Wageningen Universiteit

Persbericht Wageningen Universiteit: 12 februari 2004, nr. 021

Embargo tot 12 februari 20.00 uur

Toolbox van vlinderbloemigen voor stikstofsymbiose gekloneerd

Onderzoekers van Wageningen Universiteit hebben samen met een Franse onderzoeksgroep de set genen gekloneerd die er voor zorgt dat vlinderbloemige planten, zoals erwt, soja en klaver, samen met Rhizobium-bacteriën stikstofbindende wortelknolletjes vormt. Ze publiceren hun bevindingen in Science Express van 12 februari, de internetversie van Science.

De klonering van de toolbox van vlinderbloemige planten die de wortelknolsymbiose met Rhizobium mogelijk maakt, creëert nieuwe mogelijkheden om te toetsen of deze duurzame wijze van stikstofbinding overgedragen kan worden naar andere gewassen.

Rhizobium-bacteriën en vlinderbloemigen zijn samen in staat tot een symbiose die leidt tot de vorming van stikstofbindende wortelknolletjes. Dit is het belangrijkste biologische proces waarbij stikstof uit de lucht omgezet wordt in een vorm die te gebruiken is door de gastheerplant. Daarmee komt stikstof uit de lucht beschikbaar voor alle levende organismen, inclusief de mens. De gastheerplant wordt aangezet tot de vorming van deze wortelknollen door specifieke signaalmoleculen van de bacterie, de zogenaamde Nod-factoren.

Alleen vlinderbloemige planten zijn in staat om deze stikstofbindende wortelknollen te vormen. Onderzoekers gingen ervan uit dat een dergelijke eigenschap gebaseerd zou zijn op een grote groep van genen die uniek is voor deze plantenfamilie. Het blijkt echter dat een zeer kleine groep van genen specifiek bij de symbiose betrokken is. Deze set genen regelt het aanschakelen van processen die sterk lijken op processen die in alle planten voorkomen. Deze kleine groep van symbiose-genen is nu gekloneerd.

In Science Express van 12 februari verschijnen twee artikelen over dit onderwerp, waarvan er een het resultaat is van een samenwerking tussen een Franse team en de onderzoekers dr.ir. René Geurts and prof.dr. Ton Bisseling van het Laboratorium voor Moleculaire biologie van Wageningen Universiteit. De Wageningse onderzoekers publiceerden een paar maanden eerder, eveneens in Science, de klonering van een ander symbiose-gen dat codeert voor het planteiwit dat de bacteriële Nod-factor herkent.