Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Op koers De koers en hoe het verder gaat
Koers in actie Uw mening telt
Koersconferentie 4 maart 2004 Koers Primair Onderwijs
Dit is het derde nummer van "Koersbericht", de digitale nieuwsbrief over
de Koers primair onderwijs van het Ministerie van OCW. De minister wil
de scholen in ons land meer vrijheid geven en ruimte bieden voor het
maken van eigen keuzes.
De Koers primair onderwijs komt in samenspraak met de praktijk tot
stand. Dit traject is in december 2003 gestart en moet uitmonden in een
Koersdocument, waarin minister Maria van der Hoeven de richting
schetst voor het primair onderwijs voor de komende jaren.
Koersbericht informeert u over de voortgang van de Koers. In dit nummer
blikken we terug op de laatste ronde gesprekken met de praktijk. Van de
tweede serie gesprekken, die eind januari van start is gegaan, heeft u het
verslag van de laatste bijeenkomst, op 17 februari, nog van ons te goed.
Deze bijeenkomst stond in het teken van de school als professionele
organisatie. Op 4 maart is de Koersconferentie gehouden, waarin de
deelnemers de eerste opbrengsten met elkaar bespraken. Hiervan vindt
u een uitgebreid verslag. En natuurlijk informeren we u over het vervolg
van de Koers.
Wilt u meer weten over het traject of ook Koersbericht 1 en 2 lezen, kijk
dan op www.minocw.nl/koerspo.
In de eerste ronde van de Koersgesprekken ging het erom onderwerpen
te benoemen die betrokkenen belangrijk vinden voor de toekomst van het
primair onderwijs. In de tweede serie gesprekken luidde het motto
'verdieping'. De deelnemers gingen verder aan de slag met de
onderwerpen die ze eerder hebben vastgesteld. Dat gebeurde in vier
zogeheten Koersateliers waarin - voorzover mogelijk - concrete
voorstellen werden gedaan. De uitkomsten van drie van deze
atelierbijeenkomsten bespraken we in Koersbericht nummer 2. Het vierde
gesprek vond plaats op 17 februari jl. op het ministerie van OCW in Den
Haag. Hieronder vindt u de belangrijkste uitkomsten van deze
bijeenkomst.
De school: een professionele organisatie?! (17 februari)
Over personeelsbeleid en schoolmanagement.
Tijdens het vierde en laatste gesprek uit de tweede ronde gingen
aanwezigen met elkaar in gesprek over de kennis en vaardigheden van
leraren, schoolleiders en ander onderwijspersoneel. Over de vraag hoe
deze mensen met elkaar een professionele onderwijsorganisatie kunnen
neerzetten, en - niet onbelangrijk - wat zou de minister van OCW moeten
doen (of laten) om teams hierbij te ondersteunen? Rob Kerstens,
directeur-generaal Primair en Voortgezet Onderwijs, trapte de bijeenkomst
af. Hij gaf aan veel waarde te hechten aan de met lumpsum ingezette
koers, waarin scholen meer ruimte krijgen voor eigen invulling. "Een
terugtrekkende overheid, die de professionals in de school de ruimte
geeft, is een grote stap voorwaarts in het onderwijs. U kunt veel beter
bepalen wat voor uw leerlingen in hun omgeving het beste is dan een
centrale overheid."
Aan de hand van stellingen gingen de deelnemers na de inleiding aan de
slag in de zogeheten thema-ateliers, met vragen als: hoe kunnen scholen
ervoor zorgen dat het niveau van de leraar voldoende is? En hoe kan de
leraar zelf zijn deskundigheid op peil houden? De meeste deelnemers
vonden dat zowel de school als de leraar een verantwoordelijkheid heeft
om de deskundigheid te ontwikkelen. Verder vond men dat de leraren-
opleidingen beter aan zouden moeten sluiten bij de praktijk in de scholen:
ze zouden meer vraaggericht moeten werken. Opvallend is dat veel
scholen werken aan een andere organisatie van het onderwijs, ook door
andersoortige functies dan leraren in te zetten. Voor de schoolleider zag
men hierbij een cruciale rol weggelegd om richting te geven aan de
ontwikkeling van de school.
