IP/04/382
Brussel, 24 maart 2004
Commissie rond het onderzoek naar Microsoft af en legt corrigerende
maatregelen en een geldboete op
Na een vijf jaar durend onderzoek heeft de Europese Commissie besloten
dat Microsoft Corporation in strijd met het mededingingsrecht van de
Europese Unie heeft gehandeld door haar bijna-monopolie op de markt
van besturingssystemen voor PC's uit te breiden naar de markten van
workgroup server-besturingssystemen(1)
en van media players(2). Omdat de onrechtmatige gedragingen nog aan de
gang zijn heeft de Commissie Microsoft gelast om aan de concurrenten
binnen 120 dagen de informatie over de interfaces(3) vrij te geven die
nodig is opdat hun producten zouden kunnen "communiceren" met het
universeel aanwezige besturingssysteem van Windows. Microsoft moet
ook, binnen 90 dagen, een versie van haar Windows-besturingssysteem
zonder Windows media player aan de fabrikanten van PC's (of aan de
eindgebruikers bij directe verkoop) aanbieden. Daarnaast krijgt
Microsoft een boete van 497 miljoen EUR wegens misbruik van haar
marktmacht in de EU.
"Het is de speciale verantwoordelijkheid van ondernemingen met een
machtspositie om ervoor te zorgen dat de manier waarop zij hun
activiteiten ontplooien, de concurrentie op basis van verdiensten niet
verhindert en geen schade berokkent aan consumenten en innovatie" zei
Europees commissaris voor Concurrentie Mario Monti. "Met de
beschikking van vandaag worden zowel de voorwaarden voor eerlijke
concurrentie op de betrokken markten hersteld, als duidelijke
principes voor het toekomstige gedrag van een onderneming met een
dergelijke sterke machtspositie vastgesteld", voegde hij daaraan toe.
Na een uitgebreid en diepgaand onderzoek van meer dan vijf jaar en
drie mededelingen van punten van bezwaar(4)
, heeft de Commissie vandaag een beschikking aangenomen waarin zij
vaststelt dat de Amerikaanse software-onderneming Microsoft
Corporation de EU-mededingingsregels heeft geschonden door misbruik te
namen van haar bijna-monopolie^(5) (artikel 82) op de markt van
besturingssystemen voor PC's.
Microsoft heeft misbruik gemaakt van haar machtmarkt door de
interoperabiliteit tussen Windows-PC's en workgroup servers die niet
van Microsoft zijn, opzettelijk te beperken, en door Windows Media
Player (WMP), een product waarvoor concurrenten bestonden, te koppelen
aan haar universeel aanwezige Windows-besturingssysteem.
Door dit onrechtmatig gedrag kon Microsoft een machtspositie verwerven
op de markt van workgroup serverbesturingssystemen, die de kern vormen
van de IT-netwerken van bedrijven, waardoor de concurrentie op die
markt volledig zou kunnen verdwijnen. Daarenboven heeft het gedrag van
Microsoft de concurrentie op de markt van media players aanzienlijk
verzwakt.
Deze misbruiken zetten een rem op de innovatie en zijn schadelijk voor
het concurrentieproces en de consumenten, die uiteindelijk minder
keuze hebben en hogere prijzen moeten betalen.
Wegens deze zeer ernstige inbreuken, die vijf en een half jaar hebben
geduurd, heeft de Commissie een geldboete van 497.2 miljoen EUR
opgelegd.
Corrigerende maatregelen
Om de voorwaarden voor eerlijke concurrentie te herstellen heeft de
Commissie de volgende corrigerende maatregelen opgelegd:
* Wat interoperabiliteit betreft, moet Microsoft binnen 120 dagen
volledige en nauwkeurige informatie over interfaces vrijgeven,
zodat volledige interoperabiliteit tussen de workgroup servers die
niet van Microsoft zijn en Windows-PC's en servers kan worden
bereikt. Daardoor zullen de concurrerende verkopers in staat zijn
om producten te ontwikkelen die onder gelijke voorwaarden kunnen
concurreren op de markt van besturingssystemen voor workgroup
servers. De vrijgegeven informatie zal elke keer wanneer Microsoft
nieuwe versies van de betrokken producten op de markt brengt,
geactualiseerd moeten worden.
