IP/04/201
Brussel, 13 februari 2004
EU-onderzoek: het potentieel van tomaten
Bij recent EU-onderzoek is ontdekt dat tomatenafval een onaangesproken
bron van voedingswaarde vormt en worden voorstellen gedaan om dit
potentieel optimaal te benutten. In plaats van het overschot aan
tomaten te gebruiken als diervoeder of het gewoon weg te gooien, wordt
met het EU-TOM(aat)-project gesuggereerd het tomatenafval als een
natuurlijk voedseladditief te gebruiken. Elk jaar worden, alleen in
Europa, ongeveer 4 miljoen ton bijproducten van tomaten weggegooid.
Dit afval, in het bijzonder de zaden, zijn een uitstekende bron van
nutriëntrijke stoffen zoals carotenoïden, eiwitten, suikers, vezels en
oliën. Het TOM(ato)-project zal ertoe bijdragen tomatenoverschotten op
een schonere en goedkopere manier te verwerken, zonder gebruik te
maken van chemicaliën om kostbare nutriënten te extraheren, en de
totale hoeveelheid afvalstoffen te beperken. Voor dit
tweejarenproject, dat in mei vorig jaar van start ging, heeft de
Europese Unie 425 000 euro uitgetrokken als bijdrage in de totale
kosten van meer dan 861.000 euro. Aan het project wordt deelgenomen
door tien partners uit Nederland, Spanje, Duitsland, Ierland en
Portugal. De eindresultaten worden in april volgend jaar verwacht.
"We kennen de voedingswaarde van tomaten reeds lang", zegt Europees
Onderzoekscommissaris Philippe Busquin. "Nu, met het TOM-project,
beogen we het potentieel van deze sappige vrucht optimaal te
gebruiken. Elk jaar worden miljoenen tonnen tomaten vernietigd en
worden grote hoeveelheden bijproducten van tomaten als afval verwerkt.
In plaats van dit materiaal gewoon weg te gooien kunnen alle Europese
burgers nu profiteren van allerlei alternatieve gebruiksvormen. Dit is
een voorbeeld van hoe technologie kan bijdragen om de levenskwaliteit
van de Europese burgers te verhogen en hoe duurzame ontwikkeling kan
worden gerealiseerd."
Beter gebruik maken van de voedingsproducten van Europa
Tomaten zijn rijk aan allerhande nutriënten. Maar een groot percentage
van deze gezonde vrucht belandt bij het afval of wordt als diervoeder
gebruikt. Een consortium van Europese onderzoekorganisaties, gesteund
door de Europese Unie, streeft ernaar dit tomatenresidu beter te
gebruiken als natuurlijke levensmiddelen additieven.
Geen afval, geen gebrek
In Europa worden elk jaar ongeveer 8,5 miljoen ton tomaten geteeld.
Nagenoeg 18% (1,5 miljoen ton) wordt rechtstreeks aan de consumenten
verkocht en de rest wordt verwerkt in voedingsmiddelen, zoals ketchup,
pastasaus en conserven. Bij de verwerking blijft evenwel tot 40% van
de grondstof over als afval, hoofdzakelijk schillen en zaden.
Bij de afvalproducten is vooral de olie van waarde wegens het gehalte
aan onverzadigde vetzuren, aldus het Spaans onderzoekscentrum AZTI,
dat samen met tien andere partners uit Nederland, Duitsland, Ierland
en Portugal, deelneemt aan TOM.
Voedingsgeheimen
Het belangrijkste doel van het project is uit de industriële
overschotten van de tomatenverwerkende industrie nieuwe
voedingsadditieven en -extracten te ontwikkelen. Vóór het residu kan
worden omgezet in een hoogwaardig voedingsproduct dat geschikt is voor
gebruik in gezonde levensmiddelen, hebben de wetenschappers manieren
gevonden om, na de eerste verwerking, onzuiverheden uit de tomatenbrij
te verwijderen. Meestal worden hiervoor solventen gebruikt, maar zij
zijn meestal minder efficiënt en laten chemische sporen achter.
Opruimen van afvalstoffen
De TOM-onderzoekers verwachten dat zij bij gebruik van een tweeledig
zuiveringsproces een veel zuiverder samengesteld extract kunnen
produceren. Eerst verkrijgen zij een ruw extract, met gebruik van een
conventionele, maar vanuit milieuoogpunt zuivere methode, die erin
bestaat het tomatenresidu met water en superkritisch CO2 te wassen.
Daarna gebruiken zij "affiniteitschromatografie" om de kwaliteit van
het extract tot 98% zuiverheid te verhogen.
Verbetering van de productiviteit
Het procédé moet zowel een nieuw, nutriëntenrijk voedingssupplement
opleveren als het volume residuen dat door de tomatenverwerkende
industrie wordt geproduceerd tot 30% verminderen.
Informatie over het TOM-project, dat door Dr. Peter Sijmons van de
Nederlandse biotechonderneming CatchMabs (info@catchmabs.com) wordt
gecoördineerd, is te vinden op de volgende websites:
http://www.ttz-bremerhaven.de/english/bilb/tom/home.html
http://dbs.cordis.lu/cordis-cgi/srchidadb?ACTION=D&SESSION=261532004-1
-27&DOC=209&TBL=EN_PROJ&RCN=EP_RCN:69033&CALLER=EISIMPLE_EN_PROJ
Meer informatie over de thematische prioriteit "Voedselkwaliteit en
-veiligheid" in KP6 is ook te vinden op de volgende website:
http://www.cordis.lu/food/home.html
European Commission