Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 90801 2509 LV Den Haag der Staten-Generaal Anna van Hannoverstraat 4 Binnenhof 1a Telefoon (070) 333 44 44 2513 AA `s-GRAVENHAGE Telefax (070) 333 40 33

Uw brief Ons kenmerk
FEZ/BGZ/2004/11262

Onderwerp Datum
Brief Voorlopige Rekening Sociale Zekerheid 3 maart 2004
en Arbeidsmarkt 2003


1. Inleiding
In de Voorlopige Rekening 2003 presenteert de minister van Financiën een overzicht van de voorlopig gerealiseerde uitgaven van de departementale begrotingen 2003. In aansluiting daarop geef ik, mede namens staatssecretaris Rutte, een overzicht van de uitgaven- en inkomstenontwikkeling in de sector sociale zekerheid en arbeidsmarkt (SZA) in 2003. Daarbij besteed ik naast de begrotingsgefinancierde regelingen aandacht aan de premiegefinancierde regelingen. De afwijkingen ten opzichte van de Najaarsbrief SZA worden daarbij toegelicht. In het Jaarverslag van SZW, dat u in mei 2004 ontvangt, doe ik verslag van de beleidsmatige en budgettaire ontwikkelingen over geheel 2003.

In paragraaf 2 geef ik aan in hoeverre de naar huidig inzicht gerealiseerde uitgaven in de sector SZA afwijken van de ramingen in de Najaarsbrief SZA. In paragraaf 3 en 4 ga ik nader in op de inkomstenontwikkeling en de vermogensposities van de sociale fondsen. Tot slot licht ik in een bijlage de mutaties toe die groter zijn dan 10 miljoen euro.


2. Voorlopige realisaties 2002 ten opzichte van de Najaarsbrief SZA De realisaties voor de begrotingsgefinancierde regelingen betreffen de stand van de geregistreerde kasuitgaven per 31 december 2003. Voor de voorlopige realisaties in deze brief is voor de premiegefinancierde regelingen gebruik gemaakt van de januarinota's van UWV en SVB. De definitieve Jaarverslagen van SVB en UWV zullen zo mogelijk in de Jaarrekening van SZW worden verwerkt.
Tabel 1 geeft een beeld van de bijstellingen ten opzichte van de Najaarsbrief SZA.

2

Tabel 1. Ontwikkeling van de uitgaven sinds de najaarsbrief (bedragen in miljoenen euro's) Stand najaarsbrief 2003 55931 mee- en tegenvallers
uitgaven voorzieningen (a) -145 uitgaven verzekeringen (b) -101 ontvangsten (voorzieningen + verzekeringen) ( c) 40 technische bijstellingen
tegenboeken eindejaarsmarge (d) 134 Totaal bijstellingen (a t/m d) -72 Voorlopige realisatie 2003 55859 NB. De ontvangsten verzekeringen hebben betrekking op de UFO-ontvangsten (niet op de premie-inkomsten).

Uit de nu beschikbare gegevens blijkt dat de (netto) uitgaven in de sector SZA 206 miljoen lager uitkomen dan bij de Najaarsbrief SZA werd verwacht. Wordt rekening gehouden met technische mutaties dan resulteert er een bijstelling van 72 miljoen. De bijstellingen ten opzichte van de Najaarsbrief zijn in te delen in mee- en tegenvallers en technische bijstellingen.

Mee- en tegenvallers
De extra meevaller in de uitgaven bedraagt in totaal 246 miljoen.
De voorzieningen zijn ten opzichte van de Najaarsbrief met 145 miljoen neerwaarts aangepast. De lagere uitgaven voor de voorzieningen doen zich vooral voor bij de financiering v/h agentschap, de sluitende reïntegratie, de kinderopvang, de stimulering ID-banen en handhaving. De verzekeringen zijn ten opzichte van de Najaarsbrief met 101 miljoen neerwaarts aangepast. Bij de verzekeringen worden zowel de uitgaven van de WW, de WAO als de REA neerwaarts aangepast ten opzichte van de Najaarsbrief.

Daarnaast zijn de ontvangsten met 40 miljoen tegengevallen: de ontvangsten aan de voorzieningenkant zijn met 31 miljoen verlaagd en aan de verzekeringenkant met 9 miljoen.

Alle mutaties groter dan 10 miljoen worden in bijlage 1 nader toegelicht.

Technische bijstellingen
Deze post bestaat met name uit het zogenaamde "tegenboeken van de aanvullende post". Bij Voorjaarsnota is in de begroting 2003 tegelijkertijd met het toekennen van de eindejaarsmarge in de begroting een taakstellende tegenpost van gelijke omvang opgenomen. Uit de optredende onderuitputting 2003 wordt deze taakstelling thans bij de Brief Voorlopige Rekening ingevuld.


