Gemeente Amsterdam

Joodse identiteit in hedendaagse architectuur
JIBANEE!
22 maart 2004 - Johanneke Helmers
Het Joods Historisch Museum presenteert van 26 maart tot en met 29 augustus het eerste internationale overzicht van architectuur voor joodse instellingen vanaf het einde van de twintigste eeuw tot nu. In veertien paviljoens worden zestien hedendaagse synagogen, joodse musea en scholen van vooraanstaande architecten uitgelicht. Alle getoonde ontwerpen zijn spraakmakend en geven met vernieuwende vormen uiting aan een sterker wordende joodse identiteit.

Holocaustmuseum Ralph Appelbaum

De zelfverzekerdheid waarmee de betrokken opdrachtgevers en architecten in de afgelopen jaren naar buiten zijn getreden met spannende en innovatieve bouwprojecten getuigt van een nieuw joods zelfbewustzijn. Niet alleen de architectuur zelf is opvallend, maar ook de locatie is vaak prominent, waardoor het project een nog sterkere uitstraling krijgt. Deze ontwikkeling werd het eerst zichtbaar in de gebouwen voor joodse musea, met als revolutionair voorbeeld Daniel Libeskinds Joods Museum in Berlijn. Zowel van binnen als van buiten geeft het gebouw uitdrukking aan de joodse geschiedenis van Duitsland en de vernietiging van joods leven tijdens de oorlog. Naast musea zijn ook synagogen en scholen zeer uitgesproken in hun ontwerp. Het nieuwe gemeenschapscentrum van Zvi Hecker in Duisburg bijvoorbeeld staat op een belangrijke plek in de stad en is met zijn uitwaaierende structuur een complex dat niet over het hoofd gezien kan worden.

Vernieuwingsgolf

Cymbalista synagoge Mario Botta
Deze vernieuwingsgolf kon pas twee generaties na de Tweede Wereldoorlog ontstaan. Joodse gemeenten zijn weer gegroeid en vitaal. De val van de Muur gaf hieraan een extra impuls met de komst van vele Russische migranten naar het Westen. Terwijl joodse instellingen voorheen bescheiden en onopvallend waren, legde het opbloeiende joodse leven de basis voor een aantal toonaangevende architectonische projecten.

Er wordt gebouwd

Yadvashem holocaustmuseum Moshes Afdie

JIBANEE!
(Hebreeuws voor 'er wordt gebouwd') is een initiatief van het Joods Historisch Museum en zal na Amsterdam naar Osnabrück, Warschau, Berlijn, Wenen, München en Londen reizen. De ruimtelijke vormgeving is gerealiseerd door ontwerpbureau Kosmann.dejong. Onderdeel van de expositie is een film van Joram ten Brink, waarin een aantal architecten en opdrachtgevers ingaat op de achtergronden van de getoonde ontwerpen. De expositie wordt begeleid door een tweetalige catalogus (Engels/Duits) van Uitgeverij Prestel, München.

Lijst van architectuurprojecten


* - Ralph Appelbaum: Holocaust Museum, Houston, Texas, Verenigde Staten, 1996

* - Claus en Kaan: Nationaal Monument Kamp Vught, Nederland, 2000-2002

* - Frank O. Gehry: The Jerusalem Museum of Tolerance - A Project of the Simon Wiesenthal Center, Jeruzalem, Israël, 2000-2006
* - Daniel Libeskind: L'Chai'm: To Life. Joods Museum San Francisco, Californië, Verenigde Staten, sinds 1998

* - Daniel Libeskind: Joods Museum Berlin, Duitsland, 1998
* - Moshe Safdie: Yad Vashem Holocaust Museum, Jeruzalem, Israël, sinds 1995

* - Mario Botta: Cymbalista Synagoge en Joods Cultureel Centrum, Tel Aviv University, Tel Aviv, Israël, 1996-1998
* - William Bruder: Kol Ami Synagoge, Scottsdale, Arizona, Verenigde Staten, 1992-1994, 2002-2003

* - Zvi Hecker: Joods Gemeentecentrum, Duisburg, Duitsland, 1996-1999

* - Wandel Hoefer Lorch + Hirsch: Nieuwe Synagoge en Gemeentecentrum, Dresden, Duitsland, 1997-2001
* - Wandel Hoefer Lorch: Joods Centrum Jakobsplatz, München, Duitsland, sinds 2001

* - Zvi Hecker: Heinz-Galinski School, Berlin, Duitsland, 1990-1995
* - Adolf Krischanitz, Helmut Federle: Nieuwe Wereld School, Wenen, Oostenrijk, 1991-1994

* - Adolf Krischanitz: Lauder Chabad Campus, Wenen, Oostenrijk, 1996-1999

* - Al Mansfeld: Yavneh School, Ramat Alon, Haifa, Israël, sinds 1990

* - Mehrdad Yazdani: Akiba Academie, Sinai Synagoge, Beverly Hills, Californië, Verenigde Staten, 1999

Data tentoonstellingstournee


* Felix-Nussbaum-Haus, Osnabrück: 19 september - 14 november 2004
* Museum of the History of Polish Jews, Warschau: 5 januari - 20 februari 2005

* Jüdisches Museum Berlin, Berlijn: 18 maart - 29 mei 2005
* Jüdisches Museum Wien, Wenen: 22 juni - 4 september 2005
* Münchner Stadtmuseum, München: 4 november 2005 - 5 februari 2006
* Ben Uri Gallery, The London Jewish Museum of Art, Londen: 16 april
- 18 juni 2006

© Gemeente Amsterdam