Universiteit Twente

Immigrantenbeleid: doorbraak of zachte landing?

Bestuurskundigen plaatsen `harde lijn' in historisch perspectief

Is het nieuwe Nederlandse immigrantenbeleid een conjunctuur-verschijnsel? De historie leert dat op dit beleidsterrein zich altijd een afwisselend patroon van schijnbare doorbraken en werkelijke `zachte landingen' heeft voorgedaan. Dit gebeurde eind jaren `70, begin jaren `90 en aan het begin van de 21^e eeuw. Steeds speelden matigende bestuurlijke verhoudingen een rol in de lokale praktijk van dit beleid. Het niet voldoende erkennen van de gegroeide verhoudingen tussen de centrale overheid en de gemeenten leidt er toe dat de huidige ambities van het kabinet niet kunnen worden waargemaakt. Het rijk maakt zich te veel illusies over haar eigen sturend vermogen. Dit stellen de bestuurskundigen Peter Scholten en Arco Timmermans van de Universiteit Twente in een artikel in het nieuwste nummer van het tijdschrift Beleidswetenschap. De heersende trend is het beleid uit het verleden `mislukt' te noemen; het `Integratiebeleid Nieuwe Stijl' moet alles anders maken. De nieuwe definitie benadrukt niet alleen de sociaal-economische participatie, maar ook de noodzaak tot sociale aanpassing. Daarbij komt dat de opkomende `law-and-order'-benadering past bij het gegeven dat het Ministerie van Justitie het verantwoordelijk ministerie is geworden voor de institutionele inbedding van het immigrantenbeleid. Scholten en Timmermans relativeren het nieuwe aan deze stijl door het beleid over de afgelopen decennia te vergelijken met de huidige ontwikkelingen. Beleid in de jaren zeventig ging uit van de tijdelijkheidsgedachte, in de jaren tachtig draaide het om de emancipatie van minderheidsgroepen, terwijl in de jaren negentig sociaal-economische participatie voorop stond en recent `sociale aanpassing' meer naar voren komt.
Meer dan eens ging dus het roer om, veranderde de definitie van het probleem en wijzigden de institutionele verhoudingen. Dat was althans steeds de inzet van de achtereenvolgende kabinetten. Matigende condities en rol lokaal bestuur
Maar in het verleden werd de soep nooit zo heet gegeten. In de Nederlandse politiek zijn altijd matigende condities aanwezig geweest: de politieke cultuur in Nederland kent middelpuntzoekende krachten, zeker op een gevoelig terrein als het immigrantenbeleid.

De onderzoekers wijzen op de belangrijke functie die het lokaal bestuur vervult in de vertaling van doorbraken naar het concrete niveau van beleidsuitvoering. Op nationaal niveau bestaat politieke druk voor beleidsvorming, maar op lokaal niveau bestaat concreet belang bij effectieve beleidsresultaten. En op het lokale niveau is de beleidspraktijk op dit terrein geworteld geraakt. Zonder hiermee goed rekening te houden, is de nieuwe koers een illusie en een bron van frustratie voor alle lagen van het bestuur.
Noot voor de pers: de tekst van het volledige artikel is op te vragen bij dr. Arco Timmermans via a.timmermans@utwente.nl Contactpersoon voor de pers: Wiebe van der Veen, (053) 4894244, email w.r.vanderveen@utwente.nl

Laatst gewijzigd op 30-03-2004 © Universiteit Twente Printversie