Naar boven
Op donderdagmiddag 4 maart vond de Koersconferentie plaats, een
belangrijke mijlpaal in de Koers primair onderwijs. Tijdens deze
bijeenkomst in de Oude Raadzaal aan de Javastraat in Den Haag
stonden de opbrengsten van alle Koersgesprekken en Koersateliers
centraal.
In een vraaggesprek met minister Maria van der Hoeven stond
dagvoorzitter Peter van Ingen stil bij de totstandkoming van de Koers
primair onderwijs. In hoeverre is deze werkwijze nu heel anders dan de
wijze waarop het ministerie tot dusverre te werk ging? Van der Hoeven
beklemtoonde dat er inderdaad sprake is van een fundamenteel andere
aanpak: "Vroeger was er de neiging om als ministerie een plan te
ontwikkelen en dat vervolgens te bespreken met de
onderwijsorganisaties. Nu draaien we de zaken om. Uiteraard komt dat
plan er, maar we leggen eerst ons oor te luisteren in het veld. En met het
veld bedoel ik de organisaties, maar ook en vooral de mensen die
dagelijks voor de klas staan. Ja, dat betekent ook voor de mensen van
het ministerie een cultuuromslag. Zij moeten wennen aan deze
werkwijze."
Vervolgens gingen de deelnemers in kleinere groepen aan de slag met
de vier thema's die tijdens de bijeenkomst centraal stonden: vertrouwen,
innovatie en kwaliteit, professionaliteit, en de school en haar
maatschappelijke omgeving. De deelnemers werd gevraagd hun mening
te geven over de opbrengsten. Met stickers 'ga rechtdoor' (oftewel: ik ben
het ermee eens), 'doodlopende weg' (niet doen, geen goed idee) en 'sla
rechtsaf' (ja, maar ...) gaven de deelnemers aan welke 'richting' het
ministerie volgens hen moet inslaan. Over het algemeen kan gezegd
worden dat de deelnemers positief waren over de inzet om de
verantwoordelijkheid meer bij de scholen neer te leggen. Ten slotte werd
de deelnemers gevraagd wat ze van het Koersproces vonden. Ook
hierover waren de geluiden positief. De deelnemers hebben de de open,
interactieve werkwijze zeer op prijs gesteld.
Kanskaarten
Na afloop van de themasessies keek Rob Kerstens, directeur-generaal
Primair en Voortgezet Onderwijs van het ministerie, met Peter van Ingen
terug op het verloop van de conferentie en blikte hij vooruit op het
vervolg van de Koers. Hij maakte duidelijk dat het echte veranderen nog
moet beginnen. "We willen daar vanuit dezelfde visie mee omgaan als tot
dusver. Dat betekent dat het veranderen niet alleen vanuit het ministerie
gestalte zal krijgen. Alle partijen in het primair onderwijs zullen ermee
aan de slag moeten". Ook gaf hij aan dat de uitwerking en implementatie
van de Koers natuurlijk nu niet meer kan zonder voortzetting van de
dialoog met de praktijk. Een eerste aanzet hiertoe is de zogeheten
'meeleesgroep', waarvoor de aanwezigen zich konden aanmelden.
Voor een aantal aanwezigen had Kerstens nog een aardig cadeautje in
petto. Scholen die hadden deelgenomen aan de Koersgesprekken in
december konden tijdens die gesprekken een kanskaart winnen. Met die
kanskaart konden ze een projectaanvraag indienen voor projecten
gericht op versterking van de onderwijskwaliteit of versteviging van de
relatie met de buurt van de school. Voor de drie beste projecten was er
een symbolische cheque.
Winnaar van de kanskaartenwedstrijd was basisschool De Buut in
Nijmegen, die op een originele en educatieve manier leerlingen uit groep
2 betrokken had bij de vormgeving van de omgeving van de school. Op
aangeven van de leerlingen gaat de school op het schoolplein een
boomhut bouwen.
