---
Geconsolideerde balans / Consolidated balance sheet 31-12-2003 31-12-2002
(x 1 miljoen / x 1 million)
Activa / Assets
Vaste activa / Assets
Immateriële vaste activa / Intangible fixed assets 138 151
Materiële vaste activa / Tangible fixed assets 419 480
Financiële vaste activa / Financial fixed assets 61 80
618 711
Vlottende activa / Current assets
Voorraden / Inventories 167 227
Vorderingen / Receivables 167 209
Liquide middelen / Cash & banks 65 125
399 561
Totaal / Total 1.017 1.272
Eigen vermogen / Shareholders' equity 90 81
Aandeel van derden / Minority interests 2 2
Nog niet gerealiseerde winst op verkochte panden /
Unrealised gains on real estate sold 16 16
Voorzieningen / Provisions 99 114
Langlopende schulden / Long-term liabilities 403 562
Kortlopende schulden / Current liabilities
Kredietinstellingen / Banks 33 13
Handelscrediteuren / Trade creditors 252 342
Overlopende passiva / Accruals and deferred income 92 89
Sociale lasten en belastingen / Social security and taxation 30 53
407 497
Totaal / Total 1.017 1.272
---
Geconsolideerde winst- en verliesrekening /
Consolidated profit and loss account 2003 2002
(x 1 miljoen / x 1 million)
Netto omzet / Net sales 4.065 5.476
Kostprijs van de omzet / Cost of sales (3.281) (4.482)
Bruto omzetresultaat / Gross operating income 784 994
Verkoopkosten / Selling expenses (589) (767)
Beheerskosten / General and administrative expenses (178) (241)
Onroerend goed resultaten / Income from real estate 10 12
Bedrijfsresultaat / Operating income 27 (2)
Resultaat uit desinvesteringen / Result on divestments 8 (97)
35 (99)
Financiële baten en lasten / Net interest charges (34) (60)
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting /
Income from ordinary activities before tax 1 (159)
Belasting resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening / Tax on
income from ordinary activities 8 30
Resultaat deelnemingen / Result on participating interest - 1
Netto resultaat / Net income / (loss) 9 (128)
---
Geconsolideerd eigen vermogen / Shareholders'
equity 2003 2002
(x 1 miljoen / x 1 million)
Stand primo periode / Opening balance 81 (176)
Emissie / Issued capital - 385
Resultaat / Retained income 9 (128)
Inkoop eigen aandelen - -
Stand ultimo periode / Closing balance 90 81
Geconsolideerd kasstroomoverzicht / Consolidated
statement of cash flows 2003 2002
(x 1 miljoen / x million)
Totaal geldstroom uit operationele activiteiten / Total cash
flow from operating activities 79 30
Totaal geldstroom uit investeringsactiviteiten / Total cash
flow from investing activities 19 (136)
Totaal geldstroom uit financieringsactiviteiten / Total cash
flow from financing activities (158) 184
Totaal netto geldstroom / Total net cash flow (60) 78
Netto liquide middelen primo periode / Net cash and cash
equivalents, opening balance 125 47
Netto geldstroom / Net cash flow (60) 78
Netto liquide middelen ultimo periode / Net cash and cash
equivalents, closing balance 65 125
---- --
P E R S B E R I C H T
's-Hertogenbosch, 9 maart 2004
JAARRESULTATEN 2003 LAURUS N.V.