3

3. Premieontvangsten
Op basis van de beschikbare informatie van de belastingdienst zijn de premieontvangsten van de volksverzekeringen (AOW/Anw) 0,9 miljard lager dan bij Najaarsnota. Deze 0,9 miljard bestaat uit meevallende premieopbrengsten van 0,1 miljard en een nabetaling van 1,0 miljard. Tegenover deze nabetaling staat overigens een evengrote verbetering van het financieringstekort van het rijk (EMU-saldo neutraal).
Op basis van de zogenaamde januarinota van het UWV kan worden vastgesteld dat de premieontvangsten werknemersverzekeringen (WAO/WW) in totaal 0,2 miljard hoger uitvallen. Deze meevaller is bijna in zijn geheel gelokaliseerd bij de wachtgeldfondsen; de inkomsten van de centrale fondsen van de werknemersverzekeringen zijn per saldo gelijk aan die bij Najaarsnota.


4. Vermogenspositie fondsen
De uitgaven van de volksverzekeringen zijn vrijwel gelijk gebleven en de premie-inkomsten zijn per saldo 0,9 miljard tegengevallen. Zodat de exploitatie ook met in totaal 0,9 miljard verslechtert.

Door een uitgavenmeevaller van in totaal 0,1 miljard (WAO,WW en REA) verbetert het exploitatiesaldo van de centrale fondsen werknemersverzekeringen met circa 0,1 miljard. Door eveneens een toename met 0,1 miljard van het normvermogen (Awf) blijft het vermogenssaldo gelijk.

De uitgaven van het wachtgeldfonds zijn nagenoeg gelijk gebleven zodat het exploitatiesaldo een verbetering van 0,2 miljard laat zien door de inkomstenmeevaller. Naast de verbetering van het exploitatiesaldo vindt er ook nog een neerwaartse aanpassing van het normvermogen van 0,4 miljard plaats en een kleine aanpassing in het startvermogen van 0,2 zodat uiteindelijk de vermogenspositie met 0,8 miljard verbetert ten opzichte van de stand in de Najaarsnota. Deze informatie is ontleend aan de januarinota's van de fondsen.


---

In onderstaande tabel is inzichtelijk gemaakt hoe bovenstaande mutaties ten opzichte van de Najaarsnota doorwerken in de exploitatie- en vermogenssaldi van de fondsen.

Tabel 2. ontwikkeling van de exploitatiesaldi en vermogens van de sociale fondsen (bedragen in miljarden euro's)
EXPLOITATIESALDI VERMOGENSALDI Stand Mutatie Nabetaling Stand Stand Mutatie Mutatie Stand NJB 2003 VR 2003 NJB 2003 vermogen norm VR 2003 Volksverzekeringen (AOW/Anw) 0,0 0,1 -1,0 * -1,0 -0,2 -0,9 0,0 -1,1 Werknemersverzekeringen (WAO/WW)
Centrale fondsen 0,7 0,1 0,8 8,7 0,1 -0,1 8,7 Decentrale Wachtgeldfonds -0,4 0,2 -0,2 -1,0 0,4 ** 0,4 -0,2 Totaal 0,3 0,4 -0,3 7,6 -0,4 0,3 7,5
* Dit betreft een nabetaling van de fondsen aan het rijk wegens de afrekening van de gecombineerde heffing. Deze afrekening tussen fonds en rijk samen heeft per saldo geen effect op het EMU-saldo.
** inclusief mutatie startvermogen NB: Vanwege afronding kan het totaal afwijken van de som van de onderdelen

De Minister van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,

(mr. A.J. de Geus)


5

Bijlage 1. Toelichting op de bijstellingen

In deze bijlage worden alle mutaties groter dan 10 miljoen euro nader toegelicht.

Verzekeringen

Tabel 1. Bijstelling premiegefinancierde uitgaven 2003 (bedragen in miljoenen euro's)
1 WW -4