Voorzover deze interface-informatie in de Europese Economische
Ruimte^(6)
beschermd zou zijn door intellectuele-eigendomsrechten, zal Microsoft
recht hebben op een redelijke vergoeding. Het gaat hierbij alleen om
informatie over interfaces, niet over de Windows-broncode, aangezien
die niet nodig is voor de ontwikkeling van interoperabele producten.
* Wat de koppelverkoop betreft, moet Microsoft binnen 90 dagen aan
de producenten van PC's een versie van haar
Windows-client-PC-besturingssysteem aanbieden waarin WMP niet
geïntegreerd is. Deze maatregel betekent niet dat de consumenten
PC's en besturingssystemen zonder media players zullen krijgen. De
meeste consumenten kopen een PC bij een fabrikant van PC's die
voor hen reeds een besturingssysteem en een media player gebundeld
heeft. Dankzij deze corrigerende maatregel van de Commissie zal de
gebundelde software worden samengesteld op basis van de wensen van
de consumenten en niet van de door Microsoft opgelegde keuzes.
Microsoft behoudt het recht om een versie van haar
Windows-client-PC-besturingssysteemproduct met WMP aan te bieden. Zij
moet evenwel afzien van gelijk welke commerciële, technologische of
contractuele bepaling die de niet-gebundelde versie van Windows minder
aantrekkelijk zou maken of de prestaties ervan zou beperken. De
onderneming mag in het bijzonder geen korting aan PC-fabrikanten
aanbieden wanneer zij Windows samen met WMP zouden kopen.
De Commissie acht de corrigerende maatregelen evenredig en meent dat
zij een eind zullen maken aan de inbreuken op de antitrustregels, en
duidelijke regels vaststellen voor het toekomstige gedrag van de
onderneming.
Om ervoor te zorgen dat deze beschikking daadwerkelijk en binnen de
termijn ten uitvoer wordt gelegd, zal de Commissie een
toezichthoudende trustee aanstellen die onder meer zal controleren of
de informatie die Microsoft vrijgeeft over de interfaces volledig en
nauwkeurig is, en of de twee versies van Windows gelijkwaardig zijn
qua prestaties.
Het onderzoek
In december 1998 diende Sun Microsystems, een andere Amerikaanse
onderneming, een klacht in omdat Microsoft geweigerd had bepaalde
interface-informatie te verstrekken die Sun nodig had om producten te
kunnen ontwikkelen die op correcte wijze zouden "communiceren" met de
alomtegenwoordige Windows-PC's, zodat zij onder gelijke voorwaarden
zou kunnen concurreren op de markt van workgroup
server-besturingssystemen.
Uit het onderzoek van de Commissie bleek dat Sun niet de enige
onderneming was aan wie informatie geweigerd werd, en dat het
niet-vrijgeven van informatie door Microsoft deel uitmaakte van een
ruimere strategie die erop gericht was concurrenten uit de markt te
drukken.
Daardoor werd de concurrentie op het gebied van andere
productkenmerken als betrouwbaarheid, veiligheid en snelheid, naar een
tweede positie verdrongen, en werd het succes van Microsoft op de
markt verzekerd. Een overgrote meerderheid van klanten deelde de
Commissie mee dat het feit dat Microsoft haar interface-informatie
niet vrijgeeft, hun keuze kunstmatig heeft beïnvloed in het voordeel
van de serverproducten van Microsoft. De door Microsoft zelf
verstrekte onderzoekgegevens hebben bevestigd dat er een verband
bestaat tussen het voordeel dat Microsoft haalt uit het voor zich
houden van interoperabiliteitinformatie en haar groeiende
marktaandelen.