Winstherstel ondanks prijzenslag
Bereikt in 2003
· Positief netto resultaat
· Stabiele back-office tegen lagere kosten
· Desinvestering van belangrijke bleeders
· Reductie rentedragende schuld
Prioriteiten 2004
· Verdergaande kostenreductie
· Herpositionering winkelformules
· Behoud en waar mogelijk vergroting van marktaandeel
2003 2002
Geconsolideerde netto resultaat 9 miljoen (128) miljoen
Geconsolideerd bedrijfsresultaat (EBIT) 27 miljoen (2) miljoen
Bedrijfsresultaat (EBIT) Nederland 39 miljoen 31 miljoen
Bedrijfsresultaat (EBIT) Nederland
vóór bijzondere posten 82 miljoen 49 miljoen
Geconsolideerde netto-omzet 4,1 miljard 5,5 miljard
Financiële baten en lasten (34) miljoen (60) miljoen
Rentedragende schuld 403 miljoen 562 miljoen
Netto resultaat 9 miljoen
In 2003 waren alle inspanningen van Laurus uitdrukkelijk op één doel gericht: herstel van winstgevendheid. Ondanks
de prijzenslag die in oktober losbrandde, is de onderneming hierin geslaagd. In 2003 bedroeg de netto resultaat van
Laurus 9 miljoen, een sterke verbetering ten opzichte van 2002, toen er nog sprake was van een nettoverlies van
128 miljoen. In tegenstelling tot 2002 droeg Laurus in 2003 de last van de verliesgevende Spaanse activiteiten
(2002: negatief 23 miljoen) niet meer met zich mee. Daarnaast bleef, mede door de verkoop van een belangrijk deel
---
van de Belgische activiteiten, het verlies inzake België beperkt tot 6 miljoen (2002: negatief 56 miljoen). De in
het laatste kwartaal in verband met de prijzenslag doorgevoerde prijsverlagingen hebben het resultaat van Laurus
uiteraard negatief beïnvloed. Door kostenbesparingen in de logistieke infrastructuur, in ICT en in Finance &
Administration alsmede door de ombouw van Konmar Supermarkten naar Super De Boer en Edah is dit effect echter
deels gecompenseerd.
Netto-omzet, bruto-omzetresultaat, bedrijfsresultaat
De geconsolideerde netto-omzet in 2003 bedroeg 4,1 miljard. Dit betekent een forse daling ten opzichte van 2002
( 5,5 miljard). In Nederland daalde de netto-omzet naar 3,8 miljard (2002: 4,3 miljard). In België daalde de
netto-omzet naar 229 miljoen (2002: 583 miljoen). De teruggang is voornamelijk het gevolg van:
· de verkoop in 2002 van de Spaanse activiteiten, effect 621 miljoen
· de verkoop in 2003 van de Belgische activiteiten (363 winkels), effect 354 miljoen
· de verkoop en sluiting in 20022003 van winkels in Nederland (Spar 258 winkels, Basismarkt 166 winkels, 81
vestigingspunten naar onder andere Sperwer), effect circa 286 miljoen
· een negatieve ontwikkeling van de like-for-like consumentenomzet in Nederland, effect circa 120 miljoen.
Het geconsolideerde bruto-omzetresultaat steeg gemiddeld van 18,2% naar 19,3%. In Nederland steeg het bruto-
omzetresultaat gemiddeld van 18,6% naar 19,8% als gevolg van een lagere derving en lagere logistieke kosten.
Daarnaast was er sprake van inkoopvoordeel voortvloeiend uit de samenwerking met Casino en de nieuwe
inkoopstructuur (Laurus Inkoop en Assortimentsmanagement).
Het geconsolideerde bedrijfsresultaat over 2003 was 27 miljoen positief tegenover 2 miljoen negatief in 2002.
Deze verbetering werd mede veroorzaakt door de verkoop van verliesgevende activiteiten in België en Spanje, door de
vermindering van het aantal medewerkers als gevolg van de ombouw van Konmar Supermarkten naar Super De Boer
en Edah, en door de eerste effecten van de reorganisatie in de back-office en van de rationalisatie van het logistieke
netwerk. De overheadkosten van Laurus waren in 2003 in relatie tot de omzet nog te hoog. Hetzelfde geldt voor de
logistieke kosten. Op beide terreinen zijn in september 2003 nadere reorganisatie- en herstructureringsmaatregelen in
gang gezet, die medio 2004 volledig hun beslag zullen krijgen.
