Ingezonden persbericht
PERSBERICHT
Buitenlandse crises hebben grote
impact op migranten in Nederland
Utrecht, 4 maart 2004. Calamiteiten elders in de wereld hebben grote psychosociale en materiële gevolgen voor Nederlandse migranten. De aardbeving in Marokko op 24 februari toonde dat opnieuw aan. De betrokkenheid bij crises in herkomstlanden is groot, maakt veel emoties los en leidt ook bij indirect getroffenen soms tot ernstige psychische problemen. Toch zoekt maar een minderheid van de migranten hulp bij reguliere instellingen. Onbekendheid met het hulpaanbod speelt hierbij een rol. Verder blijkt dat reguliere instellingen vaak niet weten hoe zijn allochtone cliënten die getroffen zijn door een ramp moeten helpen. Van de overheid verwachten migranten dat zij oog heeft voor hun leed en dit leed ook openlijk erkent.
Dat blijkt uit het deze week verschenen rapport Overheid en migrantengroepen bij crises in herkomstlanden van het Trimbos-instituut en het Nederlands Centrum Buitenlanders, in samenwerking met de Transcultural Psychosocial Organisation. Het verkennend onderzoek is uitgevoerd in opdracht van De Directie Coördinatie Integratiebeleid Minderheden (DCIM) van het ministerie van Justitie.
Onderzocht is het beleid van de Nederlandse overheid na crises in het buitenland en hoe daar door migranten tegenaan wordt gekeken. Vier crisissituaties werden onderzocht: de aardbeving in Turkije in 1999, de onlusten op de Molukken tussen 1999 en 2002, de oorlog in Bosnië-Herzegovina in 1992-1995 en de militaire interventie in Afghanistan in 2001 en 2002.
Nederlandse migranten blijken zeer betrokken bij crises in herkomstlanden. De emoties die worden opgeroepen (angst, onzekerheid en ongerustheid over het lot van familie en vrienden, en ook schuldgevoelens over het niet direct kunnen helpen van getroffenen) vormen een belangrijk motief voor 'transnationale' activiteiten. Bijvoorbeeld het inzamelen van geld of goederen, het opzetten van hulpprojecten in het land van herkomst, het openen van telefonische hulp- en informatielijnen of het organiseren van herdenkingsbijeenkomsten.
Deze transnationale activiteiten leveren indirect ook profijt op voor de integratie van migranten en hun gemeenschappen. Men moet bijvoorbeeld samenwerken met allerlei Nederlandse organisaties en overheden om iets van de grond te krijgen.
Geen hulp gezocht
Ondanks de (soms langdurige) ernstige psychische gevolgen van crises is slechts een minderheid geneigd hulp te zoeken bij reguliere instellingen in de GGZ. Veel migranten schamen zich voor hun psychische problemen. Ze denken hun problemen zelf of met hun sociale netwerk te moeten oplossen. Men bespreekt problemen daardoor zelden met derden en zoekt geen hulp bij reguliere instellingen. Vaak is men ook onbekend met het hulpaanbod.
Geconcludeerd wordt dat de psychische- en traumahulpverlening in Nederland onvoldoende intercultureel georiënteerd is. Om adequaat hulp te kunnen bieden moet traumahulpverlening afgestemd zijn op de achtergrond van de migrant. Voorkomen moet worden dat veel getroffenen nog lang na de ramp in hun maatschappelijk functioneren worden belemmerd door ernstige psychische gezondheidsklachten. Uit eerder onderzoek van het Trimbos-instituut bleek bijvoorbeeld dat een jaar na de aardbeving in Turkije bijna driekwart van de ondervraagden nog last had van ernstige psychische gezondheidsklachten en schokverwerkingsreacties.
Aanbevelingen
Belangrijk is dat de overheid oog heeft voor het (verborgen) leed van migranten en dit leed openlijk erkent. Gemeenten moeten een primaire rol spelen bij de eerste opvang en openlijke steun verlenen aan migrantengroepen. Verder is van belang dat reguliere instellingen in de GGZ en basisgezondheidszorg (GGD-en, maatschappelijk werk en huisartsen) psycho-educatie geven aan migranten(organisaties) over de psychosociale gevolgen van een crisis. Ook dienen reguliere instellingen de toegankelijkheid en kwaliteit van traumahulpverlening voor migranten in crisissituaties te verbeteren.
Overheid en migrantengroepen bij crises in herkomstlanden. Een verkennend onderzoek. M. Hoogsteder, R. Boomstra, Uitgave Trimbos-instituut 2004, Bestellen via 030-2971180 of bestel@trimbos.nl, onder vermelding van Trimbosreeks RF 2004-2, kostprijs 15 Euro.