LENSINK VAN BERKEL COMM.
Mogelijke doorbraak in transplantie van insuline-eilandjes
Diabetes Fonds, JDRF en ZonMw financieren baanbrekend onderzoek
Mogelijke doorbraak in transplantatie van insuline-eilandjes
Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) ontwikkelt een nieuwe
methode om de transplantatie van eilandjes van Langerhans sterk te
verbeteren. Zo een ingreep kan patiënten met type 1 diabetes mogelijk
definitief genezen. Gezien het belang hiervan hebben het Diabetes
Fonds, ZonMw en de Amerikaanse diabetesorganisatie JDRF een
gezamenlijke subsidie van 900.000 euro toegekend.
Wereldwijd zijn er vele miljoenen mensen met type 1 diabetes. Bij deze
mensen produceert de alvleesklier geen insuline meer, omdat de
zogeheten eilandjes van Langerhans per ongeluk door het eigen
afweersysteem vernietigd zijn. Door deze auto-immuunziekte zijn mensen
met type 1 diabetes dagelijks en levenslang afhankelijk van
insuline-injecties. Deze injecties zijn nooit zo precies als de
afgifte van insuline bij mensen met een gezonde alvleesklier. Hierdoor
ontwikkelen veel diabetespatiënten op den duur complicaties in de
kleine bloedvaten van ogen, handen, voeten, hart en nieren. Vandaar
dat wordt gekeken naar een behandeling die deze mensen definitief van
hun diabetes kan genezen.
Onvoorspelbaar
Een van die oplossingen is het transplanteren van een alvleesklier.
Helaas is deze operatie zeer ingrijpend en complex en kan het lang
niet bij alle mensen met type 1 diabetes.
Technisch veel eenvoudiger en minder belastend is het transplanteren
van de eilandjes van Langerhans. Die eilandjes zitten in de
alvleesklier en produceren de gewenste insuline. De eilandjes worden
met enzymen losgeweekt uit de alvleesklier van een donor, vervolgens
via centrifugeren uit de alvleesklier gehaald en ten slotte bij de
patiënt geïnjecteerd. Het nadeel van de huidige methode is dat de
resultaten wisselend en onvoorspelbaar zijn. Veel eilandjes overleven
de transplantatie niet nadat ze uit de alvleesklier zijn
losgeweekt. Daardoor is de opbrengst van eilandjes doorgaans zo laag
dat materiaal van meerdere donoren noodzakelijk is. Dat is niet
wenselijk vanwege het grote tekort aan donoren en omdat zo een mengsel
de kans op afstoting vergroot.
Nieuwe methode
De Leidse onderzoekers hebben de opbrengst van het aantal eilandjes
uit één alvleesklier op verschillende onderdelen verbeterd. Zij
spoelen de alvleesklier eerst door met ijzeroxidekristalletjes. Deze
kristalletjes lopen vast in de kleinste bloedvaatjes in de eilandjes
van Langerhans. Daarop volgt het losweken door middel van enzymen.
Nieuw is dat er tijdens deze stap tevens een synthetisch eiwit wordt
toegevoegd. Dit bootst de werking van een eiwit na dat in de
alvleesklier via kleefmoleculen aan de eilandjes vastzit. Zonder dit
eiwit gaan die eilandjes dood. Zodra de enzymen de eilandjes losmaken
van het omliggende bindweefsel, waardoor ze ook van het overlevingswit
gescheiden worden, klampt het synthetische eiwit zich direct vast aan
de kleefmoleculen, waardoor de eilandjes nu wel overleven. Dankzij de
opgehoopte ijzeroxidekristallen zijn de eilandjes nu eenvoudig met een
magneet uit het mengsel te verwijderen. Uit eerder onderzoek van het
LUMC is gebleken dat de opbrengst van levende eilandjes zo hoog is,
dat met de alvleesklier van één donor kan worden volstaan.
Forse bijdrage
De grote vraag is of deze methode ook werkt bij mensen. Om dat te
onderzoeken, is veel geld nodig. Mede dankzij een forse bijdrage van
het Diabetes Fonds kunnen de onderzoekers nu laboratoriumproeven doen
met menselijke alvleesklieren die niet geschikt waren voor
transplantatie. Als blijkt dat de nieuwe strategie in het laboratorium
goed werkt, dan zouden misschien over vijf jaar de eerste patiënten
baat kunnen hebben bij deze verbeterde methode. Het Diabetes Fonds kan
dit onderzoek en andere onderzoeken financieren dankzij huidige en
toekomstige giften van donateurs en publiek.
---
--------
Extra informatie kunt u opvragen bij:
Diabetes Fonds
Linda Berger - afdeling PR & Voorlichting
Stationsplein 139
3818 LE Amersfoort
Tel: 033-4226522
l.berger@diabetesfonds.nl
Overige financiers van het onderzoek:
ZonMw team Wetenschap en InnovatieDr. Rob P.W. Heinsbroek
JDRF Juvenile Diabetes Research Foundation InternationalNew
YorkPeter Cleary
LUMCMarleen van t Oever- Bureau Communicatie
23 feb 04 15:05