2 WW vangnet -23

3 WAO -14

4 REA -51

5 Overig -9

-101


1. en 2.
De WW is voor 2003 ten opzichte van de Najaarsnota met 27 miljoen neerwaarts bijgesteld. Dit bedrag is uit te splitsen naar aanpassingen van de uitkeringsvolumina (Awf- ontslag -5.000 uitkeringsjaren, Awf-vangnet -1.500, Wgf-vangnet -2.000 uitkeringsjaren en UfO-vangnet +1.000 uitkeringsjaren), hogere gemiddelde uitkeringen voor UfO-vangnet, Wgf- vangnet, Wgf-ontslag en Awf ontslag en neerwaarts aangepaste gemiddelde daguitkeringen voor UfO-ontslag en Afw-vangnet.
Van de bijstelling van 27 mln heeft 23 mln betrekking op de vangnetten (Awf-vangnet - 25,3 mln, Wgf-vangnet -19,5 mln en UfO-vangnet +21,3 mln) en 4 mln op volume- en prijsbijstellingen (Awf -67,4 mln en Wgf +10,7 mln) alsmede op opwaartse bijstelling van 53 mln voor overgenomen verplichtingen door het Awf, dit is te wijten aan het gestegen aantal faillissementen in 2003 als gevolg van de stagnerende economie. 3. De neerwaartse WAO-mutatie van 14 miljoen bestaat uit een kleine opwaartse bijstelling van de gemiddelde uitkering van 11 miljoen en een grotere neerwaartse volumebijstelling van 25 miljoen. Ook in de laatste maanden van 2003 bleef de instroom op een niveau van rond de 5.000 per maand, waar normaal juist in november en december sprake is van een licht aantrekkend instroom.
4. De uitgaven REA worden voor een klein deel gefinancierd via de begroting (AfJ) en grotendeels uit premiefondsen (Awf, Ufo, Aof, Afz). De totale uitgaven REA nemen t.o.v. de Najaarsnota met 43,4 miljoen af. Deze mutatie volgt met name uit een verlaging van de uitgaven voor de inkoop van trajecten.

Rijksbegroting

Tabel 2. Bijstelling uitgaven rijksbegroting 2003 (bedragen in miljoenen euro's)
1 Co-financiering agentschap -12

2 Sluitende integratie -19

3 Kinderopvang ABW -12

4 Stimulering ID-banen -29

5 Handhaving (art. 5 en 98) -20

6 ESF -25

7 Overig -28

-145


6


1. Er treed een ander realisatiepatroon op dan bij Najaarsnota voorzien.
2. De lagere realisatie dan verwacht wordt m.n. veroorzaakt doordat er minder is uitgegeven op de onderdelen scholing&activering en normbedrag gemeentelijk werkfonds. Omdat de volumecijfers 2003 nog ontbreken, is hiervoor nog geen nadere verklaring te geven.
3. Het budget voor Kinderopvang voor alleenstaande ouders in de ABW (KOA) is niet volledig uitgeput. Het gebruik van de KOA was in 2001 en 2002 lager dan geraamd, waardoor de nabetalingen aan gemeenten in 2003 lager waren. In 2001 en 2002 was het gebruik van de KOA laag, omdat de regeling nog een vergoeding kende die onder de marktprijs lag, de administratieve lasten van de KOA hoog waren en er sprake was van wachtlijsten in de kinderopvang.

4. De aanvragen voor de stimuleringsregeling zijn langzaam op gang gekomen, daardoor is in 2003 de kas onvoldoende uitgeput en is er sprake van een verdere neerwaartse mutatie ten opzichte van de Najaarsnota. De regeling is inmiddels met een half jaar verlengd.
5. De onderuitputting handhaving is mede te verklaren uit vertragingen die zijn ontstaan bij het indienen van projectvoorstellen door gemeenten in het kader van de subsidieregelingen `Hoogwaardig Handhaven' en '`intensivering opsporing en controle ABW'.
6. Bij Najaarsnota was nog de verwachting dat SZW 58 mln extra zou moeten betalen aan de Europese Commissie. Bij de jaarafsluiting bleek dat met het bij Najaarsnota toekennen van extra middelen voor de ontvlechting Arbvo nog 25 mln beschikbaar was gekomen om de teveel betaalde voorschotten af te lossen.

7. Het betreft een groot aantal mutaties kleiner dan 10 miljoen.

Ontvangsten (voorzieningen en verzekeringen)

Tabel 3. Bijstelling ontvangsten sector SZA 2003 (bedragen in miljoenen euro's)
1 terugontvangsten WIW (art.2) -11

2 sluitende aanpak Arbvo (art.17) -40

3 Arbvo; afgesloten regeling (art. 97) 14

4 Overig -3

-40


1. De lagere ontvangsten dan al gemeld bij Najaarsnota worden veroorzaakt doordat de terugontvangsten WIW met grotere vertraging terugkomen dan verwacht.
2. Er is in 2003 40 miljoen minder ontvangen dan aanvankelijk werd aangenomen.
3. De uitgaven en ontvangsten van de afgesloten regelingen staan op art 97. Een van die afgesloten regelingen is "Inkoop sociale diensten bij Arbvo". De mutatie van 14 miljoen wordt voor het grootste deel verklaard door terugontvangsten op basis van afrekeningen.
4. Het betreft hier het saldo van een aantal kleine mutaties.