Ministerie van Financiën

de Voorzitter van de Tweede Kamer

der Staten-Generaal

Datum Uw brief Ons kenmerk (Kenmerk)

23 maart BZ 2004-00217 U 2004

Onderwerp

Antwoorden op vragen van het Kamerlid Vendrik over het Besluit van Eurostat

Hierbij doe ik u toekomen de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Vendrik aan de minister van Financiën over het besluit van Eurostat inzake overdrachten van bedrijven aan de overheid in verband met de overdracht van pensioenverplichtingen van bedrijven aan de overheid.

De Minister van Financiën,

G. Zalm

1. Heeft u kennisgenomen van het recente besluit van Eurostat inzake de verwerking van overgenomen pensioenverplichtingen in de overheidsboekhouding?

Ja

2. Welke positie hebben De Nederlandsche Bank (DNB) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in dit besluit genomen?

DNB en het CBS hebben beiden in de advisering aan Eurostat door het 'Committee on Monetary, Financial and Balance of Payments Statistics' (CMFB) de positie ingenomen dat er in deze casus sprake zou zijn van een betaling zonder gevolgen voor het EMU-saldo.

Het standpunt dat door DNB en het CBS in het CMFB werd ingenomen, bleek echter een minderheidspositie. Eurostat heeft het advies van de meerderheid van het CMFB gevolgd, en besloten dat er in dit geval wel sprake is van een betaling met gevolgen voor het EMU-saldo.

3. Heeft u overleg gevoerd met DNB en het CBS over de in te nemen? Zo ja, wat was uw inzet en wat was het resultaat van uw actie?

4. Heeft u DNB en het CBS verzocht een bepaalde positie in te nemen? Zo ja, wat was uw inzet en wat was het resultaat van uw actie?

Ik heb geen overleg gevoerd met DNB en CBS, en deze instanties dan ook niet verzocht een bepaalde positie in te nemen.

5. Is hier sprake van creatief boekhouden?

Nee. Berekening van het EMU-saldo en de EMU-schuld vindt plaats conform de bepalingen van het Europees Stelsel van economische Rekeningen (ESR) 1995. Het besluit van Eurostat was nodig omdat het ESR 1995 onduidelijk was inzake de verwerking in het EMU-saldo van betalingen van bedrijven aan de overheid in de context van overdracht van pensioenverplichtingen door bedrijven aan de overheid. Duidelijkheid over de precieze budgettaire verwerking van dergelijke geldstromen is van groot belang, juist ook om het risico van 'creatief boekhouden' tegen te gaan.

6. Zo ja, gaat u hiertegen optreden?

Nee (Zie antwoord 5).

7. Bent u van plan deze toegestane methode te benutten bij de Voorjaarsnota teneinde het begrotingstekort onder de 3% van het BBP te brengen?

Nee.

8. Deelt u de mening dat dit besluit onwenselijk is, aangezien eenmalige bijdragen bij overname van pensioenverplichtingen door de staat ten bate van het EMU-saldo gebracht mogen worden, terwijl de daarmee samenhangende verplichtingen buiten beeld blijven omdat zij pas in de toekomst een negatief effect op het saldo hebben?

Eurostat achtte het nodig om helderheid te scheppen over de budgettaire verwerking van betalingen van bedrijven aan de overheid in de context van overdracht van pensioenverplichtingen door bedrijven aan de overheid. Zoals gesteld onderken ik het grote belang van eenduidige en heldere voorschriften bij de berekening van het EMU-saldo. Besluiten van Eurostat die de helderheid inzake de boekingsregels vergroten verwelkom ik dan ook.

Daarbij plaats ik de kanttekening het belangrijk te vinden dat Eurostat op onafhankelijke wijze, ondersteund door de adviezen van materiedeskundigen uit het CMFB, zijn rol als hoeder van de boekingsregels van het EMU-saldo kan vervullen met het oog op transparante, betrouwbare en vergelijkbare cijfers inzake het EMU-saldo en de EMU-schuld. Een politieke beïnvloeding van de standpuntbepaling van het CMFB en Eurostat vind ik dan ook onwenselijk.

