Nieuws
19 feb 2004 - Inbreng Eric Balemans AO
Voortgangsrapportage Leerlinggebonden Financiering
De leerlinggebondenfinanciering (LGF), waarmee kinderen met diverse
problemen en handicaps, hun schoolcarrière kunnen beginnen en voortzetten
in het reguliere onderwijs is een goede zaak. De Wet LGF is op 1 augustus
2003 van kracht geworden. En dan begint het eigenlijk pas: de uitvoering
in de praktijk. Daar gaat het om. Dan moet een wet zijn bestaansrecht
bewijzen. De wet is er niet voor de wet, maar voor de mensen. En als
blijkt dat bij de uitvoering gestuit wordt op problemen en negatieve
effecten dan moet er bijgestuurd worden. Voor de VVD staat het kind
centraal en het zijn de kinderen die onder andere met behulp van deze wet
hun talenten, kennis en vaardigheden zo maximaal mogelijk moeten kunnen
ontwikkelen.
En de vraag is of dat ook werkelijk in de praktijk lukt. Mijn fractie
heeft daar ernstige twijfels over. En het kan niet zo zijn dat kinderen
met een gebrek of handicap het kind van de rekening worden.
Het is goed dat de Kamer vandaag praat over niet alleen de LGF van OCW
maar ook het Persoon Gebonden Budget (PGB) dat van VWS komt. Inmiddels
hebben ook vele organisaties, ouders en uitvoerders van de wet zich
nadrukkelijk geroerd. De boodschap is steeds: Goed dat de wet er is maar
in de uitvoering lopen we vast. Laat ik een aantal concrete zaken noemen:
Scholen weigeren kinderen met gebrek
Ouders hebben de keuze hun kind in te schrijven bij een reguliere school
De vraag is niet of een school een kind met een indicatie (wat een
vreselijk klinisch woord trouwens) mag weigeren. Het gebeurt gewoon. Dat
een school aan ouders vertelt dat hun kind niet welkom is omdat ze het
niet aandurven, vind ik ronduit stuitend. Wat gaat de minister daaraan
doen? Is het niet het beleid van de minister om zoveel mogelijk kinderen
met een handicap of beperking binnen het reguliere onderwijs een plaats
te kunnen geven?
Scholen bezitten niet voldoende deskundigheid
In de brief van 19 december 2003 gaat de minister in op individuele
gevallen. Voor 150 kinderen (waar onder 96 met een stoornis in het
autistische spectrum en 26 hoogbegaafden) is geen oplossing gevonden voor
hun schoolproblemen. De ouders geven aan dat het de scholen ontbreekt aan
deskundigheid om deze kinderen op de juiste wijze op te vangen en te
ondersteunen. En dan stelt de minister vervolgens: "Om dit probleem op te
lossen zijn binnen scholen meer structurele activiteiten nodig op het
terrein van de deskundigheidsbevordering van leerkrachten en scholen."
De enkele constatering dat er meer structurele activiteiten nodig zijn is
wel heel erg mager. Wat is de minister nu concreet aan het doen om er
voor te zorgen dat die kinderen goed terecht komen? Spreekt zij scholen
aan op hun verantwoordelijkheid om alle kinderen de mogelijkheid te
bieden om binnen het reguliere onderwijs een plaats te krijgen? Betekent
dit dat die kinderen pas op termijn worden geholpen en het nu zonder de
noodzakelijke begeleiding moeten stellen? Is dan niet het gevaar wel heel
groot dat deze kinderen gedemotiveerd raken, slechte resultaten boeken en
depressief of ander probleemgedrag gaan vertonen? En raken we dan niet
nog verder van huis? Kan hier het amendement dat ik ingediend heb bij de
begrotingsbehandeling dat ¤ 5 miljoen vrijmaakt voor 2004 niet uitkomst
bieden?
Herindicatie loopt vast
Doordat er enerzijds aanloop problemen zijn en deels enorme aantallen
dossiers wachten op herindicatie loopt het werk vast. In de brief van 19
december 2003 schetst de minister de problemen die het LCTI (Landelijke
Commissie Toezicht Indicatiestelling) de problemen die zij ondervindt en
de voorgestelde oplossingen. Hoe eerder die oplossingen worden
doorgevoerd hoe beter, als maar voorkomen wordt dat door bureaucratie en
ophoping van dossiers de leerlingen het kind van de rekening worden. Kan
de minister aangeven wat sinds 19 december 2003 de stand van zaken is? Is
er al sprake van nadrukkelijke verbeteringen?