In 2000 breidde de Commissie op eigen initiatief haar onderzoek uit om
na te gaan wat de gevolgen zijn van de koppelverkoop tussen de
Windows-Media Player van Microsoft en het PC-besturingssysteem Windows
2000.
Dit deel van het onderzoek leidde tot de conclusie dat de universele
aanwezigheid van WMP, als gevolg van de koppeling ervan met Windows
voor muziek-, film- en andere media-ondernemingen, alsmede voor
softwareontwikkelaars en verstrekkers van inhoud de stimulansen
kunstmatig vermindert om producten voor concurrerende media players te
ontwikkelen.
De koppelverkoop door Microsoft van haar media player leidt er
derhalve toe dat de markt voor concurrenten wordt afgeschermd, en dat
de keuze van de consument uiteindelijk wordt beperkt, aangezien de
concurrerende producten schade ondervinden wegens redenen die geen
verband houden met hun prijs of kwaliteit.
Uit de beschikbare gegevens blijkt reeds een duidelijke tendens ten
gunste van de WMP en de Windows-mediatechnologie. Indien de Commissie
niet zou optreden, zou de koppelverkoop van WMP met Windows de markt
naar alle waarschijnlijkheid definitief "doen overslaan" in het
voordeel van Microsoft. De onderneming zou dan in staat zijn om
aanverwante markten te beheersen in de sector van de digitale media,
bijvoorbeeld op het gebied van coderingstechnologie, software voor het
uitzenden van muziek via het internet, digitale-rechtenbeheer enz.
Meer algemeen vreest de Commissie dat de koppelverkoop door Microsoft
van WMP slechts een voorbeeld is van een meer algemene
ondernemingsstrategie die, gezien het bijna-monopolie van Microsoft op
het gebied van besturingssystemen voor PC's, innovatie ontmoedigt en
de keuze van de consument beperkt wat betreft de technologieën
waarvoor Microsoft belangstelling zou kunnen hebben en die zij in de
toekomst aan Windows zou kunnen koppelen.
Toelichting
De Europese Commissie waakt over de handhaving van de
mededingingsregels van de EU inzake concurrentiebeperkende praktijken
en misbruik van een monopolie in de gehele Europese Unie wanneer dit
gevolgen heeft voor het grensoverschrijdende handelsverkeer en de
concurrentie.
De Commissie kan ondernemingen gelasten hun gedragingen te veranderen
en geldboeten opleggen wegens inbreuken op de antitrustregels. Die
boeten kunnen maximaal 10% van de wereldwijde jaarlijkse omzet van de
betrokken ondernemingen bedragen.
Tegen de beschikkingen van de Commissie kan beroep worden aangetekend
bij het Europees Gerecht van eerste aanleg in Luxemburg.
(1)
Dit zijn op centrale netwerkcomputers draaiende besturingssystemen die
overal ter wereld diensten verstrekken aan kantoorpersoneel voor hun
dagelijks werk, zoals het delen van bestanden en printers, beveiliging
en gebruikersbeheer.
(2)
Een media player is een softwareproduct dat muziek- en video-inhoud
via het internet kan "afspelen".
(3)
De^ interfaces hebben geen betrekking op de Windows-broncode,
aangezien die niet noodzakelijk is om interoperabele producten te
ontwikkelen. Interfaces fungeren als schakels tussen de broncodes
waardoor de producten met elkaar kunnen communiceren.
(4)
Een mededeling van punten van bezwaar geeft aan dat een formeel
onderzoek werd ingeleid, aangezien de Commissie de ten laste gelegde
feiten of bezwaren aan de betrokken onderneming(en) meedeelt.
(5)
Het besturingssysteem van Microsoft is ge^ïnstalleerd op meer dan 95%
van de personal computers ter wereld.
(6)
Dit is de Europese Unie plus Noorwegen, IJsland en Liechtenstein.
European Commission