Persbericht
Zorg en behandeling forensisch psychiatrisch patienten in kaart
gebracht
3 maart 2004
De totale groep mensen met een stoornis die delictgevaarlijk of
grensoverschrijdend gedrag vertonen is groot. Het gaat hierbij om
tbs-gestelden maar ook om gedetineerden en personen die in contact
staan met de (forensisch) geestelijke gezondheidszorg. Als zij niet
adequaat worden behandeld dan is de kans op recidive en overlast bij
terugkeer in de samenleving groot. De komende tijd wordt door de
ministeries van Justitie en VWS in kaart gebracht welke vormen van
zorg en behandeling de verschillende forensisch psychiatrische
patiënten nodig hebben om de samenleving optimaal te beveiligen. Dit
staat in de beleidsbrief TBS die minister Donner van Justitie naar de
Tweede Kamer heeft gezonden.
De minister schrijft verder dat een hechtere samenwerking tussen
justitieel en GGz-instellingen moet leiden tot kwaliteitsverbetering
in de behandeling en een optimale benutting van de schaarse capaciteit
die voor forensische psychiatrie beschikbaar is. Dit moet bijdragen
aan het verkorten van de intramurale behandelduur waardoor de
zogenaamde tbs-passanten die in de penitentiaire inrichtingen wachten
op plaatsing in een tbs-kliniek sneller kunnen doorstromen.
Tbs-behandeling krijgt vorm in verschillende fasen. Als er geen direct
delictgevaar meer aanwezig wordt geacht dan kan verlof worden
aangevraagd. Het verblijf buiten de kliniek is noodzakelijk om te
toetsen hoe de betrokkene reageert op de behandeling,verder wordt door
het verblijf buiten de kliniek de vaardigheden geoefend die tijdens de
behandeling zijn opgedaan. Het verloftraject begint met begeleid
verlof, vervolgens kan er sprake zijn van semi-begeleid en onbegeleid
verlof. De volgende stap in de behandeling is een plaatsing buiten de
kliniek. Hier zijn drie vormen voor beschikbaar, te weten transmurale
plaatsing, woonverlof en proefverlof. Tijdens de transmurale plaatsing
verblijft de tbs-gestelde in het kader van zijn behandeling langere
tijd buiten de tbs-kliniek. De verantwoordelijkheid en de regie over
de behandeling, begeleiding en maatschappelijke veiligheid blijft bij
de tbs-kliniek.
Momenteel worden protocollen ontwikkeld om de voorwaarden voor
transmuraal verlof vorm te geven. Ook zal in de Beginselenwet
verpleging tbs-gestelden een voorziening worden opgenomen om het
transmuraal verlof een plaats te geven.
Per jaar vinden ongeveer 50.000 verlofbewegingen plaats. Van die
verloven zijn 20.000 begeleid en 30.000 onbegeleid. In 0,2% van de
gevallen (90 keer per jaar) vindt er een onttrekking plaats. Meestal
gaat het om een korte afwezigheid zonder dat de betrokkene zich
schuldig maakt aan strafbare feiten. Het aantal mensen met een
tbs-maatregel is sinds 1995 bijna verdubbeld. Van 855 naar 1623 in
januari 2004.
Het verlofbeleid voor tbs-gestelden wordt vereenvoudigd. In het
verlofkader dat op dit moment wordt opgesteld staat omschreven aan
welke eisen moet zijn voldaan voordat een verlof wordt toegekend. Het
nieuwe verlofbeleid wordt in 2005 ingevoerd.
Een aantal tbs-gestelden komt niet aanmerking voor terugkeer in de
samenleving, omdat het recidiverisico ondanks langdurige verpleging en
behandeling niet tot een aanvaardbaar niveau kan worden teruggebracht.
Zij zijn blijvend delictgevaarlijk. Deze tbs-gestelden komen in
aanmerking voor een plaats op een longstay-afdeling. Landelijk zijn er
60 longstay plaatsen beschikbaar. De omvang en opbouw van de groep
voortdurend delictgevaarlijke tbs-gestelden en daarmee de behoefte aan
longstay-capaciteit wordt momenteel onderzocht. Dit onderzoek is medio
2004 gereed. Op basis daarvan wordt bepaald aan welke soorten en
aantallen longstay plaatsen behoefte is en of het beleid voor deze
groep moet worden aangepast.
Dit jaar dient minister Donner een wetsvoorstel in waarin de
bevoegdheden van de minister van Justitie ten aanzien van particuliere
justitiële tbs-inrichtingen zodanig worden aangepast dat deze
inrichtingen op dezelfde manier worden aangestuurd. Het nieuwe
sturingsinstrumentarium moet het mogelijk maken dat op afstand wordt
gestuurd, maar tevens dat er crisissituaties kan worden ingegrepen.
Onderzocht wordt of de. Rijksinrichting dr. S. van Mesdagkliniek in
Groningen kan worden verzelfstandigd.
De totale formele capaciteit van de inrichtingen bedraagt 1303
plaatsen in 2003. De recente prognoses laten voor de komende jaren een
stijgende behoefte aan capaciteit zien, oplopend tot 1604 plaatsen in
2007. Als niet aan de behoefte aan tbs-plaatsen kan worden voldaan dan
moet rekening worden gehouden met 300 passanten die wachten in een
gevangenis op een tbs-plaats. Besloten is om de tbs-capaciteit uit te
breiden met 86 tijdelijke, meer sobere en goedkopere plaatsen. Ook is
aan de forensisch psychiatrische instellingen en de penitentiaire
inrichtingen verzocht behandelvoorzieningen te creëren voor
tbs-passanten.
Naar verwachting wordt dit jaar gestart met een aantal pilots. Door
tbs-passanten behandeling te bieden wordt de wachttijd zinvoller
besteed en kan de behandelduur in de tbs-inrichting afnemen.
Ministerie van Justitie