Socialistische Partij
Kijkwijzer zal een aardig debat opleveren
U kent ze ongetwijfeld: de icoontjes op televisie die ons vertellen
met wat voor soort programma we te maken hebben. Zo staat het vuistje
voor geweld, het spinnetje voor angst en de voetjes voor sex. Voordat
de kijkwijzer in werking trad, is eerst een behoorlijke politieke
strijd gevoerd. Binnenkort wordt de kijkwijzer in de Tweede-Kamer
geëvalueerd, en ik voorspel u dat dit opnieuw tot een aardig debat zal
leiden.
Fenna Vergeer
Vóór de kijkwijzer was er de filmkeuring. Dit overheidsinstituut
regelde de wettelijke minimumleeftijd voor bioscoopfilms. In de jaren
negentig, onder de kabinetten Kok, ontstond echter de roep om
aanpassing. De filmkeuring zou te betuttelend zijn en men vond dat de
branche voortaan zélf moest kunnen adviseren over het media-aanbod.
Daarom is in 2001 onder staatssecretaris Van der Ploeg het Nederlands
Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (Nicam)
opgericht. Dit vanuit de mediabranche opgerichte instituut regelt niet
alleen de classificatie van films, maar ook dat van TV-programma's,
computerspelletjes en videofilms.
De uitbreiding van films naar andere media werd alom geprezen, maar
het feit dat het Nicam uitgaat van zelfregulering, is nog steeds
politiek omstreden. Tegenstanders zeggen namelijk dat dit een slager
is die zijn eigen worst keurt. De voorzitter van het Nicam, oud-PvdA
minister Hedy d'Ancona, vindt dat geen probleem, want als een slager
slechte worst verkoopt, dan weten klanten snel genoeg een andere
slager te vinden. Maar dat is geen goede vergelijking, want als een
klant ontevreden is over de classificaties van de kijkwijzer, dan kan
hij niet naar een andere kijkwijzer even verderop.
Daarom is een centrale vraag bij het Kamerdebat of de kijkwijzer naar
tevredenheid werkt. Toch ben ik bang dat die vraag tot een
onvruchtbare welles-nietes discussie zal leiden. Veel mensen zijn
tevreden met de icoontjes die zij als nuttige informatie ervaren.
Anderen vinden de classificaties echter onzorgvuldig. Zij wijzen op
inconsequente adviezen en op classificaties die aantoonbaar lichter
zijn dan in het buitenland. Die discussie is onvruchtbaar zolang het
systeem uitgaat van zelfregulering: uitsluitend de brancheorganisatie
bepaalt immers de classificatie, er zijn geen objectieve criteria en
er is ook geen second opinion mogelijk.
Om een eind te maken aan het monopoly van de kijkwijzer, pleiten
enkele ouderorganisaties voor de oprichting van een media
expertisecentrum. Dit centrum zou naast het Nicam desgevraagd adviezen
en voorlichting kunnen geven over het aanbod op televisie. Bij veel
ouders bestaat behoefte aan voorlichting over een goede omgang met het
overweldigende media aanbod. Ook kan het centrum kijkers begeleiden
als zij een klacht willen indienen, iets waar veel mensen nog steeds
niet goed van op de hoogte zijn.
Het lijkt mij alleszins redelijk als er naast de kijkwijzer een andere
organisatie komt die niet vanuit de branche is opgericht. Enkele jaren
geleden is dat voorstel ook al in de Kamer gedaan, maar toen haalde
het op enkele stemmen na geen meerderheid. Dat kan echter veranderen,
zeker als er in de tussentijd allerlei heftige gebeurtenissen
plaatsvinden waardoor veel mensen afstand nemen van de
vrijblijvendheid die zo kenmerkend was voor de jaren negentig.
Friesch Dagblad, 28 januari 2004