NOVIB

Verraad aan de Olympische gedachte

Nieuwe campagne eist eerlijke sportkleding

4 maart 2004.

Grote sportkledingmerken schenden de rechten van miljoenen arbeiders in de wereld om zo de winkels te vullen met de nieuwste en goedkoopste sportschoenen, - kleding en assessoires in de aanloop naar de Olympische Spelen.

Vandaag lanceren de Schone Kleren Kampagne (SKK), FNV en Novib, Oxfam Nederland de campagne Fair Play op de Spelen. Dit als onderdeel van een internationale campagne van Clean Clothes Campaign, Global Unions en Oxfam. De campagne roept het Internationale Olympische Comité (IOC) en sportmerken zoals Fila, Puma, Umbro, Asics en Mizuno, op tot eerlijke sportkleding en een verbetering van arbeidsomstandigheden..

In Nederland richt de campagne zich specifiek opAsics, sponsor van het Nederlands Olympisch team. Verder vragen de organisaties van het NOC NSF en de Nederlandse sportbonden in eerste instantie steun voor de campagne. Daarnaast hebben zij een verantwoordelijkheid voor hun eigen sponsorcontracten en licenties.

Uit marktonderzoek naar jongeren en sporters/sportliefhebbers in Nederland dat Novib, FNV en SKK hebben laten uitvoeren blijkt dat: driekwart van de totale Nederlandse bevolking koopt voor zichzelf of voor gezinsleden sportkleding of -schoenen
voor acht op de tien Nederlanders geldt, dat wanneer er meer bekend zou zijn over arbeidsomstandigheden in de sportgoederenindustrie en op wat voor manier verschillende sportmerken hier mee omgaan, dit een rol zou kunnen gaan spelen in het aankoopproces. Zeven op de tien consumenten zou zelfs van merk switchen als een ander merk wel onder internationaal vastgestelde arbeidsomstandigheden zou worden geproduceerd en hun favoriete merk niet;
negen op de tien jongeren en sporters hun favoriete merk best wil laten weten hoe belangrijk het is dat sportgoederen onder verantwoorde omstandigheden worden gemaakt.

Nieuw internationaal onderzoek Play Fair at the Olympics, respect workers rights in the sportswearindustry laat zien hoe de sportgoederenindustrie met meedogenloze inkooppraktijken de laatste mode produceert, steeds goedkoper en sneller gemaakt. Om aan de eisen van de sportkledingmerken te voldoen, dwingen toeleveranciers hun werknemers om steeds langer en harder te werken, zonder recht op fundamentele arbeidsrechten.

Onderzoekers spraken met arbeiders zoals Phan uit Thailand en Fatima, die in een Indonesische fabriek werkt die levert aan Fila, Puma, Nike, Adidas en Lotto: We durven niet om hogere lonen, sociale voorzieningen en arbeidscontracten te vragen.... Als ik mijn target niet haal tijdens de normale werkuren moet ik onbetaald overwerken ... Ik heb geen zekerheid van werk....

Kitty Roozemond, vice-voorzitter van de FNV: De sportgoederenindustrie besteedt veel geld aan marketing in de aanloop naar de Olympische Spelen, die toch eigenlijk een voorbeeld zijn voor eerlijkheid, normen en waarden, respect en menselijke prestatie. Maar de uitbuiting en het misbruik van arbeidsrechten in de sportgoederenindustrie zijn een verraad aan de Olympische gedachte.

De grote bedrijven gebruiken hun macht aan de top van de productieketens om kosten en risicos af te wentelen op de leveranciers, die op hun beurt de arbeiders weer meer onder druk zetten, aldus Adrie Papma, Novib directeur handelscampagne.

In het onderzoeksrapport komen arbeiders en fabrieksmanagers aan het woord uit Bulgarije, Cambodja, Thailand, China, Indonesië en Turkije. De bevindingen tonen dat:
beloftes van bedrijven om zich verantwoord te gedragen vaak oppervlakkig zijn en elke geloofwaardigheid missen en genegeerd worden door de inkoopteams van dezelfde bedrijven die meedogenloze tactieken hanteren om hun targets te halen;
toeleveranciers erin falen om aan de ene kant te voldoen aan de hoge eisen van de sportkledingmerken en aan de andere kant de arbeidsvoorwaarden te eerbiedigen;
hierdoor de sportgoederenindustrie de arbeidsvoorwaarden ondermijnt waar ze voor zeggen te staan; sommige fabrieksmanagers vervalsen hun boekhouding om de inspectie te doorstaan en er is een veelvoud aan bewijs dat aantoont dat arbeiders uitgebuit worden en worden ontslagen wanneer zij zich bij een vakbond aansluiten.

Als hypocrisie en uitbuiting een Olympische sport was, dan zou de sportgoederenindustrie een medaille winnen, zegt Esther de Haan van de Schone Kleren Kampagne. De sportgoederenindustrie levert mensenrechten in voor winsten.

De organisaties vinden dat de gehele industrie samen moet werken om hun inkoopbeleid aan te passen conform internationaal geaccepteerde normen en dat zij moeten samenwerken met vakbonden, maatschappelijke organisaties en de arbeiders zelf om het nieuwe beleid uit te voeren.

De sportgoederenindustrie moet bij elke leverancier benadrukken dat het recht om lid te worden van en een vakbond te vormen en het recht op collectieve onderhandeling fundamenteel zijn bij de uitvoering van internationale arbeidsvoorwaarden.

Het IOC als internationale licentieverlener, marketeer en inkoper van sportgoederen moet zelf regels stellen en deze in clausules in sponsor- en licentieovereenkomsten opnemen, opdat producten met het Olympisch logo onder goede arbeidsomstandigheden zijn gemaakt