Waterschappen herkennen zich in standpunt Kabinet waterbeheer
13 februari 2004
De Nederlandse waterschappen kunnen zich over het algemeen goed vinden
in het standpunt van het kabinet over de bekostiging van het
waterbeheer. De brief van het kabinet aan de Tweede Kamer naar
aanleiding van het Interdepartementaal Beleids Onderzoek (IBO) over
dit onderwerp sluit aan bij bestaande ontwikkelingen in het algemeen
alsmede bij voorstellen van de waterschappen in het bijzonder.
De Unie van Waterschappen, de overkoepelende organisatie van alle 37
Nederlandse waterschappen, heeft dit meegedeeld in reactie op
voornoemd kabinetsstandpunt. De Unie is gaarne bereid tot constructief
overleg met Rijk, provincies en gemeenten over de uitwerking van in de
kabinetsbrief genoemde voorstellen.
De waterschappen onderschrijven het uitgangspunt van het kabinet dat
het waterbeheer in ons land de komende tientallen jaren grote
investeringen (tientallen miljarden euro's) vraagt: maatregelen tegen
wateroverlast, vervanging riolering, grondwater, regenwater in
stedelijke gebieden. De burger heeft daarbij recht op waar voor zijn
geld. Daar hoort een zo transparant en eenvoudig mogelijke
bekostigingsstructuur bij.
De waterschappen zijn verheugd dat het kabinet vasthoudt aan het
huidige functionele bestuur van de waterschappen alsmede hun eigen
financieringssysteem. De gewenste moderniseringen op dit gebied zijn
deels al onderwerp van gesprek of in gang gezet. De keuze voor het
waterschap sluit ook goed aan bij de grote wateropgaven de komende
jaren: waterbeleid 21e eeuw (inclusief uitvoering Nationaal
Bestuursakkoord Water) en de implementatie van de Europese
Kaderrichtlijn Water.
Waterketen
De IBO-werkgroep, waarin de waterschappen waren vertegenwoordigd,
concludeert net als het kabinet, dat de huidige
financieringsstructuren van het waterbeheer complex zijn en weinig
doorzichtig. Het kan eenvoudiger. De waterschappen hebben begrip voor
deze zienswijze en zijn deels al doende met verbeteringen.
Ten aanzien van het onderscheid tussen waterketen (drinkwater,
afvalwater, waterzuivering) en watersysteem (oppervlaktewater,
grondwater, afvoer neerslag) waarschuwt de Unie van Waterschappen voor
een al te rigide onderscheid. Tussen watersysteem en waterketen
bestaat veel verband: ze lopen op veel manieren in elkaar over.
Het kabinetsvoorstel om te komen tot één waterketennota voor de burger
(bestaande uit een vast en variabel deel, gebaseerd op de levering van
drinkwater; de burger weet waarvoor hij betaalt) is denkbaar maar de
uitwerking van deze gedachte vormt een ingewikkelde materie, die nog
veel tijd en overleg zal vergen.
De vorming van waterketenbedrijven is voor de waterschappen geen
uitgemaakte zaak. Benadrukt wordt dat hier de belangrijkste winst is
te halen uit verdergaande samenwerking tussen gemeenten en
waterschappen in de afvalwaterketen (riolering, zuivering). Door
waterschappen en gemeenten zijn al veel initiatieven genomen, die tot
vergaande besparingen hebben geleid.
Watersysteem
Binnen de IBO-werkgroep bestond verdeeldheid over de bekostiging van
het watersysteem. Verschillende varianten lagen voor, waaronder enkele
centralistische opties. De werkgroep kwam op dit punt niet tot
overeenstemming.
De regionale (gedecentraliseerde) variant, waarvoor het kabinet thans
heeft gekozen, betekent in grote mate een voortzetting van de huidige
situatie. De waterschappen houden in deze optie ook hun eigen
financiering. Dat stelt de waterschappen volgens het kabinet in staat
om hun wateropgaven slagvaardig en effectief re verwezenlijken. De
waterschappen stemmen uiteraard in met deze lijn.
Bestuurssamenstelling, lijstenstelsel
De Waterschappen steunen het voorstel van het kabinet om de aparte
categorie gebouwd te schrappen, omdat deze categorie al is
vertegenwoordigd via de ingezetenen. Het kabinetsstandpunt hierover
is ook in lijn met eigen voorstellen hieromtrent van de Unie van
Waterschappen. De verdwijning van genoemde categorie bevordert de
transparantie en past ook beter bij de huidige, maatschappelijke
realiteit.
Het voorstel van het kabinet om bij waterschapsverkiezingen voortaan
het personenstelsel te vervangen door een lijstenstelsel sluit aan bij
eerder geventileerde opvattingen van de Unie van Waterschappen.
Voorstellen daartoe werden al twee jaar geleden aan het kabinet
gedaan.
Het kabinet toont zich er tot slot voorstander van om alle
waterschapsverkiezingen op één dag of in één en dezelfde periode te
organiseren. Binnen de Unie van Waterschappen is al een dergelijk
besluit in voorbereiding. Landelijke waterschapsverkiezingen zouden
eerst in 2008 kunnen plaatsvinden.
De Unie van Waterschappen vertrouwt erop dat het kabinet er thans ook
alles aan gelegen is om zo spoedige mogelijk het benodigde wettelijk
kader te creëren voor alle genoemde veranderingen.
Waterschap Groot Salland