Persbericht
Veelplegers in kaart gebracht
19 februari 2004
Een harde kern van 6.000 zeer hoog frequente veelplegers is goed voor
zo'n 10% van alle strafzaken. Zij zijn meer dan 10 keer in 5 jaar tijd
met justitie in aanraking geweest, veelal voor vermogensdelicten (75
%). Dat blijkt uit het onderzoek 'Bekenden van Justitie' van het
Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het
ministerie van Justitie dat vanmiddag in Amsterdam tijdens een congres
over veelplegers is gepresenteerd. Het WODC-onderzoek onderscheidt
daarnaast een groep hoogfrequente veelplegers van ruim 19.000. Deze
groep is verantwoordelijk voor 12% van de strafzaken. Daarnaast maakt
het onderzoek melding van 33.000 laagfrequente veelplegers. Dit zijn
alle delinquenten die in de onderzoeksperiode van vijf jaar 3 of 4
keer met justitie in aanraking zijn gekomen.
Vooral de harde kern van 6000 zeer actieve veelplegers zorgt voor veel
overlast en voor gevoelens van onveiligheid op straat. Het Kabinet
kondigde in de nota 'Naar een veiliger samenleving' al aan een
reductie van de criminaliteit en overlast te weeg te willen brengen
van uiteindelijk 20% tot 25%. De intensieve aanpak van de harde kern
veelplegers is hier onderdeel van. Ook het Veiligheidsprogramma
rekende met een groep van zo'n 6000 zeer actieve veelplegers. Dat
getal was toen gebaseerd op politiegegevens en kwam uit het
Herkenningsdienst Systeem (HKS). Het WODC-rapport vormt hierop een
aanvulling. Het is een meerjarig onderzoek en heeft betrekking op
justitiegegevens: daders die bij justitie bekend zijn.
Persoonsgerichte aanpak
De hoofdlijnen van het veelplegersbeleid zijn uiteengezet in de
beleidsbrief 'Naar een veiliger samenleving'. Onderdeel van het
veelplegersbeleid is de persoonsgerichte aanpak. Dat betekent
informatie-uitwisseling en de inzet van diagnose-instrumenten waarmee
het totale criminele verleden en gedragspatroon van de veelpleger in
kaart wordt gebracht. De persoonskenmerken en het criminele verleden
bepalen de sanctie en de wijze van tenuitvoerlegging. Uit ervaringen
in het buitenland, Canada en Engeland, blijkt dat de persoonsgericht
aanpak werkt.
Bij de veelplegersaanpak hoort ook het voor langere tijd insluiten van
veelplegers, waar mogelijk in combinatie met behandeling of
reintegratietrajecten. Vorig jaar stuurde minister Donner hiertoe het
wetsvoorstel ISD (plaatsing in een inrichting voor stelselmatige
daders), dat een langere vrijheidsbeneming voor veelplegers - maximaal
twee jaar - mogelijk maakt naar de Kamer. Het wetsvoorstel is
inmiddels aangenomen door de Tweede Kamer. Voor de uitvoering van het
wetsvoorstel worden 1000 plaatsen extra gecreëerd. Daarvan zijn 144
zogenaamde SOV-plaatsen, bestemd voor de verslaafde veelplegers. Deze
SOV-plaatsen komen bovenop de al bestaande 291 SOV-plaatsen. Daarnaast
worden veelplegers ook geplaatst in de zogenoemde reguliere cellen.
Vermogensdelicten
Het WODC-onderzoek omvat een periode van 5 jaar, van 1997 tot en met
2001. Dit levert een groep op van ruim 626 duizend daders met in
totaal meer dan één miljoen strafzaken die met een sanctie zijn
afgedaan. Uit het onderzoek blijkt dat veelplegers aanzienlijk jonger
zijn dan incidentele daders wanneer zij hun eerste delict plegen.
Verder zijn zij in verhouding vaker geboren buiten Nederland en plegen
zij meer vermogensdelicten. Zij krijgen vaak een vrijheidsstraf
opgelegd, die wel gemiddeld kort duurt. Iets minder vaak krijgen zij
taakstraffen en boetes.
WODC-Recidivemonitor
De gegevens voor dit onderzoek haalt het WODC uit de
WODC-Recidivemonitor. Dit is een langlopende monitor waarin
gestandaardiseerde metingen worden verricht onder verschillende
groepen justitiabelen. Hierdoor kan een beeld worden verkregen van de
effecten van strafrechtelijke interventies en het verloop van
criminele carrières. De gegevens die het WODC ter beschikking krijgt
voor wetenschappelijk onderzoek, zijn volledig geanonimiseerd.
Het rapport Bekenden van Justitie - Een verkennend onderzoek naar de
'veelplegers' in de populatie van vervolgde daders van B.S.J. Wartna
en N. Tollenaar staat op www.wodc.nl
Ministerie van Justitie