Ministerie van Verkeer en Waterstaat

Speech van de minister van verkeer en Waterstaat, Karla Peijs, bij afsluiten project wrakopruiming Westerschelde

Excellentie, heren wrakopruimers, of zijn er ook vrouwelijke wrakopruimers onder U?

Allereerst wil ik mijn Vlaamse collega-minister de heer Bossuyt van harte welkom heten op deze ook voor Vlaanderen bijzondere dag. Meneer Bossuyt, ik stel het bijzonder op prijs dat u vandaag aanwezig kunt zijn bij het afsluiten van het project wrakopruiming Westerschelde.

Dames en heren,
Vandaag is een mijlpaal bereikt. De Westerschelde is schoon, althans schoon van wrakken. De Westerschelde, één van de drukst bevaren rivieren ter wereld, is verlost van haar scheepswrakken en andere obstakels. Daarmee is deze vaarweg weer een stuk veiliger geworden. Niet onbelangrijk, kan ik daar met gevoel voor understatement aan toevoegen. Deze vaarweg is tenslotte een belangrijke economische levensader voor het achterland, met name de haven van Antwerpen. Deze wereldhaven is het trekpaard voor de Vlaamse welvaart. Het behoeft dan ook geen betoog dat een goede toegang tot de haven van wezenlijk belang is voor de Vlaamse economie.

Om de steeds groter wordende zeeschepen veilig te kunnen toelaten, hebben de Vlaamse en Nederlandse regering in 1995 een verdrag gesloten. Toentertijd is afgesproken dat de Westerschelde verdiept moest worden. Schepen moesten al naar gelang hun diepgang getij onafhankelijk of in één getij hun bestemming kunnen bereiken. Dat betekent in de praktijk dat zeeschepen een bredere vaargeul moeten hebben om de kans op aanvaringen kleiner te maken. De veiligheid op de rivier moest verbeterd worden. Dat was onze ambitie. En daarin zijn we ruimschoots geslaagd, mag ik verheugd constateren.

Sinds 1996 is hard gewerkt aan het opschonen van de bodem van de Westerschelde. In een periode van 6 jaar zijn circa 50 scheepswrakken en andere obstakels verwijderd. Ook zijn anker- en noodankergebieden verdiept. Daarnaast is gewerkt aan een betere verdediging van de Westerschelde-oever en aan herstelwerkzaamheden van natuurwaarden. De zorg voor het milieu heeft terecht een prominente rol gespeeld binnen het project wrakopruiming Westerschelde.

Binnen het gehanteerde milieuzorgsysteem is daartoe een heldere taakafbakening gemaakt. Enerzijds was de betrokken aannemer verantwoordelijk. Met andere woorden de aannemer speelde de rol van vergunninghouder voor het uitvoeren van de bepalingen van de Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren. Anderzijds had de overheid de rol van handhaver. Een prima rolverdeling met duidelijke spelregels.

Ook het toetsen aan de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn stond hoog op de agenda. Er is in het kader van die richtlijn rekening gehouden met erkende kwetsbare natuurwaarden van de Westerschelde. De zorg voor het milieu was kortom een belangrijk thema binnen dit project.

Een ander belangrijk aandachtspunt was de wijze van aanbesteden. In dit geval innovatief aanbesteden. In 1999 is het traject Innovatief aanbesteden in gang gezet. Dat betekent dat de opdrachtgever niet langer voorschrijft op welke wijze een project wordt uitgevoerd. Daar zijn de marktpartijen zélf voor verantwoordelijk. Dit alles onder het motto: minder overheid en meer markt. Binnen dit project is deze wijze van innovatief aanbesteden naar alle tevredenheid uitgevoerd door alle partijen, overheid en bedrijfsleven. Het laatste contract in 2003, waarbij 38 resterende objecten uit de vaarweg zijn gevist, is een goed voorbeeld van deze flexibele aanbesteding. De overheid betaalde op basis van de prestaties van de aannemer. Met andere woorden, no cure no pay. Deze wijze van aanbesteden was kortom een belangrijke innovatie binnen dit project.

Dat gold overigens ook voor de technieken die gebruikt zijn bij het wrak opruimen. Meten is Weten. Innovatieve meettechnieken zoals magnetometrie zijn door Rijkswaterstaat en marktpartijen in dit project verder ontwikkeld en toegepast. Deze technieken zorgden ervoor dat de aannemer goed kon waarnemen of het gehele wrak was opgeruimd.

Zijn we nu helemaal klaar? Kunnen we tevreden achteroverleunen en vanaf de wal genieten van de veilig varende zeeschepen? De vraag stellen is hem beantwoorden.

In het kader van de ontwikkeling van de Westerschelde doet PROSES, in de volksmond PRojectdirectie Ontwikkelingschets Schelde-EStuarium, onderzoek naar een eventuele noodzakelijke verdieping van de Westerschelde. Het einde van de trend van almaar groter wordende zeeschepen is tenslotte voorlopig nog niet in zicht. Eind van dit jaar zal daar een politiek besluit over worden genomen. Naast de toegankelijkheid van de vaarweg zijn uiteraard ook de themas veiligheid en zorg voor het milieu onderdeel van het onderzoek.

Maar, dames en heren, vandaag heeft u recht op een feestje. De laatste fase van het project Wrakopruiming Westerschelde is voltooid. Een vlotte doorvaart, veilig voor vaarweggebruikers en recreanten is daarmee verzekerd.

De Ms Frans Naerebout zal straks de laatste wrakboei uit de rivier verwijderen. Deze handeling symboliseert dat de Westerschelde vrij is van wrakken.

Ik feliciteer alle betrokkenen voor hun inzet dit project te laten welslagen. De medewerkers van RWS, de mensen van het projectbureau, de bedrijven, de duikers en allen die ik nog vergeet. U allen hebt dit project tot een succes gemaakt. Ik ben oprecht trots op U!

Dank u.