S.M.O.
Vergrijzing van Europa biedt ook kansen
Vergrijzing wordt doorgaans gezien als een bedreiging. Voor de
economie, de sociale zekerheid en zelfs voor de verzorgingsstaat in
zijn algemeenheid. Vergrijzing heeft echter ook positieve aspecten.
Bijvoorbeeld het feit dat mensen langer in gezondheid leven en ook
langer actief kunnen zijn op de arbeidsmarkt. Of dat het aantal
consumenten dat zowel over vrije tijd als over een bovenmodale
koopkracht beschikt groter wordt. Vergrijzing is dan ook een
ontwikkeling die zowel bedreigingen als kansen in zich draagt. Dat is
de hoofdboodschap van het vandaag gepubliceerde boek Vergrijzing als
uitdaging. Kansen en bedreigingen van een vergrijzende Europese
bevolking. De publicatie is verschenen bij de Stichting Maatschappij
en Onderneming (SMO) en bevat bijdragen van Prof. Dr. C van Ewijk van
het Centraal Planbureau, Prof E. de Gier van het SISWO/Instituut voor
Maatschappijwetenschappen, Dr. E. van Imhoff van het Nederlands
Interdisciplinair Demografisch Instituut en Drs. R. Hielkema van
strategisch marktonderzoekbureau Trendbox.
Prof C. van Ewijk benadrukt dat vergrijzing weliswaar een serieus
probleem is, waarvan de economische gevolgen groot kunnen zijn, maar
dat het probleem niettemin hanteerbaar is. Belangrijk is dat de focus
op het financieringstekort en de staatschuld in Europese verdragen op
het gebied van overheidsfinanciën plaatsmaakt voor een Europese
financiële politiek gericht op houdbaarheid. Van Ewijk bepleit dan ook
een nieuw verdrag van Maastricht, met houdbaarheid als centraal
thema.
Prof E. de Gier plaatst vergrijzing in de context van de geleidelijke
transformatie van de Europese Unie als verzameling van passieve
verzorgingsstaten naar samenwerkende actieve welvaartsstaten. Door
deze transitie verwacht hij een verdergaande privatisering van de
oudedagsvoorzieningen. En dat zal volgens De Gier ten koste gaan van
de sociale inkomensgelijkheid. Dr. E van Imhoff gaat in zijn bijdrage
in op het belang van het vergroten van de arbeidsparticipatie van
ouderen. Andere oplossingen om de negatieve gevolgen van vergrijzing
op te vangen, zoals een pro-natalistisch gezinsbeleid of een
voortvarend immigratiebeleid, bieden namelijk niet of nauwelijks
soelaas. Maar al wordt deze analyse door de meeste beleidsmakers
gedeeld, het blijkt volgens Van Imhoff toch moeilijk om de cultuur van
vervroegde uittreding om te buigen.
Drs. R. Hielkema heeft tot slot de senioren als afnemers van producten
en diensten als uitgangspunt van zijn bijdrage genomen. Dat senioren
een aantrekkelijk doelgroep vormen, in getalsmatig opzicht maar vaak
ook als het gaat om vrij besteedbaar inkomen, mag als bekend worden
verondersteld. De nog geringe mate waarin deze doelgroep in
communicatieplannen wordt meegenomen is daarom verbazingwekkend. Om
ondernemingen te helpen deze koudwatervrees te overwinnen, schetst
Hielkema een boeiend en verassend profiel van deze groep consumenten
in verschillende Europese landen.
Vergrijzing als uitdaging. Kansen en bedreigingen van een vergrijzende
Europese bevolking richt zich in principe tot het bedrijfsleven en
maatschappelijke (overheids-)instanties, maar het boek is voor
iedereen verkrijgbaar.