten en vijftien specifieke ondersteuningsactiviteiten.
Er zijn topnetwerken opgezet om allergieproblemen aan te pakken; om
prionziekten te voorkomen en te bestrijden; om genomica te koppelen
aan voeding (NuGO); om de risico's te beoordelen die zijn verbonden
aan chemische stoffen in de voeding; en om dierziekten te bestuderen.
Er worden geïntegreerde projecten gestart om de kwaliteit en
veiligheid in de biologische, weinig productiemiddelen vergende keten
te verbeteren; om de invloed van het dieet op de gezondheid te
onderzoeken; om de in de menselijke en de diervoeding gebruikte
peulvruchten te verbeteren; om de voordelen van zeevoedsel op het
gebied van kwaliteit, veiligheid en gezondheid te onderzoeken; om de
voedselveiligheid te verbeteren via geïntegreerde risicoanalyse (SAFE
FOODS); en om het dierenwelzijn te integreren in de voedselkwaliteit
(WELFARE QUALITY).
Met de tweede oproep tot het indienen van voorstellen in de sector
voeding, waarvoor de termijn op 5 februari 2004 sluit, wordt beoogd
nog enkele cruciale kwesties te behandelen zoals de traceerbaarheid
van voedsel (inclusief GGO's in de context van de coëxistentie); de
totstandbrenging van een voedselinformatiebank voor Europa;
interacties tussen genen en nutriënten en obesitas; de voedings- en
leefstijlgewoonten van adolescenten; de effecten van de voeding in de
eerste levensjaren op de gezondheid op lange termijn; de monitoring en
preventie van chemische contaminanten in levensmiddelen; het gebruik
van de biodiversiteit van planten om het gebruik van chemicaliën te
verminderen; het risico op kanker door milieufactoren en de voeding;
verbetering van de kwaliteit en veiligheid van rundvlees en
pluimveevlees.
In het kader van het nieuwe werkprogramma voor de jaren 2005 en 2006
bereidt de Europese Commissie momenteel de aandachtspunten voor waarop
het onderzoek inzake de voedselkwaliteit en veiligheid in de tweede
helft van de FP6-looptijd betrekking zal hebben. In deze periode zal
aandacht worden besteed aan onderzoeksactiviteiten die in de eerste
twee programmajaren niet aan bod zijn gekomen, en ook aan nieuwe
kwesties zoals opduikende ziekten, nieuwe consumptietrends of nieuwe
uitdagingen bij de industriële voedselproductie.
Onlangs heeft de Commissie ook meegedeeld dat steun wordt verleend
voor het project "Europese onderzoeksruimte Plantgenomica" om de
nationale programma's op het gebied van de plantgenomica van tien
lidstaten van de EU en Noorwegen te coördineren, zie IP/04/131.
Gelieve voor nadere informatie over de mediabriefing in Wageningen
(inclusief het volledige programma) te kijken op
http://europa.eu.int/comm/research/press/2004/pr1901en.html.
Zie voor de thematische prioriteit "voedselkwaliteit en veiligheid"
van het FP6 ook:
http://www.cordis.lu/food/home.html.
EURAGRI, het Europese initiatief voor landbouwkundig onderzoek, is het
internationale (EU-)platform voor de politieke en uitvoerende
organisaties op het gebied van beleid en onderzoek inzake voeding en
landbouw. Zie voor nadere bijzonderheden
http://www.euragri.org.
Wageningen Universiteit en Researchcentrum kortweg Wageningen UR is
een kennisinstelling op het gebied van agrovoeding en milieu waartoe
behoren Wageningen Universiteit, de Stichting DLO (de vroegere Dienst
Landbouwkundig Onderzoek), de praktijkonderzoeksinstituten, het
Internationaal Agrarisch Centrum (IAC), het International Institute
for Land Reclamation and Improvement (ILRI), het International Soil
Reference and Information Centre (ISRIC) en de HBO-instelling Van Hall
Larenstein
http://www.wur.nl/uk/index.html.