Bijzondere posten
Laurus kende in 2003 bijzondere posten voor een totaal van 43 miljoen, voorheen geclassificeerd als `buitengewone
baten en lasten'. Indien er geen sprake was geweest van bijzondere posten zou het geconsolideerde bedrijfsresultaat
van Laurus 70 miljoen hebben bedragen. Deze bijzondere posten zijn als volgt te specificeren:
· voor maatregelen in het kader van de herstructurering van de onderneming werd een voorziening van
20 miljoen getroffen, onderverdeeld in 10 miljoen voor de reorganisatie van de overhead, 8 miljoen voor
de reorganisatie van het logistieke netwerk en 2 miljoen voor de reductie van het aantal FTE's binnen Konmar
Supermarkten. Van de maatregelen wordt vanaf 2005 een jaarlijkse besparing van 14 miljoen à 16 miljoen
verwacht. De eerste effecten à circa 8 miljoen zullen reeds in 2004 zichtbaar zijn.
· als gevolg van de verslechtering van de onroerend-goedmarkt is een bedrag van 15 miljoen (2002:
12,5 miljoen) toegevoegd aan de voorziening voor huurverplichtingen.
· voor de betaling van toekomstige jubileumuitkeringen aan werknemers is een voorziening van
5 miljoen getroffen.
· aan de voorziening voor juridische procedures is een bedrag van 3 miljoen toegevoegd.
Desinvesteringen
De desinvesteringen in Nederland beperkten zich in 2003 tot de sluiting - in maart - van het regionaal
distributiecentrum te Heerenveen en de verkoop van 43 winkels, onder andere aan Sperwer. In het voorjaar werd een
belangrijk deel van de verliesgevende Laurus Belgium-organisatie verkocht aan de Belgische Colruyt-groep - op 30
april vond de definitieve overdracht plaats. Na deze verkoop bezat Laurus nog 28 winkels in België.
---
In augustus bereikte Laurus een overeenkomst met Carrefour Belgium over de verkoop van 20 winkels. De winkels
worden in 2004 individueel overgenomen door franchisenemers van Carrefour Belgium, een proces dat in april 2004
moet zijn afgerond. Winkels die dan nog niet zijn overgenomen, worden overgenomen door Carrefour zelf. Omdat er
inmiddels ook oplossingen voor de resterende 8 winkels zijn gevonden, zijn de foodretail-activiteiten van Laurus in
België definitief beëindigd.
Financiële baten en lasten en financiering
Het saldo van financiële baten en lasten verbeterde van een last van 60 miljoen naar een last van 34 miljoen. Op
balansdatum bedroeg de langlopende bankschuld 403 miljoen (2002: 562 miljoen). De totaal beschikbare
faciliteiten bij het consortium van Banken bedroegen 950 miljoen, voor Nederland
530 miljoen (waarvan opgenomen 120 miljoen), voor Spanje 340 miljoen (waarvan opgenomen 212 miljoen)
en voor België 80 miljoen (waarvan opgenomen nihil). De faciliteiten voor Spanje en België waren verstrekt in het
kader van de herstructurering. Omdat van de faciliteit voor België geen gebruik is gemaakt, is deze in februari 2004
opgezegd.
Naast deze faciliteiten waren in 2003 voor de reorganisaties in België en Spanje nog zogeheten Excess Liability
Facilities (ELF's) ten bedrage van 250 miljoen beschikbaar. In overleg met de desbetreffende banken heeft Laurus de
ELF's in januari 2004 beëindigd.
Belastingen
De post belastingen over het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening bedraagt 8 miljoen positief (2002: 30
miljoen positief). Het positieve saldo is met name het gevolg van de activering van belastinglatenties inzake verliezen
in België ( 14 miljoen), die in Nederland kunnen worden gecompenseerd met toekomstige belastbare resultaten. In
2002 is inzake verlies in Spanje een belastinglatentie van 32 miljoen geactiveerd.
Eigen vermogen 90 miljoen
Na verwerking van het positieve resultaat van 9 miljoen steeg het eigen vermogen in 2003 naar
90 miljoen (2002: 81 miljoen).