Dat er landelijke indicatie criteria zijn vastgesteld schept
duidelijkheid. Maar het kan ook betekenen dat leerlingen buiten de boot
vallen omdat ze wel in de oude hokjes pasten maar niet in de nieuwe. Al
te rigide clusterindeling betekent dat kinderen of in het verkeerde
cluster terecht komen of helemaal tussen wal en schip raken. Heeft de
minister een beeld om hoeveel leerlingen het hier mogelijk gaat? En wordt
er in afwijking van de landelijke indicatie criteria een
hardheidsclausule toegepast op basis van adviezen van bijvoorbeeld derden
zoals huisartsen of deskundigen, die veelal de kinderen zelf kennen en
weten wat het beste voor het kind zou zijn? Graag een reactie van de
minister op dit punt.
Samenwerking OCW en VWS: een ramp
Bij de VVD fractie bestaat zeer grote zorg over de wijze waarop de
nationale overheden met elkaar communiceren. Ik doel daarbij op de
ogenschijnlijke stammenstrijd tussen OCW en VWS.
Daarbij heb ik minder twijfel over de inzet van OCW, maar wel
nadrukkelijk twijfel over die inzet van VWS. In de brief van 13 november
2003 stelt de staatssecretaris van VWS dat zij in overleg is met OCW over
de reikwijdte van de afbakening van de onderwijswetgeving en de AWBZ. Tot
1 augustus 2004 geldt een gedragslijn als overgangsmaatregel. Vervolgens
stelt de brief dat het uitgangspunt van deze gedragslijn is dat enerzijds
bestaande PGB-houders niet gedupeerd worden en anderzijds de kosten van
deze gedragslijn beheersbaar blijven. Dat zijn mooie maar gevaarlijk
verhullende woorden. In gewone taal betekent het beleid van de
staatssecretaris van VWS simpelweg dat per 1 augustus 2004 het PGB van
VWS niet meer gebruikt mag worden binnen het onderwijs. Want zo lijkt de
redenering als het binnen onderwijs gebruikt wordt is het een probleem
van OCW en niet meer van VWS.
Weet u wat dat betekent?
Dat een kind dat zorg en begeleiding nodig heeft en waar het PGB voor
beschikbaar is door de verzorger vanaf het opstaan 's morgens vroeg zorg
krijgt tot dat ze bij het hek van het schoolplein komen. En op het moment
dat het kind door het hek gaat, moet de verzorger zeggen: sorry, ik mag
niet mee naar binnen zoek het je maar uit want PGB mag niet binnen
onderwijs. Hoe legt de staatssecretaris dat uit aan dat kind met die
beperking of handicap? Is dat niet een beetje teveel Haagse millimeter
democratie? U gaat mij toch niet vertellen dat dit moet kunnen, omdat er
nu eenmaal scheidslijnen zijn tussen de burelen van VWS en OCW.
Weet u wat het ook betekent?
Dat al die kinderen die met de combinatie PGB en LGF nu wel een
schoolcarrière kunnen opbouwen in het reguliere onderwijs dat vanaf 1
augustus 2004 niet meer kunnen en allemaal het speciaal onderwijs in
worden gejaagd. Er is absoluut niets mis met speciaal onderwijs, maar een
ding is wel duidelijk dat zal een veelvoud gaan kosten van wat het nu
kost om gewoon PGB ook te gebruiken binnen het onderwijs. Of zegt de
staatssecretaris dan ook doodleuk dat valt onder OCW en is niet het
probleem van VWS? Wanneer gaan we eens over de eigen schutting heen
kijken?
De VVD wil op korte termijn duidelijkheid over de afspraken die VWS en
OCW maken over de toepassing van PGB binnen het onderwijs. Ik vraag de
regering om hier vandaag toe te zeggen om vóór 15 maart de Kamer te
informeren over de uitkomst van Uw overleg en de gevolgen voor de inzet
van het PGB binnen het onderwijs met ingang van het nieuwe schooljaar
2004-2005. Dan kan de Kamer kort daarna met U debatteren. De VVD wil niet
zien gebeuren dat ouders de dag voor de zomervakantie te horen gaan
krijgen dat het allemaal afgelopen is voor hun kind en dat ze maar even
op zoek moeten naar een nieuwe school. Een prettige vakantie wordt dat.
Dat kun je de ouders maar vooral de kinderen niet aandoen. Dat moet dus
niet gebeuren.
Conclusies
Tot slot verwacht ik van de bewindslieden op dit dossier daadkracht,
duidelijkheid en verantwoordelijkheidsbesef. Zorg, dat gebeurt wat het
beste is voor de kinderen. Ik geef U als hint mee dat de VVD vindt dat
PGB ook na 1 augustus 2004 gewoon binnen het onderwijs ingezet moet
blijven worden. De prioriteit ligt bij de kinderen met een beperking of
handicap en niet bij Haags geneuzel over regeltjes en het eigen straatje.
Vooral VWS kan zich dat wat mijn fractie betreft aantrekken.
VVD