Archieven Bleiswijk klaar voor de toekomst
* Maart 2004
Toorop en de maasbruggen maart 2004
De vrolijke drukte rondom de Maas in Rotterdam aan het begin van de
20e eeuw was voor
Jan Toorop (1858-1928) aanleiding een prachtige tekening te maken.
Onlangs aangekocht door het Gemeentearchief Rotterdam is zij van 20
maart tot en met 20 juni 2004 te zien op de expositie Toorop en de
Maasbruggen in Museum Boijmans Van Beuningen in samenwerking met het
Historisch en het Maritiem Museum Rotterdam.
Toorop heeft in zijn potloodtekening, die waarschijnlijk afkomstig is
uit een schetsboek, een sfeerbeeld gegeven van Rotterdam rond de
Maasbruggen. Het zijn niet alleen de bruggen op zich, maar ook de
levendigheid rond het bruggehoofd op het Noordereiland die de
kunstenaar fascineerden en door hem in een vlotte tekentechniek op
papier zijn gezet. Toorop tekende waarschijnlijk vanaf het terras op
de eerste verdieping van Café-Restaurant Fritschy, gelegen op de hoek
van de Maaskade en de Van der Takstraat met de blik naar het noorden.
De gesigneerde maar ongedateerde tekening is ontstaan in 1900.
Maasbruggen
De bouw van de Willemsbrug begon in 1874 en kwam voort uit een
dringende behoefte aan een vaste oeververbinding over de Nieuwe Maas
in verband met haven- en wegenaanleg op Feijenoord. Nadat Koning
Willem III op 21 mei 1874 de eerste steen had gelegd (door het
inmetselen van een oorkonde met koker in een van de pijlers) voor de
naar hem genoemde brug werd deze op 24 oktober 1878 in gebruik
genomen. De door C.B. van der Tak, directeur van gemeentewerken,
gebouwde brug was 327 meter lang en 15 meter breed. Vanwege de toename
van weg- en scheepvaartverkeer werd de brug in 1924 en 1925 verbreed
en opgevijzeld. Daarbij verdwenen nogal wat versieringen zoals de
siertorentjes. De spoorbrug en de verkeersbrug waren vaste bruggen en
daarom moesten grote schepen passeren via de in 1871 gegraven
Noorderhaven, later genoemd Koningshaven, met zijn twee beweegbare
bruggen.
Menig kunstenaar uit binnen- of buitenland, zoals Marius Richters,
Andreas Schotel, Paul Signac én Jan Toorop, liet zich door de dynamiek
rondom de bruggen inspireren. Cineast Joris Ivens legde de bewegingen
van de hefbrug vast in zijn bekende film De Hef. Het aantal fotos en
prentbriefkaarten van de bruggen is enorm en zelfs op voorwerpen zijn
ze afgebeeld. Rotterdammers spreken trouwens zelden van de Willemsbrug
of de spoorbrug. Ze hebben het over de Maasbrug of anders de
Maasbruggen.
Naast de vaste en wisselende tentoonstellingen van Museum Boijmans Van
Beuningen kunt in het 19e eeuwse circuit kennismaken met de nieuwe
aanwinst van het Gemeentearchief Rotterdam.
Archieven Bleiswijk klaar voor de toekomst arpil 2004
Op 14 april 2004 worden de historische archieven van de gemeente
Bleiswijk officieel overgedragen aan de heer I. Opstelten,
burgemeester van Rotterdam. Met de overdracht is het professionele
beheer van de documenten gewaarborgd en worden ze voor de eeuwigheid
bewaard in het Gemeentearchief Rotterdam. De heer Wolf, Burgemeester
van Bleiswijk, zal de archieven symbolisch overhandigen.
Het gemeentearchief herbergt inmiddels een omvangrijke collectie
historisch materiaal uit de regio Rotterdam, waaronder de archieven
van Bleiswijk. De omvang van deze archieven beslaat 41 strekkende
meter en de oudste akte dateert uit 1521. Het is een kopie van een
akte van transport van een erfpacht van Pieter Aart Forijer aan Neell
Doesen.
Behalve de gemeentelijke papieren zijn ook de doop-, trouw- en
begraafboeken van de kerken en de archieven van de Bleiswijkse
notarissen overgebracht.
Het archief kan gratis worden ingezien op de studiezalen aan de
Hofdijk 651 en is rijk aan historische gegevens, bijvoorbeeld de
jaarrekeningen van de zogenaamde Heilige Geestmeesters (de 16e-eeuwse
sociale dienst), de processen-verbaal van politie uit de 19e eeuw, het
kadaster, het bevolkingsregister en de oudere akten van de burgerlijke
stand.
Aan de hand van inventarissen kan een kijkje worden genomen in een
boeiend verleden. Deze inventarissen zijn op de studiezaal te vinden
en vanaf deze zomer op de website www.gemeentearchief.rotterdam.nl.