Ingezonden persbericht
KONINKLIJK INSTITUUT VOOR DE TROPEN - AMSTERDAM
P E R S B E R I C H T
KIT HELPT TROPISCHE ZIEKTE KALA-AZAR BESTRIJDEN MET GEVRIESDROOGDE TEST
Amsterdam, 8 maart 2004
Oost-Afrika kampt momenteel met een epidemie van "kala-azar", een gemene parasitaire tropische ziekte. De infectie (viscerale leishmaniasis) wordt overgedragen door een minuscule zandvlieg. Blijft behandeling uit, dan kent de ziekte een fatale afloop. Hulporganisaties maken in de bestrijding onder meer gebruik van een diagnostische test ontwikkeld door het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT). Met een simpel bloedmonster kan snel en eenvoudig besmetting worden vastgesteld. Zo is een snellere behandeling mogelijk. De vriesdroogtechniek vergemakkelijkt het gebruik van de test, want opslag in een koelkast is niet nodig. De test is bovendien pijnloos en risico's van andere methoden worden omzeild. De Wereldgezondheidsorganisatie WHO is enthousiast en begint in 2004 een evaluatie programma van de KIT-test in India en Nepal.
In Europa is leishmaniasis vrijwel onbekend. Maar jaarlijks raken 2 miljoen mensen in de wereld besmet met een vorm van deze ziekte, overlijden 60.000 patiënten en lopen 350 miljoen mensen in meer dan 90 landen kans op besmetting. De ziekte wordt veroorzaakt door de eencellige Leishmania parasiet en wordt overgebracht door de steek van een geïnfecteerde zandvlieg. De ziekte treft zowel mens als dier (vooral honden).
Viscerale leishmaniasis (of "kala-azar") is de meest levensbedreigende vorm van deze ziekte, die de inwendige organen aantast, vooral het beenmerg, de milt en de lever. Als kala-azar niet tijdig wordt behandeld kan de patiënt overlijden. De ziekte komt vooral voor in Brazilië, Oost-Afrika (Ethiopië, Soedan, Kenia en Oeganda), India en landen rond de Middellandse Zee. Ondervoeding vergroot de kans op besmetting.
Tijdige behandeling van kala-zar maakt goede diagnostiek noodzakelijk. De eerste symptomen - onregelmatige koorts en een vergrote milt - kunnen verward worden met die van andere ziekten zoals malaria. Daarom worden vaak puncties genomen van beenmerg of milt om de parasiet in microscopische preparaten te kunnen aantonen. Deze procedure is pijnlijk voor de patiënt, niet zonder risico, omslachtig en onder tropische veldomstandigheden moeilijk uit te voeren.
De afdeling Biomedical Research van het KIT heeft daarom een eenvoudige test ontwikkeld waarvoor een simpel bloedmonster voldoende is. Deze Directe Agglutinatie Test (DAT) maakt gebruik van gevriesdroogde chemicaliën. Daardoor is opslag in een koelkast niet nodig. Ingewikkelde apparatuur is bovendien niet nodig. De test is daarmee zeer geschikt voor gebruik onder veldomstandigheden.
Artsen zonder Grenzen (AzG) gebruikt de DAT-test op grote schaal in zijn kala-azar campagne in Oost-Afrika. Vooral in Soedan en Ethiopië, landen die betrokken zijn (geweest) in gewelddadige conflicten, is het aantal patiënten dramatisch gestegen. In Soedan viel de kala-azar epidemie samen met het hoogtepunt van de strijd in de Westelijke Boven-Nijl regio. Dat kostte zeker 100.000 mensen het leven, zo stelde AzG vast. Vorig jaar leverde het KIT 80.000 testen aan de hulporganisatie.
De Wereldgezondheidsorganisatie WHO beveelt de DAT-test aan voor gebruik op districtsniveau. Om die invoering te ondersteunen voert de WHO nu grootschalige evaluaties van de test uit in Soedan, Ethiopië en Kenia. Dit jaar wordt er verder een WHO-programma opgezet in India en Nepal. KIT Biomedical Research ondersteunt het gebruik van de DAT-test door training van lokale gezondheidswerkers en advisering over kwaliteitsbewaking.
___________________
Ingezonden persbericht