Persbericht Universiteit Utrecht
Faculteit Wijsbegeerte
20 februari 2004
Paradoxaal
Een symposium vol tegenstrijdigheden
Met tegenstrijdigheden heeft iedereen wel eens te maken. Maar
tegenstrijdigheden, of paradoxen, die onoplosbaar lijken te zijn zorgen voor
problemen. Ook in de wetenschap. Tijdens 'Paradoxaal, een symposium over
paradoxen' worden een aantal van deze 'probleemgevallen' nader onder de loep
genomen. Hierbij passeren verschillende gebieden van de wetenschap de revue
waaronder logica, filosofie, taalwetenschap en natuurkunde. Het symposium
vindt plaats op woensdag 3 maart.
Energie
Een van de sprekers op het symposium is prof. dr. Dennis Dieks, hoogleraar
Wijsbegeerte en Grondslagen van de Natuurwetenschappen aan de Universiteit
Utrecht. Dieks gaat het hebben over supertaken in de natuurkunde. Het blijkt
mogelijk om binnen het kader van de klassieke mechanica merkwaardige
situaties te definiëren waarin oneindig veel processen binnen eindige tijd
worden afgesloten. Dit is tegenstrijdig met de wet van behoud van energie.
Deze wet zegt immers dat de hoeveelheid energie altijd gelijk is. Maar als
je zegt dat je een oneindige taak binnen een eindige tijd kunt vervullen,
dan moet er energie bijkomen. Dit klopt dus niet helemaal en dat is de
paradox waar Dieks het over heeft. Bovendien komen sommige van deze
supertaken in strijd met het determinisme. Het zijn paradoxale gevallen die
aanleiding geven tot amusante puzzels. Maar ze hebben ook een meer
fundamentele betekenis: ze leveren conceptuele instrumenten om de precieze
inhoud van natuurkundige theorieën af te bakenen.
Raadsel
In de lezing van drs. Geert Jonker, Aio bij de Utrechtse groep Intelligent
Systems, komt de paradox van Newcomb aan bod. Dit is een raadsel over een
buitenaards wezen, een mens, een spel, een voorspelling en een prijs, dat
uiteindelijk leidt tot de vraag: 'Wat zou je doen?'. Tot veler verbazing
kent het raadsel twee oplossingen, die beiden even sterk zijn maar elkaar
wel uitsluiten. Bij het zoeken naar de verklaring voor deze paradox bevindt
men zich al gauw op allerlei filosofische gebieden, zoals causaliteit,
determinisme en vrije wil. Deze paradox houdt de gemoederen al ruim dertig
jaar bezig.
Leken en specialisten
De overige lezingen zullen worden verzorgd door prof. dr. J-J. Ch. Meyer,
prof. dr. F.J.M.M. Veltman en prof. dr. A. Visser. Aan het einde van deze
dag zal een discussie plaatsvinden onder leiding van drs. J.J. Joosten van
de faculteit Wijsbegeerte. Het niveau van de lezingen is afgestemd op
geïnteresseerde leken maar door de grote variatie in onderwerpen is er ook
voor de specialist veel nieuws te ontdekken. De organisatie van het
symposium is in handen van de Utrechtse studieverenigingen FUF
(Wijsbegeerte) en USCKI Incognito (Cognitieve Kunstmatige Intelligentie)
i.s.m. de Vereniging voor Logica.
Journalisten zijn van harte uitgenodigd het symposium bij te wonen.
Woensdag 3 maart 2004 om 10.40 uur
F.A.F.C. Wentgebouw, Sorbonnelaan 16, de Uithof, Utrecht
'Paradoxaal, een symposium over paradoxen'
Meer informatie:
USCKI Incognito, Janne Willems, 030 253 7319/253 4172, paradox@uscki.nl en
www.uscki.nl/paradoxaal
Universiteit van Utrecht