Geen dividend over 2003
In verband met de statutaire bepaling inzake de bestemming van de winst wordt het dividend over 2003 gepasseerd.
België
Door met name de verkoop van winkels daalde de netto-omzet met 354 miljoen tot 229 miljoen. Het
bedrijfsresultaat kwam uit op 12 miljoen negatief (2002: 18 miljoen negatief).
Nederland
Het bedrijfsresultaat vóór bijzondere posten van de Nederlandse activiteiten steeg van 49 miljoen in 2002 naar
82 miljoen in 2003. Het bedrijfsresultaat inclusief bijzondere posten van de Nederlandse activiteiten steeg van
31 miljoen in 2002 naar 39 miljoen in 2003. De stijging werd veroorzaakt door lagere kosten als gevolg van
efficiencymaatregelen in de logistiek en overhead alsmede door een lagere derving.
De Nederlandse kernactiviteiten (Edah, Konmar en Super De Boer) realiseerden in 2003 een netto-omzet van 3,8
miljard (2002: 4,2 miljard). De totale consumentenomzet van de drie Nederlandse formules bedroeg 4,5 miljard
(2002: 4,9 miljard). De gezamenlijke identieke (vergelijkbare) consumentenomzet van de drie formules daalde met
---
3,2%. Het gezamenlijk marktaandeel van Edah, Konmar en Super De Boer bedroeg over 2003 18,3% (over 2002:
20,3%).
De negatieve omzetontwikkeling in 2003 kent twee belangrijke oorzaken. De eerste oorzaak is de verkoop van
vestigingspunten aan onder meer Sperwer in 2002 en 2003 alsmede de verkoop van Spar en de sluiting van
Basismarkt in 2002. De tweede oorzaak ligt in de moeilijke marktomstandigheden en de prijzenslag waarin de
Nederlandse supermarktbranche in het najaar verwikkeld raakte. De Laurusformules voerden toen forse
prijsverlagingen door.
In de eerste helft van 2003 werd door de Hoofddirectie een herstelplan opgesteld dat aangeeft waar Laurus over vijf
jaar wil staan. Voor 2003 werd een duidelijk doel vastgesteld: herstel van winstgevendheid, met name te bereiken
door maatregelen in de back-office. De juistheid van deze koers werd bevestigd door de prijzenslag. De door Laurus in
het kader daarvan doorgevoerde structurele prijsverlagingen waren alleen mogelijk bij een stabiele en kostenefficiënte
bedrijfsvoering.
Eind 2003 is het accent in het herstelplan versneld verlegd van de back-office naar de winkelformules. Bij alle
formules zijn maatregelen geïmplementeerd en in voorbereiding die tot een scherpere profilering in de diverse
marktsegmenten zullen leiden. Structurele prijsverlagingen zijn mede een essentiële factor in deze herpositionering.
De introductie van een in samenwerking met Casino ontwikkeld en ingekocht C-merk (een zogeheten `vechtmerk'), dat
vanaf het voorjaar van 2004 ter beschikking van alle formules staat, past eveneens in deze ontwikkeling.
Voor investeringen in de winkels is in 2004 circa 66 miljoen uitgetrokken.
Edah
De consumentenomzet bij Edah bedroeg 1,3 miljard. De identieke (vergelijkbare) consumentenomzet daalde met
0,6%, waarbij de samenwerkende ondernemers een groei van 2,3% en de eigen filialen een daling van 1,4% lieten
zien. Eind 2003 waren er 269 winkels (eind 2002: 263), waarvan er 58 (eind 2002: 66) door samenwerkende
ondernemers werden geëxploiteerd. Ultimo 2001 waren er 287 Edah-winkels. Het marktaandeel over 2003 kwam uit
op 5,5% (2002: 5,7%). Edah realiseerde over 2003 een positief bedrijfsresultaat.
