UNIVERSITEIT UTRECHT
Universiteit Utrecht: Eiwitten sleutel gezondheid of ziekte
Gerenommeerde Proteomics onderzoeker Matthias Mann in Utrecht
Een van de meest toonaangevende onderzoekers op het gebied van
proteomics op dit moment is Prof.dr. Matthias Mann (1959). Hij houdt
op donderdag 25 maart een lezing vanuit het Academisch Biomedisch
Centrum Utrecht (ABC). Op vrijdag 26 maart krijgt Mann een
eredoctoraat van de Universiteit van Utrecht op voordracht van de
faculteit Farmaceutische Wetenschappen. Zijn erepromotor is Prof.dr.
A.J.R. Heck, eveneens een autoriteit op dit gebied. Heck is hoogleraar
Biomoleculaire Massaspectrometrie bij Farmaceutische Wetenschappen én
Scheikunde, en wetenschappelijk directeur van een van de grote
nationale centra die recent vanuit het Genomics Initiatief zijn
opgericht: het Netherlands Proteomics Centre. Op beide dagen is er
gelegenheid om Matthias Mann te interviewen en/of om meer informatie
te krijgen over het NPC als het ABC.
Matthias Mann is hoogleraar aan de University of Southern
Denmark-Odense. In 1992 werd Mann groepsleider van de 'Peptide and
Protein group' in het European Molecular Biology Laboratory (EMBL) in
Heidelberg. Mann heeft meegewerkt aan de doorbraken bij het in kaart
brengen van eiwit-netwerken en het nauwkeurig kwantificeren van
eiwit-expressie niveaus, en belangrijke bijdragen geleverd aan het
ontwikkelen van methoden om snel en gevoelig eiwitten te identificeren
met behulp van massaspectrometrische data en genoom sequenties. Hij
stond bijvoorbeeld mede aan de wieg van de ontwikkeling van de nieuwe
electrospray ionisatie methode, waarvoor zijn promotor John Fenn in
2002 de Nobelprijs kreeg, en waarvan Mann de grote mogelijkheden voor
toepassingen in biologie en geneeskunde erkende. Er staan meer dan 200
publicaties op zijn naam, waaronder heel wat in bekende vakbladen als
Nature, Science and Cell. Hij was de meest geciteerde wetenschapper op
scheikundig gebied tussen 1994 en 1996.
Concrete voorbeelden van zijn onderzoek
Matthias Mann bracht onder andere een onderdeel in kaart van
telomerase, een enzym dat betrokken is bij het reguleren van het
'rafelen' van telomeren (chromosoomuiteinden) waardoor chromosomen
snel verouderen en beschadigd raken, met alle gevolgen van dien. Mann
identificeerde ook Caspase-8 dat cruciaal blijkt bij de apoptose
(geprogrammeerde celdood) van een cel: als dit proces verstoord wordt,
blijven cellen ongecontroleerd groeien. Door Mann ontwikkelde methodes
worden ook gebruikt bij onderzoek van de menselijke malaria parasiet
Plasmodium falciparum. De analyse toonde meer dan 1200 betrokken
eiwitten aan, waaronder eiwitten die zeer specifiek zijn voor bepaalde
stadia in de cyclus van deze parasiet. Dit soort onderzoek levert
informatie op die mede kan helpen om een betere remedie te vinden
tegen deze levensbedreigende ziekte. Redenen genoeg om een dergelijke
wetenschapper op zo'n relatief jonge leeftijd voor te dragen voor een
eredoctoraat.
Het belang van proteomics
Het in kaart brengen van menselijke genen heeft een nieuw tijdperk
ingeluid in de humane biologie waarin er meer inzicht komt in ziekte
en gezondheid bij de mens, en daardoor meer zicht op medicijnen en
therapieën. 'Proteomics' is een logisch vervolg op 'Genomics': door
het proteomicsonderzoek verschuift de aandacht van het in kaart
brengen van genen naar de producten van genen - de eiwitten - en hun
functies. De naar schatting meer dan 1 miljoen verschillende eiwitten
in een cel en hun interacties vormen ook de sleutel tot gezondheid of
ziekte. Voorbeelden van ziekten waarbij de regulerende functies van
eiwitten een cruciale rol spelen zijn kanker, ziekten van het
immuunsysteem en bepaalde psychiatrische ziekten, maar ook malaria en
nog vele andere. Door beter inzicht te krijgen in de biologische
processen op moleculair niveau zal het mogelijk worden om nieuwe en
effectievere geneesmiddelen te ontwikkelen en om betere biomarkers
voor ziekten te krijgen. Nieuwe en verbeterde proteomics technologieën
en onderzoeksmethoden zullen hier een belangrijke bijdrage aan
leveren.
Programma
25 maart, 15.00 uurVan Lier en Egginkzaal, in de hal van het
Bestuursgebouw,Heidelberglaan 8, 3584 CS Utrecht ABC lezingProf.
Matthias Mann, Ph.D.(Center for Experimental BioInformatics (CEBI),
University of Southern Denmark, Odense) 'Quantitative proteomics
applied to signaling and organellar proteomics'
Noot voor de pers:
Er is gelegenheid om Matthias Mann te interviewen of nadere tekst en
uitleg te krijgen over het Netherlands Proteomics Centre en/of het
Academisch Biomedisch Centrum Utrecht. Hiervoor kunt u contact opnemen
met:
- voor Matthias Mann of het NPC: Silvie Hermsen, (030) 253 4564,
hermsen@npc.genomics.nl
- voor het ABC: Aaltje van Gastel, 06-54782612, info@abc.uu.nl
Meer informatie over Matthias Mann:
http://www.abc.uu.nl/newsagenda/agendaarchive/march/lecturemann/30365m
ain.html
Het NPC - Netherlands Proteomics Centre brengt op strategische wijze
universitaire onderzoekers uit Utrecht, Groningen, Rotterdam,
Wageningen, Nijmegen en Leiden en bedrijven bij elkaar om de
technologieën van het proteomicsonderzoek verder te ontwikkelen in een
topcentrum van internationaal
niveau. www.netherlandsproteomicscentre.nl
Het ABC - Academisch Biomedisch Centrum Utrecht - is een
samenwerkingsverband op gebied van Life Sciences van de Universiteit
Utrecht tussen de faculteiten Geneeskunde (ingebed in het
UMC-Utrecht), Diergeneeskunde, Farmaceutische Wetenschappen, Biologie,
en Scheikunde alsmede het KNAW Hubrecht Laboratorium. Het ABC bepaalt
het biomedisch profiel van de Universiteit Utrecht op het gebied van
hoogwaardig onderzoek en onderwijs, gezamenlijke faciliteiten en
investeringen, een goede biotechnologische infrastructuur en
bedrijvenstimulering in een maatschappelijk relevant
kader. www.abc.uu.nl
15 mrt 04 11:00