Een compleet verslag van de bijeenkomst is binnenkort te vinden op
www.minocw.nl/koerspo.
Naar boven
De opbrengsten vertalen naar concrete beleidsmaatregelen, dat is wat er
met de verzamelde inbreng van alle gesprekken momenteel gebeurt. In
april stuurt de minister de opbrengsten uit het traject Koers primair
onderwijs naar de Tweede Kamer. Hierin gaat ze vooral in op wat er uit de
Koersgesprekken is gekomen. Ongeveer 35 Koersdeelnemers lezen mee
en geven advies. In juni volgt het Koersdocument, waarin ze haar
beleidsvisie verwoordt op de toekomst van het primair onderwijs . Deze
visie wordt besproken met de TK. Zo wordt vastgesteld welke concrete
maatregelen als beleid worden ingevoerd. De interactieve werkwijze van
het ministerie wordt voortgezet. Dat betekent dat in de toekomst vaker de
directe dialoog gezocht zal worden met de direct betrokkenen bijvoorbeeld
over de verdere uitwerking van diverse onderdelen van Koers.
Wilt u op de hoogte blijven van het vervolg van de Koers? Neem dan
regelmatig een kijkje op www.minocw.nl/koerspo.
Naar boven
Bent u niet bij de Koersgesprekken geweest, maar heeft u nog een hartenkreet of wilt u toch graag uw mening
geven? Geef dan uw reactie op de stellingen op www.minocw.nl/koerspo. Of stuur uw hartenkreet over de
Koers primair onderwijs naar koerspo@minocw.nl.
De Koers Primair Onderwijs bestaat uit de volgende onderdelen:
· vier Koersgesprekken, met als doel relevante onderwerpen te
benoemen en hierover een eerste discussie te voeren. Deze
gesprekken zijn in december 2003 gevoerd met:
- het netwerk rond de school (zoals gemeenten,
schoolbegeleidingsdiensten en andere organisaties);
- bestuurders en schoolleiders;
- ouders;
- leerkrachten.
· vier verdiepingsgesprekken, waarin verder is gepraat over een
aantal thema's die tijdens de eerste reeks gesprekken zijn
geselecteerd. Deze gesprekken - de zogeheten Koersateliers -
liepen van eind januari tot half februari. In deze nieuwsbrief
vindt u het verslag van het laatste Koersatelier
· een leerlingenwedstrijd, waarbij leerlingen van groep 3 tot en
met 6 een tekening mochten maken over de toekomst van de
school. Leerlingen van groep 7 en 8 konden hierover hun
ideeën - in de vorm van een brief aan de minister - op papier
zetten. De beste inzendingen werden genomineerd; deze
leerlingen hebben de leerlingenconferentie bijgewoond, die op 4
februari plaatsvond.
· een op 4 maart te houden Koersconferentie 'Bouwstenen voor
de Koers', waar de opbrengsten uit de Koersgesprekken zijn
gepresenteerd. In april stuurt de minister het
opbrengstendocument naar de Tweede Kamer. Later in het
voorjaar zal ze de inhoud van de Koers met de Tweede Kamer
bespreken.
Naar boven
Koersbericht is een digitale nieuwsbrief van het Ministerie van OCW en verschijnt in het kader van de Koers
Primair Onderwijs.
Redactie
Publicis Van Sluis Consultants, Den Haag
Reacties
Vragen of reacties kunt u sturen naar koerspo@minocw.nl
Koersberichten zijn ook te vinden op www.minocw.nl/koerspo.
U ontvangt deze nieuwsbrief omdat u heeft aangegeven op de hoogte te willen blijven van de
Koers Primair Onderwijs, deelgenomen heeft aan de gesprekken of een relatie bent van het
Ministerie van OCW. Wilt u zich aan- of afmelden voor het Koersbericht? Stuur dan een e-mail
naar koerspo@minocw.nl.