Een vraagstuk van een heel andere orde is in hoeverre het verstandig is dat overheden toekomstige pensioenverplichtingen van bedrijven overnemen en vervolgens via een omslagstelsel ten laste van de rijksbegroting brengen. Een besluit hierover vereist een zorgvuldige afweging waarbij de winst op korte termijn wordt afgezet tegen verliezen op lange termijn, dit mede bezien in het licht van (in de toekomst) verder stijgende vergrijzingsuitgaven in de lidstaten van de EU.

Voor Nederland wil ik benadrukken dat het begrotingsbeleid van het Kabinet gericht is op duurzaam gezonde overheidsfinanciën teneinde de op ons afkomende vergrijzingsuitgaven te kunnen opvangen. Voorts heeft Nederland ook in Europees verband steeds benadrukt dat de overheidsfinanciën van de lidstaten mede beoordeeld moeten worden vanuit een lange termijn perspectief, waarbij als vanzelfsprekend ook rekening wordt gehouden met pensioenverplichtingen van nationale overheden.

9. Deelt u de mening dat deze boekhoudkundige verwerking een dubbele premie zet op nationalisatie van pensioenverplichtingen aangezien de eenmalige bijdrage van de sponsor aftrekbaar is van de winstbelasting en voorts tot een beter EMU-saldo leidt, terwijl in werkelijkheid geen enkele vooruitgang op het gebied van afdekken van vergrijzingslasten wordt geboekt?

Indien betalingen van bedrijven aan de overheid in het geval van overdracht van pensioenverplichtingen door bedrijven aan de overheid aftrekbaar zijn van het winstinkomen, dan kan niet gesteld worden dat hierdoor een dubbele premie ontstaat. Immers het voordeel dat een bedrijf heeft bij aftrek van de betalingen in kwestie gaat gepaard met een ongunstig effect op het EMU-saldo vanwege lagere belastingopbrengsten.

10. Acht u het niet buitengewoon vreemd, dat een dergelijk gevoelig besluit wordt genomen terwijl de politieke discussie over aanpassing van het Stabiliteits- en Groeipact (SGP) woedt, in het bijzonder de mogelijkheid om de omvang van nationale pensioenbesparingen een rol te laten spelen bij de beoordeling van nationale begrotingsposities en nationale stabiliteitsprogramma's?

Nee, er was op korte termijn technische helderheid nodig over de correcte boeking in het EMU-saldo van overgenomen pensioenverplichtingen.

11. Bent u van plan dit besluit te agenderen voor de komende Ecofinraad? Zo ja, welk doel streeft u na?

De recente besluiten van Eurostat op het terrein van de pensioenen zijn op mijn initiatief al besproken in de Eurogroep en in de Ecofinraad. Het Economische en Financieel Comité (EFC) is gevraagd te bezien hoe voorkomen kan worden dat statistische wijzigingen een gezond beleid doorkruisen.

12. Deelt u de mening dat deze kwestie opnieuw aantoont dat het debat over verandering van het SGP snel moet uitmonden in nieuwe regels?

Nee.

13. Zo ja, wat zal uw bijdrage zijn in dit debat?

Zie antwoord op vraag 11 en 12.

14. Heeft u een goed gesprek gehad met uw Duitse ambtgenoot, de heer Eichel? Is het besluit van Eurostat nog onderwerp van overleg geweest? Zo ja, wat was de uitkomst daarvan?

Ik heb een goed gesprek gehad met mijn Duitse collega. Wij hebben niet gesproken over het besluit van Eurostat.

15. Heeft u binnenkort een ontmoeting met de Belgische minister van Begroting? Zo ja, gaat u daar uw opvattingen over het besluit melden?

De Belgische Minister van Financiën is lid van de Eurogroep en de Ecofin.