S.M.O.

Vergrijzing van Europa biedt ook kansen

Vergrijzing wordt doorgaans gezien als een bedreiging. Voor de economie, de sociale zekerheid en zelfs voor de verzorgingsstaat in zijn algemeenheid. Vergrijzing heeft echter ook positieve aspecten. Bijvoorbeeld het feit dat mensen langer in gezondheid leven en ook langer actief kunnen zijn op de arbeidsmarkt. Of dat het aantal consumenten dat zowel over vrije tijd als over een bovenmodale koopkracht beschikt groter wordt. Vergrijzing is dan ook een ontwikkeling die zowel bedreigingen als kansen in zich draagt. Dat is de hoofdboodschap van het vandaag gepubliceerde boek Vergrijzing als uitdaging. Kansen en bedreigingen van een vergrijzende Europese bevolking. De publicatie is verschenen bij de Stichting Maatschappij en Onderneming (SMO) en bevat bijdragen van Prof. Dr. C van Ewijk van het Centraal Planbureau, Prof E. de Gier van het SISWO/Instituut voor Maatschappijwetenschappen, Dr. E. van Imhoff van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut en Drs. R. Hielkema van strategisch marktonderzoekbureau Trendbox.

Prof C. van Ewijk benadrukt dat vergrijzing weliswaar een serieus probleem is, waarvan de economische gevolgen groot kunnen zijn, maar dat het probleem niettemin hanteerbaar is. Belangrijk is dat de focus op het financieringstekort en de staatschuld in Europese verdragen op het gebied van overheidsfinanciën plaatsmaakt voor een Europese financiële politiek gericht op houdbaarheid. Van Ewijk bepleit dan ook een nieuw verdrag van Maastricht, met houdbaarheid als centraal thema.
Prof E. de Gier plaatst vergrijzing in de context van de geleidelijke transformatie van de Europese Unie als verzameling van passieve verzorgingsstaten naar samenwerkende actieve welvaartsstaten. Door deze transitie verwacht hij een verdergaande privatisering van de oudedagsvoorzieningen. En dat zal volgens De Gier ten koste gaan van de sociale inkomensgelijkheid. Dr. E van Imhoff gaat in zijn bijdrage in op het belang van het vergroten van de arbeidsparticipatie van ouderen. Andere oplossingen om de negatieve gevolgen van vergrijzing op te vangen, zoals een pro-natalistisch gezinsbeleid of een voortvarend immigratiebeleid, bieden namelijk niet of nauwelijks soelaas. Maar al wordt deze analyse door de meeste beleidsmakers gedeeld, het blijkt volgens Van Imhoff toch moeilijk om de cultuur van vervroegde uittreding om te buigen.
Drs. R. Hielkema heeft tot slot de senioren als afnemers van producten en diensten als uitgangspunt van zijn bijdrage genomen. Dat senioren een aantrekkelijk doelgroep vormen, in getalsmatig opzicht maar vaak ook als het gaat om vrij besteedbaar inkomen, mag als bekend worden verondersteld. De nog geringe mate waarin deze doelgroep in communicatieplannen wordt meegenomen is daarom verbazingwekkend. Om ondernemingen te helpen deze koudwatervrees te overwinnen, schetst Hielkema een boeiend en verassend profiel van deze groep consumenten in verschillende Europese landen.

Vergrijzing als uitdaging. Kansen en bedreigingen van een vergrijzende Europese bevolking richt zich in principe tot het bedrijfsleven en maatschappelijke (overheids-)instanties, maar het boek is voor iedereen verkrijgbaar.