BIJLAGE
Beknopte projectbeschrijvingen
SAFE FOODS: De voedselveiligheid bevorderen door middel van een
nieuwe, op een geïntegreerde risicoanalyse gebaseerde aanpak voor
levensmiddelen
Bij dit geïntegreerde project gaat het erom hoe het vertrouwen van de
consument in consumentenbescherming en risicoanalyse kan worden
hersteld en versterkt. Het voorgenomen onderzoek is gericht op
verbetering van de huidige werkwijzen voor risicoanalyse met
betrekking tot levensmiddelen die worden geproduceerd met behulp van
verschillende kweek- en productiemethoden waarbij gebruik wordt
gemaakt van systemen die veel dan wel weinig productiemiddelen vergen.
De onderzoeksactiviteiten zullen ertoe leiden dat nieuwe, effectieve
procedures voor risicoanalyse worden ontworpen die worden ondersteund
door nieuwe wetenschappelijke beoordelingsmethoden, worden ingebed in
een brede analyse van de maatschappelijke, financiële en economische
gevolgen en in hoge mate worden gekenmerkt door doorzichtigheid, een
actieve betrokkenheid van het publiek en betere risicocommunicatie.
Coördinator: dr. Harry Kuiper, RIKILT - Instituut voor
Voedselveiligheid, Wageningen UR, NL
Budget*: totale kosten 14,5 miljoen euro, geplande EU-bijdrage : circa
11,4 miljoen euro.
Consortium*: Bij dit project zijn 32 partners uit 17 landen betrokken
NuGO: European Nutrigenomics Organisation koppeling van genomica,
voeding en gezondheid
Dit topnetwerk stelt zich tot doel de nutritionele genomica in Europa
te integreren en te ontwikkelen. Het onderzoek op het gebied van
voeding en gezondheid wordt toegespitst op ziektepreventie door
optimalisering en handhaving van de homeostase in de cellen, de
weefsels, de organen en het lichaam als geheel. Dit vergt inzicht in,
en uiteindelijk het reguleren van, allerlei met nutriënten verband
houdende interacties op het niveau van genen, eiwitten en het
metabolisme. Dankzij dit project zal het voedingsonderzoek zijn
volledige complementaire bijdrage kunnen leveren aan de biomedische en
farmacologische onderzoeksactiviteiten die momenteel met gebruikmaking
van genomica worden ontplooid voor de ontwikkeling van curatieve
therapieën. Een hoofddoel van het netwerk zal zijn zich op het gebied
van de bio-informatica betreffende voeding en gezondheid toe te leggen
op ontwikkelingsactiviteiten en de opslag en benutting van gegevens,
een en ander ten behoeve van de Europese voedingsonderzoekers en van
de samenleving als geheel.
Coördinator: dr. Ben van Ommen, Centre for Human Nutrigenomics,
Wageningen UR, NL
Budget*: geplande EU-bijdrage: circa 17,3 miljoen euro
Consortium*: Bij dit project zijn 22 partners uit 10 landen betrokken
WELFARE QUALITY: Integratie van het dierenwelzijn in de
voedselkwaliteitsketen: van publieke bezorgdheid naar
welzijnsverbetering en transparantie op het gebied van kwaliteit
Bij dit geïntegreerde project wordt beoogd het dierenwelzijn te
bevorderen om de voedselkwaliteit te verbeteren en belangrijk daarbij
is dat bijzondere aandacht aan de "van boer tot bord"-aanpak wordt
besteed door het opzetten van een krachtige dialoog tussen samenleving
en wetenschap. In dit verband zullen passende, niet te ingewikkelde
methodologieën voor de beoordeling van het dierenwelzijn op de
landbouwbedrijven worden ontwikkeld samen met voorlichtingskaders en
een aantal gerichte welzijnsverbeteringen die hoge prioriteit hebben.
Het project brengt tal van belangrijke Europese spelers samen in een
goed gestructureerd project dat Europa een echte mogelijkheid biedt om
zijn leidende positie op het gebied van het onderzoek naar het welzijn
van landbouwhuisdieren te verstevigen.
Coördinator: dr. Harry Blokhuis, Animal Sciences Group, Wageningen UR,
NL
Budget*: geplande EU-bijdrage : 14,4 miljoen euro, totale kosten :
circa 20 miljoen euro
Consortium*: Bij dit project zijn 43 partners uit 14 landen betrokken.
*Opmerking: Momenteel worden de onderhandelingen over de contracten
afgerond, wat betekent dat mogelijk nog niet alle aspecten van de
projecten definief zijn geregeld.
European Commission