Konmar
De consumentenomzet bij Konmar bedroeg 1,1 miljard. De identieke (vergelijkbare) consumentenomzet daalde met
10,2%. De samenwerkende ondernemers groeiden met 3,4% terwijl de eigen filialen met 10,5% daalden. Het aantal
winkels bedroeg eind 2003 90 (eind 2002: 134), waarvan er 4 door samenwerkende ondernemers werden
geëxploiteerd. Ultimo 2001 waren er 137 Konmar-winkels. Het marktaandeel van Konmar over 2003 bedroeg 4,1%
(2002: 5,1%). Het bedrijfsresultaat van Konmar is nog steeds negatief, maar verbeterde ten opzichte van 2002, mede
dankzij een lagere derving.
Super De Boer
De consumentenomzet bij Super De Boer bedroeg 2,1 miljard. De identieke (vergelijkbare) consumentenomzet
daalde met 1,7%. Zowel de eigen filialen als de samenwerkende ondernemers lieten een daling zien (respectievelijk
3,6% en 0,7%). Het aantal winkels bedroeg eind 2003 369 (eind 2002: 374), waarvan er 214 (eind 2002: 237) door
samenwerkende ondernemers werden geëxploiteerd. Ultimo 2001 waren er 427 Super De Boer-winkels. Het
marktaandeel van Super De Boer over 2003 was 8,7% (2002: 9,5%). Super De Boer behaalde een positief
bedrijfsresultaat.
Verdergaande kostenreductie
Ondanks het voortduren van de prijzenslag in 2004 houdt de Hoofddirectie vast aan het in 2003 geformuleerde
herstelplan. De prijzenslag heeft echter wel tot een andere prioritering van het herstelproces van de onderneming
geleid. In 2004 moet rekening worden gehouden met lagere marges in de foodretail. Dat betekent dat Laurus nog
---
scherper met de kosten van de bedrijfsvoering zal moeten omgaan. Naast de in 2003 aangekondigde
kostenbesparende maatregelen zullen in 2004 dan ook nog andere kostenbesparingen noodzakelijk zijn.
Voor een deel bouwt de kostenreductie in 2004 voort op maatregelen die al eerder in gang waren gezet. Voor een
ander deel echter draagt deze een nieuw karakter: het is onvermijdelijk dat ook de kosten van de winkelprocessen,
inclusief de kosten per gewerkt uur, zullen moeten worden gereduceerd. Deze rationalisatie van winkelprocessen valt
samen met de scherpere profilering van de winkelformules die voor 2004 is voorzien. De Hoofddirectie heeft
organisatie-adviesbureau McKinsey International gevraagd Laurus hierbij te ondersteunen. Terzake is advies gevraagd
aan de centrale ondernemingsraad.
Vooruitzichten
Stond 2003 voor Laurus nadrukkelijk in het teken van winstherstel, het doel voor 2004 is tweeledig: herpositionering
van de formules met behoud van marktaandeel en waar mogelijk vergroting daarvan, alsmede verdergaande reductie
van kosten.
Onduidelijk is hoe de in 2003 begonnen prijzenslag zich in 2004 qua intensiteit verder zal ontwikkelen, terwijl het
tempo en de mate waarin de getroffen en nog te treffen maatregelen effect zullen sorteren deels niet voorspelbaar
zijn. Gelet op deze onzekerheden onthoudt de Hoofddirectie zich van uitspraken over de ontwikkeling van het
resultaat in 2004.
Perscontacten: F. Kremer, telefoon: 00 31 (0)73 622 37 14 / 00 31 (0)6 22 45 88 57
Belangrijke data
Publicatie omzetcijfers eerste kwartaal 2004 21 april 2004
Publicatie jaarverslag 2003 26 april 2004
Algemene Vergadering van Aandeelhouders 14 mei 2004
Publicatie omzetcijfers tweede kwartaal 2004 21 juli 2004
Publicatie halfjaarcijfers 2004 1 september 2004
Publicatie omzetcijfers derde kwartaal 2004 20 oktober 2004
Publicatie omzetcijfers 2004 19 januari 2005
Bijlagen
Geconsolideerde balans
Geconsolideerde winst- en verliesrekening
Geconsolideerd eigen vermogen
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
---
---- --
Laurus NV