Derde lustrum Universiteit voor Humanistiek
De mooiste studie...
Eind januari markeerde de Universiteit voor Humanistiek (UvH) haar
derde lustrum. Ze deed dit met een internationale conferentie en de
uitreiking van twee eredoctoraten. De UvH, opvolger van het
Humanistisch Opleidingsinstituut, is een bijzondere aangewezen
universiteit op levensbeschouwelijke grondslag. Het motto van de UvH
is De mooiste studie is de mens. De UvH verzorgt de ambtsopleiding
vanwege het Humanistisch Verbond. Zo bereidt ze humanistisch
raadslieden voor op hun werk in zorginstellingen, binnen de
strijdkrachten en het gevangeniswezen. De UvH leidt bovendien op tot
begeleider in loopbaantrajecten van allerlei soort of docent op het
gebied van ethiek en levensbeschouwing. Groeiende aantallen studenten
kiezen voor een positie als beleidsmedewerker bij de overheid of
non-profit organisaties, of als opleider of coach op een
personeelsafdeling. Anderen zijn werkzaam als organisatieadviseur of
wetenschappelijk onderzoeker. Onder de wetenschappelijke staf van de
universiteit zijn humanistici, psychologen, sociologen, filosofen en
historici.
Levensvragen
De studie humanistiek probeert antwoorden te geven op de levensvragen
en maatschappelijke problemen van onze tijd. Ze doet dat niet vanuit
een abstracte visie, maar vanuit het leven van alledag. In onze
huidige complexe samenleving komen tal van vragen op ons af.
Persoonlijke vragen zoals: wat zijn de mogelijkheden en de grenzen van
mijn persoonlijke ontwikkeling? Welke keuzes moet ik maken in mijn
relaties en in mijn werk? Wat betekent voor mij het goede leven?
Verschillende opvattingen over geluk en lijden, over welzijn en ziek
zijn, passeren daarbij de revue. Tegelijkertijd gaat het om de grote
maatschappelijke, politieke en morele vraagstukken. De multiculturele
samenleving waarin we leven roept spanningen op en ze brengt een
verharding van de onderlinge verhoudingen met zich mee. In het
economische klimaat zien we al jaren een toenemende werkdruk, schaarse
zorg en problemen in het onderwijs. Bovendien worden de mensenrechten
op tal van plaatsen in de wereld geschonden. Hoe kunnen we aan deze
toestand iets verbeteren? Wat betekent onder deze omstandigheden goed
burgerschap? De humanistiek zoekt daar antwoorden op. Haar streven is
immers een zinvol leven voor alle mensen mogelijk te maken, binnen
humane maatschappelijke omstandigheden en naar eigen maatstaven
vormgegeven.
Gangmaker
De UvH is in 15 jaar uitgegroeid tot een van de gevestigde
universitaire instellingen in ons taalgebied. Sinds de oprichting
heeft de universiteit 132 doctoraaldiploma's uitgereikt en zijn 25
personen gepromoveerd tot doctor in de humanistiek. De universiteit
telt gemiddeld 340 studenten en een wetenschappelijke staf van ruim
veertig personen waaronder twaalf hoogleraren. Vijftien jaar na de
oprichting is de UvH een van de grootste ambtsopleidingen in
Nederland. Ze voorziet in de groeiende behoefte aan creatieve omgang
met levensbeschouwingen. De UvH heeft zich in deze periode ontwikkeld
tot gangmaker van het denken over humanisme in theorie en praktijk. Ze
heeft de ramen van het academisch humanisme opengegooid en de
discussie over humanisme en samenleving in Nederland een krachtige
stimulans gegeven. Centrale thema's in die discussie zijn nu de
begrippen zingeving en humanisering van de samenleving. Vanuit deze
optiek dragen medewerkers van de universiteit bij aan de
maatschappelijke discussies over de multiculturele samenleving, de
kwaliteit van de zorg, moraal en strafrecht, waarden en normen in het
onderwijs, mensenrechten, ethiek en globalisering. Het onderzoek van
hoogleraren en wetenschappelijk medewerkers vanuit een breed scala aan
disciplines heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de verdieping
van discussies op deze terreinen.
Maatschappelijke betrokkenheid
Aan de universiteit wordt onderzoek verricht dat voor humanisten van
betekenis is. Vaak worden de onderzoeksprojecten extern gefinancierd.
Zo draaien op het ogenblik projecten voor onderzoek naar onder meer
gezond leven en burgerschap. Het project `Zin in gezond leven' richt
zich op de ontwikkeling van een programma waarin ouderen worden
aangesproken op hun vermogens op zelf richting te geven aan hun leven.
In `Burgerschap en empowerment' wordt onderzocht hoe zwakkere groepen
in de samenleving toch optimaal gebruik van hun burgerrechten kunnen
maken. De maatschappelijke betrokkenheid van de UvH kwam recent tot
uiting in de inaugurele redes waarmee twee nieuwe hoogleraren hun ambt
aanvaardden. Prof. dr Peter Derkx sprak op 10 maart over De
multiculturele samenleving: een humanistisch ideaal. In maart 2003
sprak Prof. dr Wiel Veugelers zijn oratie uit over Waarden en normen
in het onderwijs. Prof. dr Nasr Abu Zayd, hoogleraar Humanisme en
Islam, zal zijn rede uitspreken op 27 mei. Abu Zayd is een
internationaal bekend islamitisch theoloog. Met zijn onderzoek wil hij
bijdragen aan het overbruggen van spanningen tussen islamitische
tradities en de moderne wereld van vrijheid, gelijkheid,
mensenrechten, democratie en globalisering.
De UvH heeft zich bovendien gepositioneerd in het centrum van het
georganiseerde humanisme in het Nederlandse taalgebied. Ze is daaruit
niet meer weg te denken. De universiteit wil een bijdrage leveren aan
de samenbundeling van het grote scala aan humanistische instellingen
in Nederland. Daarom heeft de UvH samen met anderen de stoot gegeven
tot de oprichting van het Humanistisch Archief in 1997, het
Humanistisch Kenniscentrum in 1999 en de Humanistische Alliantie in
2001. De UvH heeft bovendien impulsen gegeven voor de oprichting van
het Tijdschrift voor Humanistiek. In 2002 onderging de UvH haar tweede
onderwijs- en onderzoeksvisitatie. Een onafhankelijke commissie
beoordeelde het onderwijsprogramma en de kwaliteit van het onderzoek.
De UvH kreeg van de commissie het predikaat `goed'. De universiteit
heeft sinds enkele jaren een Engelstalig PhD programma voor
professionals op het gebied van humanisering van arbeid en
organisatie, complexiteitstheorie en zingeving in organisaties. In het
voorjaar van 2004 wordt voor het eerst een Engelstalige zomercursus
aangeboden aan mensenrechtenactivisten uit de Derde Wereld, over
`Human Development and Human Rights'.
John Löwenhardt
Ter gelegenheid van het lustrum heeft de UvH op haar website
persoonlijke internetpagina's van wetenschappelijke stafleden geopend.
Hier kan iedereen vinden waar een ieder zich mee bezig houdt:
www.uvh.nl
---
Humanistisch Verbond